Bộ trưởng Đỗ Đức Duy: Công khai các trường hợp trúng giá cao nhưng bỏ cọc

Về việc ban hành các văn bản hướng dẫn và quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết, đến nay, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương đã ban hành đầy đủ 10 nghị định, 1 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 7 thông tư.

Có 4/63 địa phương đã ban hành đầy đủ 20 nội dung, 26 địa phương đã cơ bản hoàn thành, ban hành từ 16-19 nội dung, đạt 80% trở lên, có 25 địa phương đã ban hành từ 11 đến 15 nội dung, tức là đạt từ trên 50% cho đến 75%.

Tuy nhiên, hiện vẫn còn 8 địa phương mới ban hành dưới 10 nội dung, tức là dưới 50%, và cá biệt có một địa phương hiện nay mới ban hành dưới 5 nội dung.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: Quốc hội

“Việc các địa phương ban hành chưa đầy đủ các văn bản thuộc thẩm quyền cũng đã ảnh hưởng nhất định đến hiệu quả của việc triển khai thi hành luật và có thể làm ảnh hưởng đến quyền, nghĩa vụ của người dân, doanh nghiệp là người sử dụng đất”, Bộ trưởng nói.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2023, thì bảng giá đất theo Luật Đất đai năm 2013 được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31/12/2025. Trường hợp cần thiết, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định điều chỉnh bảng giá đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024 cho phù hợp với tình hình thực tế về giá đất tại địa phương.

Đây là quy định chuyển tiếp nhằm giúp các địa phương thực hiện lộ trình để từng bước xây dựng bảng giá đất mới theo quy định của Luật Đất đai năm 2024, và sẽ áp dụng từ ngày 1/1/2026 để tránh cú sốc tăng giá đột biến trong bảng giá đất, ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của một số đối tượng, tổ chức, cá nhân sử dụng đất.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho hay, từ ngày 1/8/2024 đến nay, đã có 8/63 địa phương thực hiện điều chỉnh, bổ sung bảng giá đất hiện hành, trong đó có 7 tỉnh không phản ánh là có khó khăn, vướng mắc.

Về công tác đấu giá quyền sử dụng đất, theo Bộ trưởng, thời gian qua, tại một số địa phương tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất có tình trạng chênh lệch rất lớn giữa giá khởi điểm và giá trúng đấu giá, có biểu hiện đầu cơ thổi giá, tạo mặt bằng giá cao, làm ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của thị trường bất động sản.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành kiểm tra, rà soát và nhận thấy, có một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Đó là việc lập công khai quy hoạch các khu vực phát triển đô thị, nhà ở chưa được thực hiện bài bản, công khai, minh bạch, tạo cơ hội để các đối tượng lợi dụng đầu cơ đất đai.

Một số đối tượng tham gia đấu giá đất không thực sự có nhu cầu về đất ở, nhà ở, mà chủ yếu vì mục đích đầu cơ thao túng giá thông qua việc đẩy giá cao, thổi giá và bán lại nhà đất vừa trúng đấu giá để thu lợi hoặc tạo mặt bằng giá ảo đối với khu vực xung quanh.

Trong đó, sau khi đấu giá, một số người trúng đấu giá chưa nộp tiền sử dụng đất đúng thời hạn theo quy chế đấu giá và có dấu hiệu bỏ cọc. Có một số địa phương thiếu chủ động trong việc tạo quỹ đất để đấu giá đất, dẫn đến nhu cầu đất ở, nhà ở của người dân khan hiếm và không đáp ứng đầy đủ trong thời gian dài.

Toàn cảnh Kỳ họp. Ảnh: Quốc hội

Bên cạnh đó, có trường hợp địa phương sử dụng giá đất trong bảng giá đất hiện hành chưa được điều chỉnh kịp thời, thấp hơn nhiều so với mặt bằng giá đất thực tế để làm giá khởi điểm dẫn đến giá trúng đấu giá và giá khởi điểm có sự chênh lệch lớn cũng thu hút nhiều đối tượng tham gia đấu giá để kiếm lời.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cũng đề nghị, các địa phương khi tổ chức đấu giá cần công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị; điều chỉnh hợp lý giá đất trong bảng giá đất làm giá để tính giá khởi điểm.

Trong quy chế đấu giá có thể quy định rút ngắn thời gian nộp tiền thanh toán trúng đấu giá và bổ sung quy định việc công khai các trường hợp trúng giá cao nhưng bỏ cọc, nhằm hạn chế các đối tượng lợi dụng đấu giá đất để trục lợi, thổi giá, gây nhiễu loạn thị trường bất động sản.

Đồng thời, cần có các biện pháp bảo đảm nguồn cung bất động sản, nhà ở, đất ở có giá cả hợp lý, phù hợp với khả năng tiếp cận và khả năng chi trả của đại đa số người dân có nhu cầu thực, khắc phục tình trạng mất cân đối cung, cầu trên thị trường bất động sản, bao gồm các sản phẩm đấu giá quyền sử dụng đất.

Bên cạnh đó, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong hoạt động đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định.

“Việc triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 với nhiều điểm mới và sự phân cấp mạnh mẽ, triệt để cho chính quyền địa phương trong bối cảnh cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương cùng quyết tâm, nỗ lực để đưa Luật có hiệu lực thi hành sớm hơn 5 tháng so với kế hoạch ban đầu.

Trong thời gian đầu, không thể tránh khỏi một số khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện tại các địa phương. Vì vậy, cần kiên trì, nhất quán, thống nhất trong quan điểm chỉ đạo và tập trung vào khâu tổ chức thực hiện để Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành thực sự đi vào cuộc sống và phát huy hiệu quả”, Bộ trưởng nói.

Phương Thảo