Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng: Nếu chạy theo mạng xã hội, báo chí sẽ ở phía sau!
Vài trò của báo chí chính thống, kinh tế báo chí và đạo đức người làm báo là những vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm và đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông sáng nay 12-11.
Báo chí chính thống phải quay về giá trị cốt lõi
Trả lời câu hỏi của một số đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, khi mạng xã hội ra đời, vai trò đưa tin của báo chí có chiều hướng giảm. Vì vậy, báo chí muốn giữ vững vị thế thì cần làm khác mạng xã hội, quay về với giá trị cốt lõi của báo chí là tính xác thực, chính xác, khách quan, có trách nhiệm giải trình, đạo đức nghề nghiệp.
Thay vì đưa tin, báo chí cần phân tích, đánh giá, đưa ra giải pháp, dẫn dắt, định hướng xã hội. Báo chí cần nâng cao chất lượng nội dung, để thông tin trên báo chí mang tính chất dẫn dắt dư luận trên mạng xã hội.
Trả lời chất vấn của đại biểu Tạ Thị Yên (Đoàn Điện Biên), Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng phân tích, khi kinh tế thị trường phát triển, các doanh nghiệp bắt buộc phải quảng cáo để bán hàng. Khi đó quảng cáo chủ yếu trên báo chí. Nhưng sau đó mạng xã hội xuất hiện, 80% quảng cáo trên trực tuyến, nguồn thu của báo chí, nhất là các cơ quan báo chí tự chủ tài chính đã giảm đáng kể.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, hiện cả nước có 880 cơ quan báo chí, số lượng cơ quan báo chí tăng, nhưng nguồn thu giảm. Trong chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về truyền thông chính sách, các bộ, ngành, chính quyền địa phương phải coi truyền thông là việc của mình. Ngoài chủ động đưa thông tin, các cấp, ngành phải có kế hoạch đưa thông tin, có bộ máy đưa thông tin, có ngân sách hằng năm để chi cho truyền thông chính sách và dùng ngân sách để đặt hàng báo chí. Thực tế cho thấy, từ năm ngoái, các cơ quan, chính quyền bắt đầu tăng ngân sách cho báo chí.
Trong kế hoạch sửa Luật Báo chí sắp tới, cũng có một mục đề cập đến kinh tế báo chí, trong đó cho phép một số cơ quan báo chí lớn được kinh doanh về nội dung, kinh doanh xung quanh lĩnh vực truyền thông, kinh doanh để làm báo.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng lưu ý, nếu chạy theo mạng xã hội, báo chí sẽ đứng ở phía sau, do vậy phải có sự khác biệt với mạng xã hội, dùng công nghệ số để tăng độc giả, từ đó quảng cáo cũng sẽ tăng lên.
Đặc biệt, trong quy hoạch báo chí, có một nội dung rất quan trọng là nhà nước tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm cho 6 cơ quan báo chí chủ lực để trở thành sức mạnh truyền thông. Đồng thời, Chính phủ sẽ xây dựng cơ chế đặc thù về kinh tế báo chí cho các cơ quan báo chí chủ lực.
Hiện đang có chiến lược chuyển đổi số quốc gia cho báo chí để đưa công nghệ của báo chí tương đương với các nền tảng xã hội. Như vậy, vấn đề quan trọng nhất vẫn là đạo đức người làm nghề báo chí.
Vấn đề nằm ở đạo đức người làm báo
Trả lời chất vấn của đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp), đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Đoàn Hưng Yên) về vấn đề tiêu cực của phóng viên và giải pháp khắc phục, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu rõ, vấn đề đạo đức phóng viên đang rất được quan tâm trong những năm gần đây.
“Một năm có tới 14-15 phóng viên bị bắt, con số này khiến những người trong ngành, làm nghề rất buồn. Nhưng nếu so với con số 21.000 nhà báo có thẻ, gần 45.000 người làm báo, đó chỉ là “con sâu làm rầu nồi canh”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.
Trong số phóng viên cộng tác viên bị bắt, 80% làm việc tại tạp chí nhỏ, tạp chí xã hội nghề nghiệp, nơi mà cơ quan chủ quản buông lỏng quản lý, tổng biên tập buông lỏng quản lý đối với phóng viên.
Về giải pháp hạn chế, Bộ Thông tin và Truyền thông đã công bố tiêu chí nhận dạng "báo hóa tạp chí" để xã hội giám sát, cơ quan chủ quản kiểm tra.
Bộ Thông tin và Truyền thông đã công khai tôn chỉ, mục đích của 880 cơ quan báo chí, các tổ chức, địa phương có thể tra cứu, kiểm tra phóng viên đến làm việc có phù hợp với tôn chỉ, mục đích của báo không.
Bộ Thông tin và Truyền thông có số điện thoại đường dây nóng tiếp nhận phản ánh của các cơ quan, đơn vị. Ngoài ra, thanh tra sở thông tin và truyền thông các tỉnh, thành phố kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan báo chí theo tôn chỉ, mục đích.
Thêm nữa, nếu cơ quan báo chí có phóng viên vi phạm pháp luật, tổng biên tập cũng bị xem xét trách nhiệm, xử lý. Hội Nhà báo Việt Nam cũng đã ban hành quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo
“Báo chí chỉ nói một tiếng, một câu có tác động, lan tỏa đến hàng triệu người. Vì vậy, trong Luật Báo chí sửa đổi, chúng tôi đề nghị bổ sung tiêu chuẩn cao hơn. Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban Tuyên giáo, Hội Nhà báo xác định tập trung vào vấn đề đạo đức nghề nghiệp người làm báo”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.