Bộ trưởng GD&ĐT: Giáo viên mầm non áp lực nhất nhưng thu nhập lại thấp nhất

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, sáng 16/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi.

Cần giải pháp thu hút giáo viên

Nêu ý kiến, ĐBQH Nguyễn Thị Quyên Thanh (đoàn Vĩnh Long) cho biết, thực tế ghi nhận giáo dục mầm non vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức lớn. Trong đó, có khoảng 300.000 trẻ em mẫu giáo từ 3 - 4 tuổi chưa ra lớp, chủ yếu là trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt chưa được tiếp cận với giáo dục mầm non.

ĐBQH Nguyễn Thị Quyên Thanh (Ảnh: Media Quốc hội).

Theo tờ trình của Chính phủ, ước tính ngân sách để phổ cập giáo dục mầm non 3 - 5 tuổi sẽ cần khoảng 25.000 tỷ đồng và cần bổ sung trên 21.000 biên chế để tuyển giáo viên mầm non.

Đại biểu cho biết, chúng ta đã thực hiện đề án phổ cập mầm non trẻ em 5 tuổi trong 5 năm 2010 - 2015 nhưng thực tế đến năm 2017 mới hoàn thành, chậm 2 năm do khó khăn về cơ sở vật chất, kinh phí và đội ngũ.

Do đó, phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ mẫu giáo từ 3 - 5 tuổi cần có giải pháp để thu hút giáo viên. Bên cạnh quy định lương giáo viên được xếp bậc cao nhất trong khối hành chính sự nghiệp tại Luật Nhà giáo vừa được Quốc hội thông qua, theo đại biểu, cần tăng mức ưu đãi nghề lên 45%.

Đồng thời, cần rà soát quy hoạch mạng lưới trường lớp, tập trung vào các khu vực khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, điểm lẻ, vùng có đông dân cư, dân nhập cư và công nhân. Ưu tiên phòng học, nhà vệ sinh, bếp ăn bán trú, thiết bị tối thiểu đảm bảo điều kiện cơ bản cho trẻ 3 - 5 tuổi đến lớp an toàn, đủ chất lượng.

Đồng tình với các cơ chế chính sách cho giáo viên mầm non tại dự thảo Nghị quyết về phụ cấp, chính sách nghỉ hưu trước tuổi, song, ĐBQH Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đề nghị tuyển dụng bằng hình thức xét tuyển thay vì thi tuyển để sớm có đội ngũ giáo viên tại các trường đang thiếu.

Đại biểu cũng đề nghị cần quan tâm nâng cấp các trường mẫu giáo, đặc biệt ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số; để giảm thiểu sự thiệt thòi đối với học sinh các vùng này.

ĐBQH Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) cho rằng, quy định hiện nay mới chỉ áp dụng cho trẻ đang học tại các cơ sở mầm non là "chưa hết ý".

ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Ảnh: Media Quốc hội).

Ông dẫn báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 21/5 cho thấy, gần 300.000 trẻ từ 3 đến 5 tuổi vẫn chưa được đến lớp. Đây là con số rất lớn, phần lớn là con em của các gia đình nghèo, sống ở những nơi điều kiện giáo dục còn nhiều hạn chế.

Gia đình các cháu khó khăn vì bố mẹ không có công ăn việc làm ổn định, thường là làm thợ hồ, bán hàng rong, nhặt ve chai, bán vé số, làm giúp việc với thu nhập rất thấp.

"Bố mẹ các cháu nghèo khó nên các cháu lớn lên cũng rất khổ. Đảng đã có chủ trương phổ cập giáo dục mầm non, nói dễ hiểu ra là cho các cháu kinh phí để đi học. Với chủ trương của Đảng như vậy, tôi nghĩ nhóm đối tượng này cần được hưởng sự quan tâm của Đảng, của Nhà nước hơn tất cả", ông Trí nói.

Từ đó, đại biểu Nguyễn Anh Trí đề nghị sửa lại quy định về đối tượng áp dụng: "Nghị quyết này áp dụng đối với trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi, các tổ chức và cá nhân có liên quan". Như vậy để tất cả trẻ em đều được thụ hưởng chính sách này.

Giáo viên mầm non là thiếu nhiều nhất

Cùng tham gia góp ý kiến, ĐBQH Vương Thị Hương (đoàn Hà Giang) cho rằng, để chính sách thực sự đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả bền vững, cần giải quyết tình trạng thiếu giáo viên và thiếu cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng dạy học, đặc biệt tại các tỉnh vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

ĐBQH Vương Thị Hương (Ảnh: Media Quốc hội).

Đại biểu nêu ví dụ tại Hà Giang hiện có hơn 200 trường mầm non với hơn 1.100 điểm trường lẻ, cho thấy sự phân tán rất cao trong tổ chức lớp học khiến nhu cầu về giáo viên không chỉ phụ thuộc vào số lượng trẻ mà còn bị chi phối bởi địa hình, giao thông,…

Theo đại biểu, số giáo viên hiện có tại địa phương này là 4.761 người, trong khi nhu cầu đến năm 2030 dự kiến tối thiểu là 5.771 người, tức thiếu gần 1.000 giáo viên, tương đương với 20% tổng biên chế hiện tại.

Con số này chưa bao gồm giáo viên nghỉ hưu, chuyển vùng công tác hoặc biến động tăng do mở rộng phổ cập cho trẻ từ 3 - 5 tuổi.

Bên cạnh đó, mặc dù đã có quy định về danh mục thiết bị dạy học tối thiểu nhưng tại các tỉnh miền núi, tỉ lệ đáp ứng mới chỉ đạt 46%, nhiều điểm trường lẻ còn thiếu những điều kiện cơ bản như phòng học kiên cố, đồ dùng học tập, sinh hoạt cho trẻ, sân chơi an toàn.

Trong điều kiện này, giáo viên khó có thể thực hiện chương trình giáo dục mầm non một cách bài bản, hiệu quả dẫn đến ảnh hưởng tới chất lượng giáo dục.

Từ thực tế này, nữ đại biểu kiến nghị Quốc hội và Chính phủ ưu tiên bổ sung biên chế giáo viên mầm non, bố trí nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tối thiểu cho các tỉnh, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.

Đồng thời, có quy định về cơ chế ngân sách trung ương hỗ trợ rõ ràng, ổn định với lộ trình nhiều năm để các địa phương chủ động xây dựng kế hoạch dài hạn, tránh bị động trong việc triển khai, bảo đảm thực hiện chính sách một cách hiệu quả, công bằng.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn (Ảnh: Media Quốc hội).

Giải trình tiếp thu ý kiến ĐBQH, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc tăng cường cơ sở vật chất, kiên cố hóa trường học, xây thêm trường mầm non đã được Thủ tướng chỉ đạo ngành giáo dục khi xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia. Hiện Bộ đang tích cực xây dựng và triển khai.

Về việc đảm bảo lực lượng giáo viên mầm non, Bộ trưởng thừa nhận trong tổng số các giáo viên còn thiếu, thiếu nhiều nhất là bậc mầm non, mặt khác số giáo viên bỏ, nghỉ việc nhiều nhất; khó tuyển dụng nhất dù có chỉ tiêu cũng là bậc này.

"Số lượng giáo viên mầm non lớn nhất nhưng cũng thiếu nhiều nhất, cường độ lao động, áp lực, vất vả nhất song lương và thu nhập lại thấp nhất. Do đó, đây cũng là đối tượng đang được quan tâm tăng cường các cơ chế chính sách nhất", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nói thêm.

Hoàng Thị Bích