Các cường quốc quân sự châu Âu bàn cách thay thế Mỹ trong phòng thủ lục địa

Ấn phẩm Financial Times (FT) đã tiết lộ kế hoạch của châu Âu nhằm thay thế Mỹ trong việc phòng thủ lục địa sau khi tham khảo một số quan chức giấu tên - những người biết rõ nội tình.

Bước đi này theo nhận xét có liên quan mật thiết đến quan điểm của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc chuyển giao những trách nhiệm phòng thủ lục địa cho các quốc gia châu Âu trong 5 - 10 năm tới.

Những cuộc thảo luận là nỗ lực nhằm tránh hỗn loạn trong trường hợp Mỹ đơn phương rút khỏi NATO, đây là chủ đề gây quan ngại do ông Trump liên tục đe dọa làm suy yếu hoặc rút khỏi Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương đã bảo vệ châu Âu trong gần 8 thập kỷ qua.

Theo những người đối thoại với ấn phẩm FT thì Anh, Pháp, Đức và các nước Bắc Âu nằm trong số các quốc gia tham gia vào cuộc thảo luận không chính thức nhưng đặc biệt quan trọng này.

Mục tiêu của các cường quốc quân sự tại châu Âu là xây dựng một kế hoạch nhằm nhận lấy trách nhiệm tài chính và quân sự, họ sẽ thông báo với Mỹ trước hội nghị thượng đỉnh thường niên của các nhà lãnh đạo NATO tại Hà Lan vào tháng 6 năm nay.

Đề xuất này sẽ bao gồm các cam kết chắc chắn về việc tăng chi tiêu quốc phòng của châu Âu và xây dựng năng lực quân sự để thay thế Mỹ, khi ông Trump có ý định tập trung nhiều hơn vào châu Á.

Mặc dù vậy cần lưu ý, ngoài khả năng răn đe, đảm bảo phòng thủ cho châu Âu thông qua sự tham gia của một số lực lượng không quân đồng minh được chia sẻ vũ khí hạt nhân của Mỹ, Washington còn cung cấp năng lực quân sự mà các đối tác không có.

Mỹ đang vận hành nhiều căn cứ không quân, hải quân và duy trì 80.000 binh sĩ ở châu Âu, đóng vai trò lực lượng phản ứng nhanh với mọi mối đe dọa xảy ra trên Cựu lục địa.

Giới chức châu Âu ước tính sẽ mất từ 5 đến 10 năm tăng chi tiêu quốc phòng liên tục để đạt đến mức có thể thay thế hầu hết năng lực quân sự của Mỹ, ngoại trừ khả năng răn đe hạt nhân.

“Tăng chi tiêu là chiến lược khả thi duy nhất nhằm chia sẻ gánh nặng và giảm sự phụ thuộc vào Mỹ. Chúng tôi đã bắt đầu các cuộc đàm phán, tuy nhiên khối lượng công việc quá lớn đến nỗi nhiều người cảm thấy choáng ngợp”, một quan chức châu Âu tiết lộ với tờ FT.

Bất chấp việc các nhà ngoại giao Mỹ đảm bảo với châu Âu rằng Tổng thống Trump vẫn cam kết duy trì tư cách thành viên NATO và Điều 5 về phòng thủ tập thể, thực tế những gì diễn ra không khiến họ yên tâm.

Các đồng minh châu Âu lo ngại Nhà Trắng có thể nhanh chóng cắt giảm việc triển khai quân đội hoặc trang thiết bị, hoặc giảm sự tham gia vào những nhiệm vụ chung của NATO.

“Bạn cần phải thỏa thuận với người Mỹ, mặc dù không rõ liệu họ có muốn làm điều đó hay không, thậm chí phải đặt câu hỏi có thể tin tưởng Washington sẽ tuân thủ cam kết đó hay không”, một quan chức khác cho biết.

Những người đối thoại của tờ FT cũng chỉ ra thực tế là quá trình đàm phán đang diễn ra thường xuyên giữa Pháp và Anh về việc thành lập một "liên minh của những người quyết tâm" như một chỉ dấu về hướng thay đổi trong chính sách.

Khi được hỏi trụ cột châu Âu trong NATO nghĩa là gì và liệu điều này có khả thi hay không, một quan chức nhấn mạnh: "Chúng tôi thấy điều đó đang xảy ra ngay bây giờ, khi Anh và Pháp dẫn đầu về viện trợ cho Ukraine và thay thế vai trò của Mỹ".

Trong khi đó tổ chức gọi là "liên minh của những người quyết tâm" đang chuẩn bị xây dựng đường lối và tiềm lực để đảm bảo một giải pháp hậu cuộc chiến Nga - Ukraine trong tương lai.

Điều này một lần nữa cho thấy sự chủ động của châu Âu trong việc độc lập với Mỹ, không chờ đến khi Washington đưa ra những "quyết định phũ phàng" được dự báo từ trước.

Một yếu tố nữa khiến châu Âu phải đẩy nhanh kế hoạch của mình chính là việc vào đầu tháng 3, Mỹ đã thông báo với các đồng minh NATO về ý định chấm dứt tham gia lập kế hoạch cho những cuộc tập trận trong tương lai, khiến các đối tác không thể ngồi yên lâu hơn nữa.

Việt Dũng

Theo Financial Times