Cách Emma Watson 'vung đũa thần' chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ

Emma Watson phát biểu tại Liên Hợp Quốc. Ảnh: VanityFair.

Trong suốt thời niên thiếu, Emma Watson đã đóng vai nữ chính Hermione Granger trong loạt phim Harry Potter lừng lẫy. Khi Ban Ki-moon giới thiệu cô phát biểu vào năm 2014, ông đã nói: “Bạn đã vẫy một chiếc đũa thần trong bộ phim của mình… Tôi hy vọng bạn sẽ dùng chiếc đũa thần của mình để chấm dứt bạo lực đối với phụ nữ”. Không có đũa, Watson đã dùng lời nói của mình.

Bài phát biểu đánh dấu việc khởi động chiến dịch #HeForShe của Liên Hợp Quốc, kêu gọi nam giới trở thành đồng minh trong mục tiêu của hoạt động nữ quyền. Bài phát biểu đã có hơn 5 triệu lượt xem trên YouTube.

Ban đầu, sự nổi tiếng của Watson có thể đã thu hút nhiều người xem, đặc biệt là những người trẻ tuổi, nhưng bản thân bài phát biểu đã trở nên nổi tiếng vì thông điệp rõ ràng của nó: Bình đẳng giới cũng là vấn đề của bạn.

Cô đã phát biểu một cách thận trọng và nghiêm túc. Và bài phát biểu của cô không đưa ra giả định nào về quan điểm của người xem. Cô không hướng lời nói của mình vào những người có cùng quan điểm, cô hướng đến việc thuyết phục mọi người.

Sau này, Watson có nói rằng người ta đã khuyên cô không nên sử dụng từ “nữ quyền” trong bài phát biểu, nhưng cô nhận ra đó chính là vấn đề.

Cô đã cố gắng giải thích một cách kỹ càng tại sao cô tự gọi mình là một nhà nữ quyền và ý nghĩa của nó. Cô liệt kê một cách thận trọng những trải nghiệm cá nhân đã khiến cô thách thức những định kiến về giới: năm 8 tuổi bị mô tả là hách dịch, năm 14 tuổi bị báo chí tình dục hóa.

Và bài diễn văn đã tạo được sức ảnh hưởng mạnh mẽ. Phụ nữ trẻ trên khắp thế giới đã xem bài phát biểu và cảm thấy được trao quyền sử dụng từ “nữ quyền”, coi nó như một từ tích cực và mạnh mẽ.

Ngay cả Malala, người đã công khai vận động cho giáo dục trẻ em gái trong nhiều năm, sau này đã nói với Watson rằng cô thấy từ “nữ quyền” là một từ khó dùng trước khi xem bài phát biểu của Watson: “Em đã do dự trong khi nói rằng mình có phải nhà nữ quyền hay không? Sau khi nghe bài phát biểu của chị, em quyết định… tự gọi mình là một nhà nữ quyền không có gì sai cả”.

Các diễn viên trẻ hoặc người làm nghệ thuật trẻ, những người thực hiện bước nhảy từ sân khấu kịch sang sân khấu chính trị thường phải đối mặt với những phản ứng trái chiều. Sự nổi tiếng của họ có thể khiến đối phương khó làm họ im lặng hơn, nhưng quyết định lên tiếng vẫn là một quyết định khó khăn và địa vị của họ không thể bảo vệ họ khỏi sự đả kích mà sau đó chắc chắn sẽ xảy ra.

Watson nói rằng bài phát biểu đã dẫn đến “một mức độ chỉ trích mà tôi chưa bao giờ trải qua trong đời và là khởi đầu của một loạt những đe dọa”.

Nhưng như cô nói trong bài phát biểu này, cô đã tự hỏi mình, giống như nhiều phụ nữ trong cuốn sách này đã làm từ bấy đến giờ: "Nếu không phải tôi thì là ai? Nếu không phải bây giờ thì khi nào?".

Yvette Cooper/NXB Dân trí & Tân Việt Books