Các Big Oil chịu áp lực về tính minh bạch

Việc đốt bỏ khí, một quy trình được sử dụng để loại bỏ khí tự nhiên đi kèm với việc khai thác dầu, là một phương pháp phổ biến nhưng gây tranh cãi. Ảnh AFP

Một cuộc điều tra quốc tế được phối hợp bởi mạng lưới European Investigative Collaborations (EIC) và thực hiện bởi nhiều phương tiện truyền thông, trong đó có Mediapart, nhấn mạnh việc đánh giá thấp hệ thống phát thải khí nhà kính của các tập đoàn tại 18 quốc gia ở châu Phi và Trung Đông trong khoảng thời gian từ 2012 đến 2022. Vào năm 2023, việc đốt bỏ khí đã tạo ra 381 triệu tấn CO2, tương đương 1% tổng phát thải toàn cầu.

Việc đốt bỏ khí, một quy trình được sử dụng để loại bỏ khí tự nhiên đi kèm với việc khai thác dầu, là một phương pháp phổ biến nhưng gây nhiều tranh cãi. Mặc dù đã có các công nghệ thay thế để thu hồi hoặc tái sử dụng những khí này, nhưng việc áp dụng chúng vẫn còn hạn chế. Theo dữ liệu từ cuộc điều tra, tập đoàn Algeria Sonatrach là một trong những nguồn phát thải chính, với 235 triệu tấn CO2 phát thải trong mười một năm. Các công ty khác như BP, Shell, ExxonMobil và TotalEnergies cũng nằm trong số những đơn vị phát thải lớn nhất.

Sự thiếu minh bạch trong thời gian dài

Một trong những điểm chính được nêu ra trong báo cáo là sự thiếu minh bạch trong việc công bố lượng khí thải từ việc đốt bỏ. Một số công ty, đặc biệt ở châu Âu, chỉ công bố các số liệu tổng quát mà không có chi tiết theo từng cơ sở, điều này khiến việc đánh giá tác động thực tế của họ trở nên khó khăn. Chẳng hạn, TotalEnergies chỉ tính đến lượng khí thải từ các cơ sở mà họ trực tiếp khai thác, không bao gồm những cơ sở mà họ chỉ tham gia một phần. Cách tiếp cận này, mặc dù tuân thủ các tiêu chuẩn của ngành, nhưng đã bị EIC chỉ trích vì không phản ánh đầy đủ thực trạng ô nhiễm mà họ gây ra.

Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong cuộc điều tra, dựa trên phân tích hình ảnh vệ tinh của 665 cơ sở dầu khí, đã chỉ ra sự chênh lệch lớn giữa các số liệu mà các công ty báo cáo và lượng khí thải thực tế quan sát được. Một số công ty như Shell cho rằng những đo lường này không đáng tin cậy, với lý do rằng công nghệ vệ tinh không có độ chính xác cần thiết để đánh giá đúng khối lượng khí thải. Tuy nhiên, kết quả của nghiên cứu nhấn mạnh sự khác biệt giữa các cam kết công khai về việc giảm carbon và thực tiễn.

Các tập đoàn dầu khí lớn chịu áp lực từ quy định

Sự thiếu minh bạch về phát thải từ việc đốt bỏ khí đồng hành đang diễn ra trong bối cảnh các quy định về môi trường ngày càng khắt khe. Tại Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu, các yêu cầu báo cáo đang trở nên nghiêm ngặt, với các cuộc kiểm toán kỹ lưỡng hơn. Cùng lúc, các sáng kiến như Global Gas Flaring Reduction Partnership (GGFR) của Ngân hàng Thế giới thúc ép các quốc gia và doanh nghiệp giảm việc đốt bỏ khí và áp dụng công nghệ thu hồi.

Tuy nhiên, báo cáo của EIC cho thấy nhiều tập đoàn vẫn chưa tuân thủ đầy đủ cam kết. Các công ty dầu khí thường lấy lý do khó khăn kỹ thuật và chi phí cao để biện minh cho việc tiếp tục đốt bỏ, khi cơ sở hạ tầng cần thiết để tái sử dụng khí vẫn còn thiếu ở nhiều khu vực. Điều này đặt ra nghi ngờ về khả năng thực hiện các cam kết giảm khí thải của họ trước áp lực ngày càng tăng từ các quy định.

Phản ứng trái chiều của các doanh nghiệp

Trước những cáo buộc, phản ứng của các công ty rất khác nhau. TotalEnergies bảo vệ phương pháp tính toán của mình, khẳng định rằng các số liệu của họ tuân thủ các thực hành báo cáo quốc tế. Tập đoàn chỉ trích nghiên cứu vì thiếu kiểm chứng bên ngoài và chỉ ra sự biến động của dữ liệu thu được từ vệ tinh. Về phần Shell, công ty này cũng bác bỏ các kết luận, khẳng định rằng các báo cáo của họ tuân thủ các quy định hiện hành ở các quốc gia mà họ hoạt động. Cả ExxonMobil và Chevron đều chưa bình luận về những cáo buộc này.

Việc đốt bỏ khí vẫn là một chủ đề phức tạp đối với các nhà quản lý và các công ty, vì nó làm nổi bật sự chênh giữa các cam kết giảm khí thải và thực tiễn. Sự tồn tại của báo cáo này cho thấy rằng, mặc dù có những tiến bộ công nghệ, áp lực tài chính và các rào cản kỹ thuật vẫn cản trở việc áp dụng các giải pháp sạch hơn. Điều này cũng phản ánh một vấn đề lớn hơn về quản trị và trách nhiệm trong ngành công nghiệp dầu khí, nơi các thực tiễn vẫn tùy thuộc vào vùng miền và quy định địa phương.

Anh Thư

AFP