Các di sản được UNESCO vinh danh - 'tấm hộ chiếu văn hóa' Việt

4 di sản được vinh danh trong năm 2025

Năm 2025, Việt Nam có tới bốn di sản tiêu biểu ở các loại hình lần đầu tiên được UNESCO vinh danh. Cụ thể, ngày 12/7/2025, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO ghi vào Danh mục Di sản văn hóa thế giới.

Đây là di sản văn hóa thế giới dạng chuỗi đầu tiên của Việt Nam (thuộc địa bàn 3 tỉnh, thành phố: Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng) được UNESCO công nhận, khẳng định giá trị độc đáo, sống động và có tầm vóc toàn cầu của Phật giáo Trúc Lâm khởi nguồn từ dãy núi thiêng Yên Tử.

Ngày 13/7/2025, UNESCO đã thông qua điều chỉnh ranh giới Di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng để bao gồm Vườn quốc gia Hin Nam Nô (Lào), với tên gọi: “Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng và Vườn quốc gia Hin Nam Nô” trong Danh sách Di sản thế giới.

Ngày 10/4/2025, UNESCO ghi danh “Bộ sưu tập của Nhạc sĩ Hoàng Vân” vào Danh mục Ký ức thế giới.

Ngày 9/12/2025, UNESCO đã thông qua quyết định ghi danh di sản Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ (tỉnh Bắc Ninh) vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Nhìn lại hành trình hơn ba thập niên kể từ khi Quần thể di tích Cố đô Huế trở thành Di sản văn hóa thế giới đầu tiên của Việt Nam được UNESCO công nhận, có thể thấy bức tranh di sản Việt Nam đã không ngừng mở rộng cả về số lượng lẫn chiều sâu giá trị.

Từ những công trình kiến trúc, cảnh quan thiên nhiên mang dấu ấn lịch sử lâu dài như Vịnh Hạ Long, Phố cổ Hội An, Thánh địa Mỹ Sơn, Quần thể danh thắng Tràng An, đến những thực hành văn hóa sống động gắn với cộng đồng như Nhã nhạc cung đình Huế, Dân ca Quan họ Bắc Ninh, Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên, Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt hay Nghệ thuật Bài chòi Trung Bộ… mỗi di sản đều là một lát cắt độc đáo của bản sắc Việt Nam, đồng thời góp phần làm phong phú thêm kho tàng di sản chung của nhân loại.

“Sức mạnh mềm” nâng cao vị thế quốc gia

Có thể khẳng định rằng, việc nhiều di sản văn hóa Việt Nam tiếp tục được UNESCO vinh danh không phải là thành quả ngẫu nhiên, mà là kết tinh của một quá trình dài hơi, kiên trì và có tầm nhìn. Các danh hiệu UNESCO cũng trở thành “tấm hộ chiếu văn hóa” giúp hình ảnh Việt Nam lan tỏa mạnh mẽ hơn ra thế giới. Mỗi di sản được vinh danh là một câu chuyện về lịch sử, con người và triết lý sống của dân tộc Việt, được kể bằng ngôn ngữ chung của nhân loại.

Một điểm nhấn quan trọng trong quá trình khẳng định tầm vóc di sản Việt Nam là sự chuyển biến trong tư duy bảo tồn. Nếu trước đây, bảo tồn thường được hiểu là giữ gìn nguyên trạng, thì ngày nay, Việt Nam ngày càng chú trọng đến bảo tồn động, gắn di sản với sinh kế của người dân và sự phát triển của địa phương. Nhiều mô hình phát huy giá trị di sản gắn với du lịch bền vững, giáo dục cộng đồng, sáng tạo văn hóa đã cho thấy hiệu quả tích cực.

Cộng đồng là chủ thể sáng tạo và gìn giữ di sản không còn đứng ngoài, mà trở thành trung tâm của mọi chiến lược bảo tồn. Mỗi danh hiệu UNESCO không chỉ là dấu mốc đáng nhớ mà còn đặt ra yêu cầu cao hơn trong việc bảo vệ, phát huy giá trị di sản một cách xứng đáng. Đây cũng chính là tinh thần mà UNESCO luôn khuyến khích và đánh giá cao.

Từ góc độ đối ngoại văn hóa, các di sản được UNESCO ghi danh còn là cầu nối quan trọng trong quan hệ giữa Việt Nam với các quốc gia và tổ chức quốc tế. Thông qua hợp tác bảo tồn di sản, trao đổi chuyên gia, tổ chức triển lãm, festival, hội thảo quốc tế, Việt Nam vừa học hỏi kinh nghiệm, vừa chia sẻ câu chuyện thành công của mình, góp phần thúc đẩy đối thoại văn hóa, tăng cường hiểu biết và tin cậy lẫn nhau. Di sản, theo cách đó, trở thành nguồn “sức mạnh mềm” quan trọng, nâng cao vị thế quốc gia trong một thế giới đa cực và nhiều biến động.

Thùy Dương