Bộ Y tế đề xuất thực phẩm bổ sung không còn được tự công bố

Các vụ việc liên quan kẹo rau củ Kera hay sữa bột giả, thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung giả với quy mô lớn gây bức xúc dư luận, các lỗ hổng trong quản lý thực phẩm tại Nghị định 15/2018 càng đặt ra yêu cầu bức thiết phải sửa đổi, nhất là vấn đề tự công bố, đăng ký bản công bố sản phẩm, quảng cáo, hậu kiểm và trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước.

Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) ngày 3/7 thông tin, phiên bản dự thảo mới nhất (lần thứ 8) Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 15 có nhiều điểm mới.

Kho sản xuất sữa bột giả bị công an phát hiện, triệt phá hồi đầu tháng 4. Nhiều sản phẩm công bố chứa chiết xuất tổ yến, đông trùng hạ thảo, bột mắc ca, bột quả óc chó... nhưng thực tế không có. Ảnh: VTV

Thực phẩm bổ sung phải đăng ký bản công bố sản phẩm

Khoản 5 Điều 1 dự thảo Nghị định đề xuất các tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm đưa sản phẩm ra thị trường phải đăng ký bản công bố sản phẩm đối với 5 nhóm: Thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung, sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi.

Hiện thực phẩm bổ sung chưa được nêu rõ trong Nghị định số 15, không được quy định trong các nhóm thực phẩm phải đăng ký bản công bố. Mặt hàng này hiện được xếp vào nhóm thực phẩm đã qua chế biến đóng gói sẵn, được tự công bố và do địa phương quản lý.

Theo Cục An toàn thực phẩm, điều này dẫn đến tình trạng tổ chức, cá nhân công bố sai nhóm sản phẩm. Rất nhiều thực phẩm bảo vệ sức khỏe (phải đăng ký bản công bố - PV) tự xác định thành thực phẩm bổ sung để tự công bố. Ngoài ra, do không phải đăng ký nội dung quảng cáo nên xảy ra tình trạng doanh nghiệp phóng đại tính năng, công dụng sản phẩm.

Thêm vào đó, Nghị định 15 hiện mới quy định doanh nghiệp cam kết thực hiện đầy đủ các quy định pháp luật về an toàn thực phẩm và hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính pháp lý của hồ sơ công bố và chất lượng, an toàn thực phẩm đối với sản phẩm đã công bố.

Quy định này giúp thành phần hồ sơ đăng ký bản công bố đơn giản hóa. Tuy nhiên, thực tế một số doanh nghiệp lợi dụng chính sách trên để sử dụng nhiều thành phần không có tính năng, công dụng trong thực phẩm bảo vệ sức khỏe để quảng cáo, không quan tâm đến an toàn, chất lượng, công dụng của sản phẩm.

Do đó, đối với 5 nhóm thực phẩm trên, dự thảo quy định hồ sơ đăng ký bản công bố sản phẩm nhằm kiểm soát việc phối hợp thành phần, các chỉ tiêu an toàn và chất lượng sản phẩm, tính năng, công dụng sản phẩm từ khi nghiên cứu phát triển sản phẩm đến khi đăng ký trước khi lưu thông trên thị trường.

Phải công bố chỉ tiêu chất lượng sản phẩm thay vì mỗi chỉ tiêu an toàn

Nghị định 15 quy định phiếu kiểm nghiệm trong hồ sơ đăng ký bản công bố gồm các chỉ tiêu an toàn (chỉ tiêu vi sinh vật như Salmonella, E.Coli; kim loại nặng...) mà không phải công bố chỉ tiêu chất lượng (hàm lượng các thành phần vi lượng, chất béo, đường...).

Điều này là kẽ hở lớn dễ bị một số doanh nghiệp lợi dụng, không tuân thủ về chất lượng sản phẩm như hồ sơ công bố.

Ví dụ, trong vụ kẹo rau củ Kera, lẽ ra nguyên vật liệu là bột rau phải được thu mua từ các nông trại của nhà sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP nhưng giám đốc công ty này chỉ đạo nhân viên mua bột rau có các hàm lượng dưới mức tiêu chuẩn (chỉ 0,61-0,75%) rồi công bố, giới thiệu, quảng bá là 28%. Chất sorbitol chiếm tỷ lệ 35% thành phần cùng các chất phụ gia khác song không được công bố cho người tiêu dùng biết.

Kết quả kiểm nghiệm thực phẩm bảo vệ sức khỏe Siro ăn ngon Hải Bé xác định các chất gồm vitamin A, canxi, vitamin C (chất chính tạo nên công dụng của sản phẩm) chỉ đạt dưới 70% so với công bố, bị xác định là hàng giả. Ảnh chụp màn hình

Để phục vụ hậu kiểm, kiểm soát và nâng cao chất lượng sau khi công bố sản phẩm thực phẩm, dự thảo nghị định cũng đề xuất quy định về thu hồi Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm, Giấy xác nhận nội dung quảng cáo, Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm và gỡ bỏ thông tin sản phẩm đăng tải trên trang thông tin điện tử của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền tiếp nhận hồ sơ công bố sản phẩm.

Võ Thu