Bức tranh hạ tầng nông nghiệp, nông thôn nhiều đổi mới

Đập hồ Tuyền Lâm - một công trình thủy lợi trọng điểm của Lâm Đồng. Ảnh: Văn Báu

Có thể khẳng định rằng, nhiều dự án, công trình trọng điểm, tại các vùng sản xuất tập trung đã được quan tâm đầu tư trong lĩnh vực thủy lợi, phát triển nông thôn cũng như xây dựng nông thôn mới…; góp phần thay đổi bộ mặt hạ tầng sản xuất nông nghiệp và nông thôn của tỉnh.

Nâng cao diện tích tưới

Cụ thể, theo thống kê, toàn tỉnh có 430 công trình thủy lợi bao gồm: 220 hồ chứa và liên hồ, 87 đập dâng, 92 đập tạm, 19 trạm bơm tưới. Bên cạnh đó, có 12 kênh tiêu, 1.200 km kênh mương tưới các cấp thì đã kiên cố hóa được 885 km và chủ động nguồn nước tưới cho hơn 43.000 ha đất canh tác. Ngành nông nghiệp cho hay, hiện tổng diện tích các loại cây trồng được tưới đạt 164.031 ha/258.317 ha cần tưới, đạt 63,5% diện tích gieo trồng cần tưới. Trong đó, có khoảng 60.000 ha gieo trồng được tưới từ công trình thủy lợi. Ngoài ra, diện tích tưới tiết kiệm 37.900 ha, đạt 13,63% diện tích canh tác và chưa đạt mục tiêu đến năm 2020 là 38.500 ha.

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, qua phân loại thì hiện trên địa bàn tỉnh có 33 hồ đập lớn, 60 hồ đập vừa, 197 hồ đập nhỏ. Trong tổng số 430 công trình hiện có 37 công trình hồ chứa nước bị hư hỏng, xuống cấp. Bằng các nguồn vốn khác nhau, hiện đã và đang triển khai sửa chữa 13 công trình, còn lại 24 công trình vẫn chưa có nguồn kinh phí sửa chữa. Các hồ chứa, đập dâng nước tưới cho các vùng lúa, rau màu đều có hệ thống thủy lợi nội đồng được kiên cố hóa đến 80%; hệ thống sông suối, ao, hồ để cung cấp nguồn nước tưới phục vụ sản xuất, đặc biệt đã tiến hành đào được 1.800 ao, hồ nhỏ. Để gia tăng diện tích sản xuất nông nghiệp chủ động nước tưới, tỉnh đã chủ động thực hiện nhiều cơ chế, giải pháp nhằm tiết kiệm và nâng cao hiệu quả sử dụng nước như: Đề án hỗ trợ phát triển hệ thống ao, hồ nhỏ theo phương thức “Nhân dân làm công trình, Nhà nước hỗ trợ ca máy”, áp dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất, ứng dụng rộng rãi các kỹ thuật tưới tiên tiến, tiết kiệm nước; tập trung kiên cố hóa hệ thống kênh mương, thường xuyên nạo vét, khơi thông dòng chảy nhằm hạn chế thất thoát nước; tuyên truyền, vận động người dân đào ao, hồ nhỏ để tích trữ nước; nâng cấp các công trình thủy lợi hiện có như hồ chứa, đập dâng để tạo nguồn phục vụ sản xuất...

Giao thông, nước sạch tới người dân

Đi đôi với hạ tầng thủy lợi, trong giai đoạn 2016-2020, tỉnh đã triển khai nhiều dự án hỗ trợ cho phát triển nông nghiệp, nông thôn của tỉnh như: Dự án Phát triển và sản xuất giống cà phê chất lượng cao tỉnh Lâm Đồng; 5 dự án nâng cấp cơ sở hạ tầng nông thôn vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững (VNSat)... Theo đó, đã hỗ trợ đầu tư cho hạ tầng nông nghiệp của tỉnh nhiều công trình giao thông nông thôn quan trọng và nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật khác, giúp nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp, cải thiện đời sống của người dân. Mặt khác, tiếp tục huy động các nguồn lực, khuyến khích các thành phần kinh tế, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn. Tổng nguồn lực huy động cho xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn 2016-2019 là 1.560.707 triệu đồng; trong đó, vốn ngân sách Trung ương 556.300 triệu đồng; vốn địa phương 1.004 triệu đồng. Đến nay mạng lưới đường giao thông nông thôn cơ bản đáp ứng được nhu cầu sản xuất và đời sống của Nhân dân; toàn tỉnh đã đầu tư được khoảng 1.900 km đường; trong đó, xây dựng mới 705 km; nâng cấp, sửa chữa 1.200 km; đầu tư làm mới và sửa chữa hơn 85/1.600m cầu lớn nhỏ.

