Cách khắc phục làn da bị cháy nắng

1. Da bị cháy nắng gây hại như thế nào?

Khi làn da bị cháy nắng, sẽ phải chịu nhiều ảnh hưởng tiêu cực, cả ngắn hạn và dài hạn.

Tác hại ngắn hạn:

- Đỏ da: Đây là dấu hiệu đầu tiên và dễ nhận thấy nhất của cháy nắng. Da trở nên ửng đỏ kèm theo cảm giác nóng rát.

- Đau rát và khó chịu: Vùng da bị cháy nắng sẽ cảm thấy đau rát, châm chích, ngứa ngáy, gây khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày.

- Sưng tấy: Da có thể bị sưng nhẹ hoặc sưng rõ rệt ở vùng bị cháy nắng.

- Phồng rộp: Trong trường hợp cháy nắng nghiêm trọng, các nốt phồng rộp chứa đầy dịch có thể xuất hiện. Đây là dấu hiệu tổn thương sâu hơn của da.

Da phồng rộp khi bị cháy nắng nặng.

- Bong tróc da: Sau vài ngày, lớp da bị tổn thương sẽ bắt đầu khô và bong tróc để thay thế bằng lớp da mới. Tuy nhiên da bị tổn thương sâu nên tình trạng biến đổi màu sắc tại vùng da bị bỏng có thể là vĩnh viễn hoặc để lại sẹo.

- Mất nước: Cháy nắng có thể làm tăng sự mất nước của cơ thể.

- Các triệu chứng toàn thân: Trong trường hợp cháy nắng nặng, có thể xuất hiện các triệu chứng như sốt, ớn lạnh, đau đầu, buồn nôn và mệt mỏi.

Tác hại dài hạn:

- Lão hóa da sớm: Tia UV trong ánh nắng mặt trời phá hủy collagen và elastin, các protein quan trọng giữ cho da đàn hồi, săn chắc. Cháy nắng lặp đi lặp lại sẽ đẩy nhanh quá trình lão hóa da, dẫn đến xuất hiện nếp nhăn, da chảy xệ, đồi mồi và tàn nhang sớm hơn.

- Thay đổi sắc tố da: Cháy nắng có thể gây ra các vấn đề về sắc tố da như sạm da (tăng sắc tố sau viêm), nám da và tàn nhang.

- Kích ứng da: Lớp hàng rào bảo vệ da bị tổn thương do cháy nắng khiến da dễ bị khô, kích ứng và nhạy cảm hơn với các tác nhân bên ngoài.

- Tổn thương DNA tế bào da: Tia UV có thể gây tổn thương DNA trong tế bào da. Theo thời gian, sự tích tụ của những tổn thương này có thể dẫn đến đột biến tế bào.

- Tăng nguy cơ ung thư da: Đây là tác hại nghiêm trọng nhất của cháy nắng. Các đợt cháy nắng, đặc biệt là trong thời thơ ấu và thanh thiếu niên, làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển các loại ung thư da, bao gồm ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và đặc biệt là khối u ác tính melanoma - loại ung thư da nguy hiểm nhất.

2. Cách khắc phục da bị cháy nắng như thế nào?

Khi làn da bị cháy nắng, mục tiêu đầu tiên là làm dịu da, giảm viêm, phục hồi độ ẩm và ngăn ngừa các tổn thương lâu dài. Dưới đây là các bước và biện pháp bạn có thể thực hiện để khắc phục tình trạng da cháy nắng:

Hành động ngay lập tức

- Ngay khi phát hiện da bị cháy nắng, hãy lập tức vào bóng râm hoặc vào trong nhà. Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời cho đến khi da hoàn toàn hồi phục.

- Làm mát da: Tắm vòi sen hoặc ngâm mình trong bồn nước mát (không quá lạnh) trong khoảng 15-20 phút. Hoặc dùng khăn mềm nhúng nước mát và đắp nhẹ nhàng lên vùng da bị cháy.

- Khi tắm, hãy sử dụng sữa tắm dịu nhẹ, không chứa hương liệu hoặc chất tẩy rửa mạnh có thể làm khô và kích ứng da thêm.

- Uống nhiều nước: Cháy nắng có thể gây mất nước, vì vậy hãy uống nhiều nước lọc, nước điện giải hoặc các loại nước trái cây loãng để bù lại lượng nước đã mất.

Chăm sóc da tại nhà

- Sử dụng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ: Sau khi làm mát da, nhẹ nhàng thoa một lớp kem dưỡng ẩm không chứa hương liệu, thuốc nhuộm hoặc các chất gây kích ứng khác. Các sản phẩm chứa lô hội hoặc allantoin có thể giúp làm dịu và phục hồi da.

- Kem hydrocortisone nồng độ thấp: Đối với tình trạng cháy nắng nhẹ đến trung bình gây đau rát và sưng tấy, có thể cân nhắc sử dụng kem hydrocortisone không kê đơn (nồng độ 0.5% hoặc 1%) để giúp giảm viêm và ngứa. Tuy nhiên, không nên sử dụng trên diện rộng hoặc trong thời gian dài mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

- Tránh làm vỡ các nốt phồng rộp: Nếu da bị phồng rộp, đừng cố gắng làm vỡ chúng vì chúng giúp bảo vệ lớp da bên dưới và ngăn ngừa nhiễm trùng. Nếu các nốt phồng rộp lớn gây khó chịu, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.

- Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát: Tránh mặc quần áo bó sát hoặc chất liệu thô ráp có thể gây cọ xát và kích ứng vùng da bị cháy nắng; ưu tiên các loại vải mềm mại, thoáng khí như cotton.

- Tránh tẩy tế bào chết hoặc sử dụng các sản phẩm đặc trị mạnh: Trong thời gian da bị cháy nắng, hãy ngưng sử dụng các sản phẩm tẩy tế bào chết hóa học hoặc vật lý, retinoids, AHA/BHA hoặc các sản phẩm có hoạt chất mạnh khác để tránh gây thêm tổn thương cho da.

Bảo vệ và chăm sóc da trong ngày hè để làn da luôn được sáng mịn...

Đến gặp bác sĩ

Khi các các triệu chứng cháy nắng nghiêm trọng cần đến gặp bác sĩ:

Phồng rộp lan rộng hoặc có mủ.
Đau dữ dội.
Sốt hoặc ớn lạnh.
Buồn nôn, nôn mửa hoặc tiêu chảy.
Các dấu hiệu nhiễm trùng (sưng, nóng, đỏ, đau tăng lên, chảy mủ).
Phản ứng dị ứng (khó thở, sưng mặt, phát ban lan rộng).

Phòng ngừa cháy nắng là biện pháp tốt nhất giúp làn da tránh các tác hại liên quan. Tuy nhiên, khi không may bị cháy nắng, việc chăm sóc da đúng cách sẽ giúp da nhanh chóng phục hồi và giảm thiểu nguy cơ tổn thương lâu dài.

ThS.BS.Nguyễn Thị Lan Anh