Bước ngoặt mới cho an ninh năng lượng và mục tiêu tăng trưởng kinh tế giai đoạn mới

Để có góc nhìn đa chiều hơn, PetroTimes đã trao đổi với PGS.TS Nguyễn Thường Lạng về ý nghĩa và những tác động của dự án đối với nền kinh tế và chiến lược phát triển năng lượng của Việt Nam.

LNG “mảnh ghép” mới giúp củng cố an ninh năng lượng quốc gia

Theo PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, việc đưa Nhà máy Nhơn Trạch 3&4, cụm nhà máy điện khí LNG đầu tiên của Việt Nam vào vận hành có tác động rất lớn tới an ninh năng lượng quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ điện ngày một tăng.

Ông cho biết: “Nhà máy Nhơn Trạch 3&4 là dự án điện khí LNG có quy mô lớn nhất Đông Nam Á. Đây là tín hiệu rất tích cực, thể hiện ở ba khía cạnh quan trọng”.

Thứ nhất, Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ. Theo dự báo, tốc độ tăng trưởng GDP năm 2026 có thể đạt khoảng 10% và duy trì liên tục trong giai đoạn ít nhất 5 năm tiếp theo. Khi đó, tăng trưởng nguồn cung năng lượng phải đạt tối thiểu 1,5 lần tốc độ tăng trưởng GDP, tức khoảng 15%/năm. Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách phải đưa vào vận hành những nguồn điện mới, ổn định, quy mô lớn và xanh hơn.

Thứ hai, theo Nghị quyết 55-NQ/TW và các định hướng tái cơ cấu hệ thống năng lượng, đến năm 2030, tỷ trọng năng lượng tái tạo và năng lượng mới cần đạt 15-20%. Trong khi đó, các nguồn truyền thống như thủy điện, than, dầu khí đang dần thu hẹp dư địa phát triển. Việc vận hành Nhơn Trạch 3&4 vào đúng thời điểm này giúp bổ sung nguồn điện nền quan trọng, phù hợp với Quy hoạch điện VIII và hỗ trợ tiến trình chuyển dịch cơ cấu năng lượng quốc gia.

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng: Dự án là dấu mốc mở ra chu kỳ năng lượng sạch mới của Việt Nam và cho thấy Petrovietnam đang đi đúng hướng trong vai trò trụ cột an ninh năng lượng.

LNG không chỉ giúp tăng quy mô nguồn điện mà còn làm cho bảng cân đối năng lượng của Việt Nam “xanh” hơn, tạo điều kiện nâng cao chất lượng tăng trưởng và thu hút các ngành công nghiệp công nghệ cao, đặc biệt là bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), điện tử - vốn yêu cầu nguồn năng lượng sạch, ổn định và minh bạch về phát thải.

Thứ ba, dự án sử dụng tuabin khí thế hệ 9HA.02 của GE (Hoa Kỳ), một trong những công nghệ hiện đại nhất thế giới hiện nay, góp phần giảm thâm hụt thương mại giữa Việt Nam và Mỹ, đồng thời tăng cường hợp tác đối ngoại trong lĩnh vực năng lượng.

“Có thể nói, Nhơn Trạch 3&4 mang lại đa mục tiêu: kinh tế, năng lượng và đối ngoại. Đây là dấu mốc mở ra chu kỳ năng lượng sạch mới của Việt Nam và cho thấy Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đang đi đúng hướng trong vai trò trụ cột an ninh năng lượng”, PGS.TS Nguyễn Thường Lạng nhấn mạnh.

Công nghệ 9HA.02 và khả năng đốt trộn hydrogen - bước tiến quan trọng trong giảm phát thải

Một trong những điểm nhấn lớn nhất của Nhơn Trạch 3&4 là việc ứng dụng tuabin khí thế hệ mới 9HA.02, có khả năng chuyển đổi sang đốt trộn hydrogen trong tương lai. Theo PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, đây là bước tiến rất quan trọng, mở ra giai đoạn phát triển mới của ngành năng lượng Việt Nam.

Trước hết, khả năng phối trộn hydrogen cho thấy Việt Nam đang tiếp cận nhanh với mô hình năng lượng xanh, thậm chí có thể “đi tắt đón đầu” so với nhiều quốc gia trong khu vực. Công nghệ này không chỉ giảm phát thải khí nhà kính mà còn là lời khẳng định về năng lực tiếp nhận và làm chủ công nghệ hiện đại của Việt Nam.

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng cho rằng, sự xuất hiện của Nhơn Trạch 3&4 thể hiện quyết tâm lớn của Chính phủ và ngành năng lượng trong việc thực hiện mục tiêu Net Zero, đồng thời khẳng định Petrovietnam là đơn vị tiên phong, tạo ra tín hiệu mạnh mẽ về năng lực chuyển đổi công nghệ của Việt Nam.

Ông nhấn mạnh: “Dự án chứng minh Việt Nam đủ khả năng hấp thụ, vận hành và tiến tới làm chủ các công nghệ chiến lược. Nhơn Trạch 3&4 có thể trở thành hình mẫu tham chiếu cho các dự án điện khí LNG hoặc điện xanh khác trong tương lai”.