Một trong những vấn đề thiết yếu đối với người dân ở nông thôn đó là nguồn nước sạch. Qua đó, tính đến nay trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng có 245 công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung và khoảng 148.627 công trình cấp nước nhỏ lẻ, phân tán khác cung cấp nước sinh hoạt hợp vệ sinh cho 89,12% dân cư nông thôn, trong đó có 25,97% được sử dụng nước sạch đạt tiêu chuẩn của Bộ Y tế. Dự kiến đến năm 2020, tỷ lệ dân nông thôn được sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 90%, trong đó có 27,0% được sử dụng nước sạch. Qua đánh giá, các công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tập trung được đầu tư xây dựng đúng mục tiêu của Chương trình Mục tiêu Quốc gia Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn, góp phần to lớn vào công tác nâng cao chất lượng cuộc sống, sức khỏe cho người dân nông thôn, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Tạo giá trị mới trong sản xuất, thu nhập

Đánh giá chung của tỉnh, kết quả thực hiện đầu tư công vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đã có những đóng góp quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Kết cấu hạ tầng phục vụ thiết thực cho sản xuất kinh tế, xã hội được tăng cường, nhất là thủy lợi, giao thông, góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất, từng bước thay đổi bộ mặt của nông thôn mới và cuộc sống của người dân; đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày một nâng lên. Kinh tế nông nghiệp có sự tăng trưởng ổn định, công nghiệp và dịch vụ nông thôn phát triển nhanh và đa dạng; ngành nông nghiệp tiếp tục phát triển mạnh mẽ theo hướng tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả.

Bên cạnh đó, công tác xóa đói, giảm nghèo đạt được những thành tựu to lớn, bộ mặt mới cho kinh tế nông thôn, nông nghiệp chuyển dịch theo hướng chuyên sâu bước đầu có những chuyển biến rõ nét. Cụ thể là tốc độ tăng trưởng ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2016-2020 bình quân duy trì đạt 5,0-5,5% và chiếm khoảng 45,7% trong cơ cấu kinh tế của tỉnh Lâm Đồng. Giá trị sản xuất trên đơn vị diện tích tăng từ 146 triệu đồng/ha năm 2015 lên 170 triệu đồng/ha năm 2019; GRDP bình quân đầu người toàn tỉnh tăng từ 45,6 triệu đồng năm 2015 lên 59,7 triệu đồng năm 2018 và ước đến năm 2020 sẽ trên 70 triệu đồng. Trong đó, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn từ 17,9 triệu đồng năm 2015 lên 37 triệu đồng năm 2018 và ước đến năm 2020 sẽ trên 40 triệu đồng.

Từ các thành quả đạt được nêu trên, trong thời gian tới, Lâm Đồng sẽ tiếp tục rà soát, điều chỉnh, bổ sung, xây dựng mới các quy hoạch của ngành theo mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp và thủy lợi dựa trên yêu cầu cơ bản có xem xét đến tác động biến đổi khí hậu, gắn chặt giữa các lĩnh vực của ngành gồm cấp nước tưới cho các cây trồng cạn, cấp nước cho vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao… Đồng thời, tiếp tục đầu tư thực hiện các công trình, dự án dở dang, chuyển tiếp từ giai đoạn 2016-2020 sang giai đoạn 2021-2025; tranh thủ các nguồn lực để đảm bảo triển khai một số dự án theo đúng kế hoạch và tiếp tục đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng 12 vùng nông nghiệp công nghệ cao trong 19 vùng đã được quy hoạch, đầu tư.

Huy động các nguồn lực, khuyến khích các thành phần kinh tế, cá nhân tham gia đầu tư xây dựng phát triển kết cấu hạ tầng nông thôn; giữ vững và nâng cao chất lượng xã, huyện đạt chuẩn nông thôn mới; tập trung phát triển sản xuất, hoàn thiện kết cấu hạ tầng, đổi mới quan hệ sản xuất ở nông thôn, tạo động lực để xây dựng nông thôn mới. Đặc biệt, phát triển các mô hình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, có cơ sở hạ tầng phát triển, phục vụ sản xuất và đời sống, có môi trường sinh thái bền vững. Xác định các địa bàn theo thứ tự ưu tiên phấn đấu đạt các tiêu chí nông thôn mới; thực hiện đầu tư đồng bộ, tập trung theo từng địa bàn ưu tiên, trong đó chú trọng phát triển cơ sở hạ tầng thiết yếu và phát triển sản xuất.

XUÂN TRUNG