Bổ sung, kiện toàn hội đồng trường nên giao UBND xã thay vì trình cấp tỉnh

.t1 { text-align: justify; }

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa công bố dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của một số Thông tư của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về lĩnh vực giáo dục phổ thông khi tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Trong dự thảo, khoản 5 Điều 17 nêu ra nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học.

Cụ thể, sửa đổi, bổ sung điểm e, khoản 1 Điều 10 của Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT về Hội đồng trường của trường trung học công lập như sau: Hằng năm, nếu có sự thay đổi về nhân sự, hiệu trưởng làm tờ trình đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh (đối với cấp trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở) ra quyết định bổ sung, kiện toàn hội đồng trường.

Trước đó, Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT quy định nhiệm vụ ra quyết định bổ sung, kiện toàn thuộc về Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện.

Chưa nhất thiết phải lên đến cấp tỉnh

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Tạ Duy Tình - Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Ngải Thầu (huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai) chia sẻ: “Việc dự thảo có sự sửa đổi liên quan đến nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân cấp huyện trong Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT là phù hợp với chủ trương chính quyền hai cấp.

Tuy nhiên, dự thảo đề xuất chuyển thẩm quyền phê duyệt nhân sự Hội đồng trường của trường trung học cơ sở từ Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện lên cấp tỉnh là chưa hợp lý”.

Thầy Tình cho biết, trước đây, nhà trường làm việc chủ yếu với phòng giáo dục và đào tạo, Ủy ban nhân dân huyện, ít có công việc gì phải báo cáo lên đến cấp tỉnh.

Bên cạnh đó, theo định hướng phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước đối với lĩnh vực giáo dục, Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ là đơn vị trực tiếp quản lý nhân sự các trường trung học cơ sở trên địa bàn. Vì vậy, để bảo đảm tính thống nhất trong công tác quản lý và tránh phát sinh thủ tục rườm rà, nên cân nhắc giao thẩm quyền này cho cấp xã tiếp quản. Việc này không chỉ giúp rút ngắn quy trình xử lý mà còn đảm bảo sát thực tế, phù hợp với đặc điểm địa phương.

Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Ngải Thầu đã nhiều lần kiện toàn Hội đồng trường. Ảnh: Website Trường.

"Từ trước đến giờ, khi cần thay đổi nhân sự trong Hội đồng trường, hiệu trưởng sẽ làm tờ trình kèm theo danh sách, số lượng cụ thể, gửi về Ủy ban nhân dân huyện và phòng giáo dục và đào tạo để xin quyết định. Sắp tới, nước ta sẽ chính thức bỏ cấp huyện từ ngày 1/7/2025, các trường phổ thông như chúng tôi đều đang chờ đợi để có hướng dẫn chi tiết về nội dung quản lý này.

Theo tôi, nếu giao cho Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định việc bổ sung, kiện toàn Hội đồng trường thì sẽ phát sinh nhiều bất cập, như kéo dài thời gian xử lý công việc hay giảm tính sát sao trong quản lý nhân sự Hội đồng trường. Chưa kể, khối lượng công việc ở cấp tỉnh vốn đã rất lớn, nếu kiêm thêm nhiệm vụ này sẽ gây áp lực không nhỏ cho đội ngũ cán bộ. Đặc biệt, trong bối cảnh tỉnh Lào Cai sáp nhập với Yên Bái, số lượng trường trung học cơ sở tăng lên đáng kể thì vấn đề càng trở nên phức tạp", thầy Tình bày tỏ.

Đồng tình với ý kiến trên, cô Bùi Thị Nga - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Đưng KNớ (huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng) cho rằng, việc đề xuất chuyển thẩm quyền ra quyết định bổ sung, kiện toàn Hội đồng trường từ cấp huyện lên cấp tỉnh sẽ phát sinh nhiều bất cập trong thực tiễn triển khai.

Theo quy định cũ, khi có sự thay đổi về nhân sự trong Hội đồng trường, hiệu trưởng sẽ làm tờ trình gửi Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện thông qua phòng giáo dục và đào tạo để phê duyệt lại Hội đồng trường. Sau đó, cấp trên sẽ ra quyết định bổ sung nhân sự cũng như phê duyệt chức danh Chủ tịch Hội đồng trường.

“Thông thường, quy trình này chỉ mất khoảng một tuần là xong. Rất gọn và đảm bảo tiến độ vận hành của nhà trường", cô Nga cho biết.

