Các biện pháp kích thích tài khóa nên được ưu tiên

Báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á (ADO) tháng 9/2024 của ADB vừa công bố dự báo, tăng trưởng GDP Việt Nam sẽ đạt 6,0% trong năm 2024 và 6,2% trong năm 2025 (giữ nguyên so với báo cáo ADO tháng 4/2024). Đây là các mức tăng trưởng tích cực trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đối diện nhiều thách thức. Lạm phát bình quân dự báo cũng tăng nhẹ lên 4,0% trong cả hai năm này.

Theo ông Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, các xu hướng phát triển gần đây củng cố dự báo tăng trưởng này. Trong đó, một trong những động lực chính giúp Việt Nam duy trì đà tăng trưởng là sự phục hồi của sản xuất công nghiệp và thương mại, đặc biệt là các ngành công nghiệp định hướng xuất khẩu. Nhu cầu đối với các sản phẩm điện tử chủ lực của Việt Nam tiếp tục gia tăng nhờ sự dần quay trở lại của các đơn đặt hàng mới và nhu cầu tiêu dùng phục hồi. Nhờ vậy, ngành công nghiệp được dự báo sẽ tăng trưởng 7,3% vào năm 2024 và 7,5% vào năm 2025, tiếp tục đóng vai trò là trụ cột quan trọng của nền kinh tế.

Cùng với đó nhờ sự phục hồi từ nhu cầu bên ngoài, xuất, nhập khẩu hàng hóa cũng được kỳ vọng sẽ tăng hơn 10% trong năm 2024 và có thể cao hơn một chút trong năm 2025. Điều này giúp duy trì thặng dư cán cân vãng lai, ước đạt khoảng 2,0% GDP trong năm 2024 và giảm nhẹ xuống 1,5% GDP vào năm 2025. Bên cạnh đó, vốn FDI đăng ký trong 8 tháng đầu năm 2024 đạt 20,5 tỷ USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm 2023. Trong số này, 13,6 tỷ USD (77%) nằm ở các ngành sản xuất định hướng xuất khẩu. Vốn FDI tiếp tục tăng và hướng vào các lĩnh vực sản xuất xuất khẩu là những tín hiệu tích cực cho việc giúp thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa hoạt động xuất khẩu trong tương lai.

Các chuyên gia ADB khuyến nghị, cần tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp hỗ trợ tài khóa và đầu tư công

Công nghiệp và thương mại không chỉ là những điểm sáng duy nhất. Dịch vụ, nhờ vào sự hồi phục của du lịch và các dịch vụ liên quan, dự kiến sẽ tăng 6,6% trong năm 2024. Mặc dù doanh số bán lẻ trong 8 tháng đầu năm 2024 chỉ tăng 8,5% - thấp hơn mức tăng 10,3% của cùng kỳ năm trước cho thấy, cầu nội địa vẫn còn yếu - nhưng sự phục hồi từ các lĩnh vực khác như du lịch có thể hỗ trợ cho ngành dịch vụ trong thời gian tới, theo ông Nguyễn Bá Hùng. Bên cạnh đó, ngành nông nghiệp dự báo ổn định, với mức tăng trưởng dự kiến đạt 3,4% trong năm 2024.

Về phía cầu, chính sách tài khóa mở rộng và tiền tệ nới lỏng sẽ tiếp tục hỗ trợ tiêu dùng hiện đang ở mức thấp. Trong đó, đầu tư công sẽ có vai trò then chốt đối với sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế trong năm 2024. Tiếp tục chính sách hỗ trợ tài khóa và gia tăng đầu tư công sẽ góp phần kích cầu hơn nữa trong nửa cuối năm 2024. Tuy nhiên, nhu cầu trong nước dự kiến sẽ vẫn tương đối yếu trong giai đoạn 2024-2025.

Mặc dù dù vậy, nền kinh tế vẫn phải đối diện với nhiều thách thức. Tăng trưởng toàn cầu chậm lại, xung đột địa chính trị, và nhu cầu bên ngoài yếu đều là những rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu, sản xuất và việc làm. Trong nước, cầu nội địa yếu và đang ở mức thấp cũng là một vấn đề lớn cần phải giải quyết, bởi xét cho cùng, nhu cầu tiêu dùng trong nước vẫn là một yếu tố quan trọng để duy trì tăng trưởng bền vững…

Để vượt qua những thách thức như vậy các chuyên gia ADB cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp hỗ trợ tài khóa và đầu tư công. “Các biện pháp kích thích tài khóa nên được ưu tiên trong bối cảnh Việt Nam còn dư địa ngân sách. Việt Nam cần nỗ lực gấp đôi để tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công. Điều này sẽ hỗ trợ trực tiếp cho các ngành như xây dựng, sản xuất và tạo ra nhiều cơ hội việc làm hơn”, ông Nguyễn Bá Hùng đề xuất.

Việc kết hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ là yếu tố then chốt để duy trì đà tăng trưởng. Trong bối cảnh lạm phát dự kiến tăng nhẹ lên 4,0% trong cả năm 2024 và 2025, chính sách tiền tệ nới lỏng vẫn cần được duy trì để hỗ trợ tiêu dùng và đầu tư. Tuy nhiên theo ông Nguyễn Bá Hùng, mặc dù tiếp tục theo đuổi chính sách tiền tệ hỗ trợ, song dư địa thực hiện chính sách này đã bị hạn chế đáng kể. “Để duy trì đà tăng trưởng trong năm 2024 và 2025, việc đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô với sự kết hợp cân bằng hơn các chính sách tiền tệ và tài khóa là hết sức quan trọng, đi kèm với đó là các cải cách quản lý nhà nước toàn diện. Bên cạnh đó, cầu bên ngoài có thể yếu hơn kỳ vọng đòi hỏi tiếp tục các biện pháp chính sách để thúc đẩy hoạt động kinh doanh nhằm kích thích cầu nội địa”, ông Nguyễn Bá Hùng khuyến nghị.

Đỗ Phạm