Bổ sung thẩm quyền kháng nghị của Chánh án TAND và Viện trưởng VKSND cấp tỉnh

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Trình bày tờ trình tại phiên họp, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC) Nguyễn Văn Tiến cho biết, TANDTC thấy rằng việc sửa đổi, bổ sung các đạo luật về tố tụng thuộc trường hợp cấp bách để giải quyết các vấn đề phát sinh trong thực tiễn, bảo đảm thực hiện chủ trương của Đảng về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của TAND.

Căn cứ điểm b khoản 1, điểm a khoản 2 Điều 50 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, TANDTC đề nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn trong xây dựng, ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Đề nghị Quốc hội xem xét thông qua Luật tại 1 kỳ họp và có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2025.

Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến trình bày tờ trình. Ảnh: VPQH cung cấp.

Trên cơ sở Kết luận số 126-KL/TW ngày 14/2/2025, Kết luận số 127-KL/TW ngày 28/2/2025, Kết luận số 135-KL/TW ngày 28/3/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư; Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 của Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII; dự án Luật tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm quyền của Tòa án các cấp trong giải quyết các vụ việc dân sự, vụ án hành chính, giải quyết phá sản, tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại theo quy định của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, có liên quan trực tiếp đến tổ chức bộ máy, thẩm quyền của TAND.

Dự thảo Luật gồm 6 điều, trong đó có 5 điều sửa đổi, bổ sung một số điều của 5 Bộ luật, Luật gồm: (1) Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi, bổ sung 47 điều; bãi bỏ điểm, khoản của 4 điều); (2) Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi, bổ sung 23 điều; bãi bỏ điểm, khoản của 1 điều); (3) Luật Tư pháp người chưa thành niên (sửa đổi, bổ sung 18 điều); (4) Luật Phá sản (sửa đổi, bổ sung 7 điều); (5) Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án (sửa đổi, bổ sung 7 điều; bãi bỏ điểm, khoản của 1 điều) và 1 điều khoản thi hành.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: VPQH cung cấp.

Trên cơ sở mô hình tổ chức TAND 3 cấp, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung các quy định về thẩm quyền của TAND khu vực, TAND cấp tỉnh, TANDTC với các nội dung cơ bản như sau:

Về thẩm quyền của TAND khu vực: Điều chỉnh tăng thẩm quyền của TAND khu vực theo hướng TAND khu vực có thẩm quyền giải quyết theo thủ tục sơ thẩm tất cả các vụ việc dân sự, vụ án hành chính (Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự, Điều 31 Luật Tố tụng hành chính); giải quyết phá sản (Điều 8 Luật Phá sản); tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại theo quy định của Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án (Điều 7 Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án).

Về thẩm quyền của TAND cấp tỉnh: TAND cấp tỉnh có thẩm quyền phúc thẩm các vụ việc dân sự, vụ án hành chính mà bản án, quyết định của TAND khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị (Điều 37 Bộ luật Tố tụng dân sự, Điều 32 Luật Tố tụng hành chính).

Bổ sung thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm của Chánh án TAND cấp tỉnh, Viện trưởng VKSND cấp tỉnh (khoản 2 Điều 331, khoản 2 Điều 354 Bộ luật Tố tụng dân sự; khoản 2 Điều 260, khoản 2 Điều 283 Luật Tố tụng hành chính); bổ sung thẩm quyền giám đốc thẩm, tái thẩm của Ủy ban Thẩm phán TAND cấp tỉnh đối với bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của TAND khu vực bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm (khoản 1 Điều 337 Bộ luật Tố tụng dân sự, khoản 1 Điều 266 Luật Tố tụng hành chính).

TAND cấp tỉnh không còn thẩm quyền về giải quyết theo thủ tục sơ thẩm các vụ án hành chính, vụ việc dân sự; giải quyết phá sản; tổ chức thực hiện hoạt động hòa giải, đối thoại.

Về thẩm quyền của Hội đồng Thẩm phán TANDTC: Hội đồng Thẩm phán TANDTC giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh bị kháng nghị (khoản 2 Điều 337 Bộ luật Tố tụng dân sự, khoản 2 Điều 266 Luật Tố tụng hành chính).

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Văn Liên trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: VPQH cung cấp.

Thẩm tra tờ trình của TANDTC, Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tán thành sự cần thiết xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung 5 luật với các lý do đã được nêu tại Tờ trình của TANDTC; thống nhất đề xuất của TANDTC về việc xây dựng và ban hành dự án Luật này theo thủ tục rút gọn để giải quyết vấn đề cấp bách phát sinh trong thực tiễn và đáp ứng yêu cầu, tiến độ đề ra theo chủ trương của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Thường trực Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nhận thấy, hồ sơ dự án Luật cơ bản đầy đủ; đủ điều kiện trình UBTVQH xem xét, cho ý kiến theo thủ tục rút gọn. TANDTC đã quán triệt, thực hiện chủ trương đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật đối với dự án Luật này. Dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, thống nhất với hệ thống pháp luật; tính tương thích với điều ước quốc tế có liên quan mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên…

Minh Khôi