Tuy nhiên, với đề xuất mới đưa thẩm quyền trực tiếp lên Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, nữ hiệu trưởng cho rằng điều này có thể kéo dài thời gian xử lý, nhất là trong bối cảnh hiện nay khi các địa phương đang thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính.

Tỉnh Lâm Đồng sẽ sáp nhập với tỉnh Đắk Nông, Bình Thuận. Chỉ riêng tỉnh Lâm Đồng, đầu năm học 2024 - 2025, toàn ngành có 668 đơn vị trường học. Trong đó, trung học cơ sở có 156 trường (công lập 155 trường, ngoài công lập 1 trường). [1]

Do đó, theo cô Bùi Thị Nga, việc để Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh ra quyết định bổ sung, kiện toàn Hội đồng trường đối với trường trung học cơ sở và trường phổ thông có nhiều cấp học có cấp học cao nhất là trung học cơ sở sẽ khiến công tác quản lý khó nắm bắt chặt chẽ.

“Ủy ban nhân dân tỉnh nếu phê duyệt toàn bộ các Hội đồng trường trung học cơ sở thì sẽ không thể quản lý sát được, bởi bây giờ có nơi sáp nhập hai đến ba tỉnh lại với nhau, số lượng trường trung học cơ sở sẽ rất lớn. Khó mà sâu sát được từng trường như cấp huyện từng làm.

Cán bộ tỉnh hiện nay có rất nhiều đầu việc, nếu tiếp tục dồn thêm nhiệm vụ phê duyệt Hội đồng trường thì sẽ quá tải. Trong khi đó, việc kiện toàn Hội đồng trường là hoạt động mang tính thường xuyên, cần giải quyết kịp thời để không ảnh hưởng đến hoạt động quản trị nhà trường", cô Nga phân tích.

Theo cô, những thay đổi về nhân sự thường không báo trước và đòi hỏi phản ứng nhanh từ phía quản lý. Việc để tỉnh xử lý hoàn toàn có thể dẫn đến chậm trễ, ảnh hưởng đến tiến độ hoạt động, đặc biệt trong những thời điểm nhạy cảm như đầu năm học, thay đổi giữa nhiệm kỳ hoặc thay đổi chức danh chủ chốt trong Hội đồng.

Thầy Nguyễn Văn Cường - Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Nậm Dạng (huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai) cũng cho rằng, việc chuyển thẩm quyền quyết định Hội đồng trường từ cấp huyện lên cấp tỉnh là chưa thật sự hợp lý.

Thầy Nguyễn Văn Cường - Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học và Trung học cơ sở Nậm Dạng. Ảnh: Website Trường.

“Vấn đề kiện toàn Hội đồng trường thực chất không quá lớn đến mức phải đưa lên cấp tỉnh xử lý. Nếu để tỉnh phê duyệt thì e rằng sẽ nảy sinh những bất cập. Cán bộ ở cấp tỉnh khó có thể nắm rõ nhân sự cụ thể ở từng trường, đặc biệt là các nhân sự chủ chốt trong Hội đồng trường. Trong khi đó, số lượng trường trung học cơ sở ở mỗi tỉnh hiện nay là rất lớn, họ không thể nào theo sát chi tiết từng thay đổi nhỏ được", thầy Cường chia sẻ.

Dù thầy công nhận rằng hiện nay các công việc hành chính có thể thực hiện qua email, qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến nên việc gửi tờ trình lên cấp tỉnh không quá khó khăn về mặt kỹ thuật, nhưng xét về tổng thể, đó không phải là giải pháp phù hợp với thực tiễn quản lý.

Kể lại thực tế ở đơn vị mình, thầy Cường cho biết, mỗi lần có sự thay đổi về cán bộ quản lý hoặc giáo viên như luân chuyển, điều động thì sẽ kéo theo thay đổi nhân sự trong Hội đồng trường. Khi đó, trường thường làm tờ trình gửi lên phòng giáo dục và đào tạo, sau đó mới chuyển tiếp lên Ủy ban nhân dân cấp huyện để xin phê duyệt.

“Toàn bộ quá trình này đôi khi mất tới một tháng. Nếu bây giờ bỏ cấp huyện, mà lại chuyển thẳng lên tỉnh thì quy trình càng thêm rườm rà, ngược với chủ trương cải cách hành chính”, thầy Cường chia sẻ quan điểm.

