Các Big Oil đang sai lầm về năng lượng tái tạo?

Tỷ phú khai khoáng Andrew Forrest, nhà sáng lập kiêm chủ tịch điều hành Fortescue, cho rằng các tập đoàn dầu khí lớn (Big Oil) đang mắc sai lầm khi xem nhẹ năng lượng tái tạo. Ảnh AFP

Fortescue – hãng khai thác quặng sắt lớn thứ 4 thế giới – đã lên kế hoạch loại bỏ nhiên liệu hóa thạch khỏi toàn bộ hoạt động khai thác tại Úc vào cuối thập kỷ này.

“Tôi không phản đối khẩu hiệu 'khoan đi, cứ khoan đi', nếu mục tiêu là tạo ra sự thay đổi trong 20 năm tới. Nhưng nếu bạn muốn thấy kết quả trong 20 tuần hay 20 tháng, thì năng lượng tái tạo mới là con đường đúng đắn”, ông Forrest nói.

Các tập đoàn dầu khí quay lưng với năng lượng xanh

Nhận định của ông Forrest được đưa ra vào thời điểm các đại gia năng lượng châu Âu đang tập trung trở lại vào nhiên liệu hóa thạch nhằm tối đa hóa lợi nhuận ngắn hạn cho cổ đông.

BP (Anh) và Equinor (Na Uy) mới đây đã công bố kế hoạch cắt giảm chi tiêu cho năng lượng tái tạo, thay vào đó tập trung hơn vào dầu khí. Shell (Anh) cũng đang thu hẹp đầu tư vào năng lượng xanh. Exxon Mobil và Chevron (Mỹ) – đã hoạt động tích cực trong những năm gần đây – cũng ưu tiên công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS) và hydro, thay vì đầu tư mạnh vào điện gió hay điện mặt trời.

Tuy nhiên, ông Forrest cho rằng các tập đoàn dầu khí đang hiểu sai nhu cầu của khách hàng.

“Tôi luôn tin rằng khách hàng là người quyết định. Họ cần năng lượng, nhưng không phải bằng mọi giá. Nếu giá năng lượng sạch tương đương với năng lượng hóa thạch, họ sẽ chọn năng lượng sạch. Đó là trách nhiệm của tôi và của Fortescue”, ông Forrest chia sẻ trên chương trình Squawk Box Europe của CNBC.

Exxon Mobil và TotalEnergies cho biết: “Nếu không có lựa chọn khác, họ vẫn sẽ dùng năng lượng hóa thạch. Chúng tôi chỉ đang đáp ứng nhu cầu thị trường”. Tuy nhiên, ông Forrest lại cho rằng thực tế không phải vậy – khách hàng muốn năng lượng sạch. Ông nhấn mạnh rằng các trung tâm dữ liệu đang mọc lên khắp châu Âu, và họ muốn sử dụng năng lượng xanh nếu có thể. “Nếu ngành dầu khí không muốn cung cấp năng lượng xanh, Fortescue sẽ làm điều đó”, ông khẳng định.

Fortescue đặt mục tiêu ngừng sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khai thác quặng sắt tại Úc trước năm 2030 và kêu gọi các công ty có lượng phát thải lớn khác cùng hành động.

Dầu khí vẫn giữ vị thế, nhưng tương lai là năng lượng xanh

Năm ngoái, Exxon Mobil tuyên bố nhiên liệu hóa thạch vẫn sẽ chiếm hơn một nửa nguồn cung năng lượng toàn cầu vào năm 2050, bất chấp nỗ lực chuyển dịch sang năng lượng xanh. Trong khi đó, TotalEnergies có phần khác biệt so với các công ty dầu khí châu Âu khác khi tiếp tục đầu tư vào công nghệ phát thải thấp theo mô hình “đa năng lượng”.

Theo Lindsey Stewart, Giám đốc nghiên cứu đầu tư tại Morningstar Sustainalytics, hầu hết các cổ đông của các tập đoàn dầu khí lớn đều đang ưu tiên lợi nhuận trước mắt hơn là đầu tư vào tương lai bền vững.

Ông Lindsey Stewart nói với CNBC, các cổ đông của các tập đoàn dầu khí đã quen với dòng tiền ổn định từ cổ tức và chương trình mua lại cổ phiếu trong những năm qua. Họ dường như muốn ban lãnh đạo ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn hơn là các mục tiêu chuyển đổi năng lượng dài hạn.

“Ban lãnh đạo của một số công ty dầu khí châu Âu, đặc biệt là BP và Shell, đã phản ứng bằng cách cắt giảm đầu tư vào các dự án năng lượng tái tạo tốn kém và thay vào đó tận dụng tối đa lợi nhuận từ tài sản dầu khí. Điều này không phải là tin tốt cho những ai mong muốn một quá trình chuyển đổi năng lượng nhanh chóng và có trật tự”, ông nhận định.

Trong một diễn biến khác, Espen Erlingsen, trưởng bộ phận nghiên cứu thượng nguồn tại Rystad Energy, cho biết các tập đoàn dầu khí châu Âu như Shell, BP và Equinor đã dần điều chỉnh chiến lược của họ theo hướng giống với các đối thủ Mỹ trong những năm gần đây.

“Kết quả là quá trình chuyển đổi năng lượng khó có thể được dẫn dắt bởi các tập đoàn dầu khí lớn. Thay vào đó, những công ty năng lượng khu vực, tập trung vào điện, có khả năng sẽ đóng vai trò tiên phong”, ông Erlingsen nhận định.

Fortescue tiết kiệm 1,2 tỷ USD mỗi năm nhờ năng lượng xanh

Ông Forrest cho biết Fortescue đặt mục tiêu tiết kiệm tới 1,2 tỷ USD/năm bằng cách chuyển sang năng lượng tái tạo, tương đương với chi phí nhiên liệu hóa thạch hiện tại của tập đoàn.

“Khoản tiết kiệm này sẽ giúp xây dựng một công ty năng lượng xanh phục vụ chúng ta và các thế hệ sau”, ông nói. Đồng thời, các công nghệ bền vững mới, hiệu quả hơn, sẽ hỗ trợ những doanh nghiệp khác trong quá trình chuyển đổi xanh.

Ông Forrest từng nhiều lần kêu gọi các nhà hoạch định chính sách từ bỏ tham vọng về mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net Zero) và thay vào đó hướng đến mức phát thải thực sự bằng 0 (Real Zero) vào năm 2050.

Các nhà khoa học liên tục cảnh báo về sự cần thiết phải cắt giảm nhanh chóng khí thải nhà kính để ngăn chặn nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng. Những lời kêu gọi này càng trở nên cấp bách khi thế giới chứng kiến chuỗi kỷ lục nhiệt độ đáng báo động, với năm 2024 được ghi nhận là năm nóng nhất trong lịch sử loài người. Cuộc khủng hoảng khí hậu, mà nguyên nhân chính là việc đốt nhiên liệu hóa thạch, đang đẩy Trái Đất vào tình trạng nắng nóng cực đoan, thời tiết khắc nghiệt và biến đổi môi trường nghiêm trọng.

Nh.Thạch

AFP