Không chỉ dừng ở đó, công nghệ tuabin khí hiện đại còn tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ. Khi vận hành thương mại hiệu quả, nó mở ra thị trường mới cho các ngành công nghiệp phụ trợ năng lượng sạch, giúp cơ cấu năng lượng chuyển dịch theo chiều sâu là tăng hiệu suất, giảm phát thải, tăng chất lượng nguồn điện và thúc đẩy nghiên cứu - phát triển trong lĩnh vực năng lượng.

Một trong những vai trò quan trọng nhất của Nhơn Trạch 3&4 là khả năng bổ sung nguồn điện nền linh hoạt cho hệ thống - điều mà các nguồn năng lượng tái tạo không thể đảm bảo do tính biến động theo thời tiết.

Bên cạnh đó, một trong những vai trò quan trọng nhất của Nhơn Trạch 3&4 là khả năng bổ sung nguồn điện nền linh hoạt cho hệ thống, điều mà các nguồn năng lượng tái tạo không thể đảm bảo do tính biến động theo thời tiết.

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng phân tích: “Khi tỷ trọng năng lượng tái tạo tăng, hệ thống điện cần những nguồn có khả năng tăng, giảm công suất nhanh, linh hoạt để đảm bảo cân bằng phụ tải. Nhơn Trạch 3&4 đáp ứng đúng yêu cầu đó”.

Với hiệu suất cao, khả năng đáp ứng nhanh và mức độ ổn định lớn, Nhơn Trạch 3&4 giúp tăng tính an toàn cho hệ thống điện, giảm nguy cơ quá tải cục bộ và đảm bảo cung cấp điện liên tục cho sản xuất và đời sống. Đây là điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh kinh tế số, công nghiệp bán dẫn, trung tâm dữ liệu và các ngành công nghệ cao đang trở thành trụ cột mới của tăng trưởng, những lĩnh vực đòi hỏi điện xanh và điện ổn định 24/7.

Trung tâm điện khí LNG Đồng Nai - động lực phát triển vùng và công nghiệp công nghệ cao

Không chỉ củng cố an ninh năng lượng, việc hình thành Trung tâm điện khí LNG tại Đồng Nai, với “hạt nhân” là Nhơn Trạch 3&4, còn tạo ra tác động lớn đối với phát triển vùng và thực hiện Chiến lược năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Dự án giúp bổ sung đáng kể nguồn điện sạch, tạo nền tảng cho các ngành công nghiệp có yêu cầu cao về năng lượng xanh. Khi có nguồn cung ổn định, các doanh nghiệp sản xuất xanh, doanh nghiệp xuất khẩu và các ngành công nghệ cao sẽ có xu hướng tập trung quanh khu vực Đồng Nai, từ đó hình thành cụm công nghiệp xanh - sạch; vùng sản xuất bền vững; hệ sinh thái doanh nghiệp công nghệ cao; trung tâm công nghiệp - chế tạo - xuất khẩu mới.

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng cho rằng, Đồng Nai hoàn toàn có thể hình thành khu công nghệ cao gắn với trung tâm LNG, thu hút các ngành bán dẫn, AI, điện tử - những lĩnh vực tiêu thụ điện lớn và đòi hỏi nguồn năng lượng sạch đạt chuẩn quốc tế.

Ở góc độ khoa học - công nghệ, sự xuất hiện của Nhơn Trạch 3&4 tạo ra động lực đổi mới sáng tạo, thúc đẩy hoạt động nghiên cứu, chuyển giao, phát triển công nghệ năng lượng sạch. Đồng thời, tiến bộ kỹ thuật từ dự án có thể lan tỏa sang các nhà máy điện khác, thúc đẩy quá trình điều độ, vận hành hệ thống điện theo hướng thông minh, hiệu quả hơn.

Hiệu ứng lan tỏa không chỉ về kinh tế mà còn về xã hội và môi trường, góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải ròng, phù hợp với cam kết của Việt Nam tại COP26 và Chiến lược năng lượng quốc gia.

Với vai trò là cụm nhà máy điện khí LNG đầu tiên của Việt Nam, sử dụng công nghệ hiện đại nhất thế giới và có khả năng chuyển đổi sang hydrogen, Nhơn Trạch 3&4 không chỉ bổ sung nguồn điện sạch, ổn định cho hệ thống mà còn mở ra hướng phát triển mới cho ngành năng lượng và nền kinh tế. Dự án góp phần củng cố an ninh năng lượng, tạo động lực phát triển công nghiệp và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, đồng thời thúc đẩy nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và hiện thực hóa mục tiêu chuyển dịch năng lượng xanh - sạch của Việt Nam.

“Nhơn Trạch 3&4 là bước ngoặt quan trọng, giúp Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng bền vững hơn, từ tăng trưởng theo chiều rộng sang chiều sâu. Đây là dự án mang tính chiến lược của Petrovietnam và của cả nền kinh tế”, PGS.TS Nguyễn Thường Lạng nhận định.

Đình Khương