Cấp xã có thể đảm đương tốt nhiệm vụ này

Thay vì đưa lên cấp tỉnh, thầy Nguyễn Văn Cường cho rằng, nên giao thẩm quyền này về cho Ủy ban nhân dân cấp xã sẽ hợp lý hơn, vừa đúng định hướng phân cấp hiện nay, vừa đảm bảo sự sát sao trong quản lý con người.

“Cấp xã gần dân, gần trường và nắm rõ tình hình nhân sự thực tế. Họ sẽ biết ai là người được bổ sung vào Hội đồng trường, người đó có năng lực không, có xứng đáng không. Những yếu tố đó rất quan trọng để đảm bảo Hội đồng trường hoạt động hiệu quả, đúng chức năng", thầy phân tích.

Thầy Cường cho rằng, trong công tác nhân sự, việc nắm bắt được năng lực và phẩm chất của từng cán bộ là điều kiện tiên quyết để đưa ra quyết định đúng. Điều đó chỉ có được khi đơn vị quản lý ở gần, có quan hệ trực tiếp, thường xuyên với trường.

“Cán bộ xã sẽ hiểu rõ con người hơn, thao tác cũng nhanh hơn. Có gì vướng mắc thì trao đổi ngay được, không phải qua nhiều lớp trung gian”, thầy Cường nói thêm.

Ngoài ra, việc giao quyền cho cấp xã cũng phù hợp với xu thế phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực giáo dục hiện nay, khi quản lý con người dần được chuyển về địa phương, còn chuyên môn thì do sở giáo dục và đào tạo đảm trách. Thầy Cường cho rằng, nên thống nhất theo hướng này để công tác quản lý không bị chồng chéo, rắc rối.

Thầy Cường cho rằng cán bộ xã sẽ hiểu rõ con người hơn, giúp công tác quyết định bổ sung, kiện toàn Hội đồng trường diễn ra nhanh chóng, sát sao. Ảnh: Website Trường.

Còn theo cô Bùi Thị Nga, việc để Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ra quyết định bổ sung, kiện toàn Hội đồng trường là hợp lý.

“Tôi cho rằng, nên để cho Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện thì sẽ ổn thỏa. Việc phân quyền về cấp xã không chỉ đảm bảo tiến độ giải quyết công việc mà còn giúp công tác quản lý mang tính sát thực tế hơn. Hiện tại xã tôi đang công tác cũng đã có quyết định gộp lại với xã khác, trong xã có khoảng 3 - 4 trường trung học cơ sở. Với số lượng như vậy thì cán bộ xã hoàn toàn có thể nắm và quản lý sát sao", cô Nga bày tỏ.

Một trong những cơ sở để cô Nga tin rằng cấp xã đủ năng lực thực hiện công việc này là do cơ cấu tổ chức hiện nay đã có Phòng Văn hóa - Xã hội trực thuộc Ủy ban nhân dân xã. Trong phòng này sẽ có các công chức phụ trách mảng giáo dục, đây là những người có chuyên môn, nghiệp vụ rõ ràng.

“Trong Phòng Văn hóa - Xã hội của xã sẽ có công chức giáo dục. Họ được đào tạo bài bản, từng đi dạy, có kinh nghiệm quản lý và hiểu rõ công việc của nhà trường. Có thể họ từng là lãnh đạo hoặc chuyên viên của phòng giáo dục và đào tạo, được phân bổ về địa phương. Như vậy, hoàn toàn đủ năng lực để tham mưu, cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã xử lý, phê duyệt các vấn đề nhân sự liên quan đến Hội đồng trường", cô Nga khẳng định.

Việc giao quyền về cho xã không chỉ giảm tải cho cấp tỉnh, mà còn giúp rút ngắn quy trình, tăng tính chủ động cho cơ sở. Cô Nga cho rằng, đây cũng là hướng đi đúng theo chủ trương phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước hiện nay, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục.

“Bây giờ mình chia bớt, cắt bớt phần việc cho tỉnh, giao bớt về cơ sở - tức là cấp xã thì sẽ hợp lý hơn. Họ có người, có chuyên môn và đặc biệt là có thực tiễn. Như vậy sẽ giải quyết công việc nhanh, sát, và tiết kiệm thời gian hơn rất nhiều so với việc để tỉnh xử lý từ trên xuống”, cô nói thêm.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://thanhtra.com.vn/xa-hoi/giao-duc/lam-dong-hon-336-000-hoc-sinh-chinh-thuc-buoc-vao-nam-hoc-moi.

Ngọc Huyền