Bộ Nội vụ chuẩn bị cải cách tiền lương sau 7 lần tăng lương cơ sở

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết Bộ sẽ trình Bộ Chính trị báo cáo về việc điều chỉnh lương và các loại phụ cấp ngay trong tháng này. Đây là bước chuẩn bị cho giai đoạn mới của tiến trình cải cách tiền lương, chủ trương lớn được xác định tại Nghị quyết 27-NQ/TW của Trung ương.

Theo Bộ trưởng, việc tổng kết kết quả thực hiện Nghị quyết 27 là cần thiết để từ đó xây dựng một chiến lược cải cách tiền lương dài hơi, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời bảo đảm thu nhập và đời sống cho cán bộ, công chức, viên chức.

Thực tế, từ năm 2013 đến nay, Chính phủ đã có 7 lần điều chỉnh lương cơ sở. Mức lương khởi điểm 1,15 triệu đồng/tháng năm 2013 hiện đã tăng lên 2,34 triệu đồng/tháng kể từ ngày 1/7/2024 theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP.

Trước đây, Chính phủ sử dụng khái niệm “mức lương tối thiểu chung”. Tuy nhiên, đến Nghị định 66/2013/NĐ-CP, thuật ngữ “lương cơ sở” được tách bạch rõ ràng với “mức lương tối thiểu vùng” áp dụng cho người lao động trong doanh nghiệp.

Biểu đồ lương cơ sở tăng qua các năm từ 2013 - 2024.

Việc điều chỉnh này có ý nghĩa quan trọng bởi lương cơ sở được dùng làm căn cứ tính toán mức lương trong hệ thống bảng lương, phụ cấp và nhiều chế độ khác theo quy định pháp luật. Đây cũng là cơ sở để tính các khoản trích nộp bảo hiểm xã hội, y tế, kinh phí công đoàn, cũng như các chế độ sinh hoạt phí, hoạt động phí.

Bộ Nội vụ cho biết chính sách tiền lương và bảo hiểm xã hội những năm qua cơ bản được triển khai theo đúng định hướng của Nghị quyết 27-NQ/TW về cải cách chính sách tiền lương và Nghị quyết 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.

Theo đó, mức lương tối thiểu vùng khu vực sản xuất kinh doanh giai đoạn 2013 - 2024 tăng bình quân 5,96%/năm. Riêng lương cơ sở khu vực công đã được nâng lên 2,34 triệu đồng/tháng từ 1/7/2024, cao hơn chỉ số giá tiêu dùng do cơ quan thống kê công bố.

Bên cạnh việc tăng lương cơ sở, cán bộ, công chức, viên chức còn được hưởng chế độ tiền thưởng 10% và một số phụ cấp được điều chỉnh nhằm khuyến khích tinh thần làm việc, đồng thời hỗ trợ cải thiện đời sống cho đội ngũ trong bối cảnh giá cả nhiều mặt hàng tiêu dùng tăng cao. Tuy nhiên, để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, cần gắn với cơ chế đánh giá hiệu suất công việc, tinh gọn bộ máy, loại bỏ tình trạng hưởng lương nhưng làm việc kém hiệu quả.

Dù đã có 7 lần tăng lương, thu nhập thực tế của cán bộ, công chức vẫn chưa theo kịp mức sống trung bình tại các đô thị lớn. Nhiều ý kiến cho rằng, nếu không cải cách mạnh mẽ, tình trạng “chảy máu chất xám” từ khu vực công sang khu vực tư nhân có thể tiếp diễn.

Thách thức hiện nay là cân đối ngân sách, mỗi lần tăng lương cơ sở đều kéo theo áp lực chi trả cho hàng triệu người hưởng lương và phụ cấp từ ngân sách nhà nước. Trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động, việc đảm bảo nguồn lực cho cải cách tiền lương đòi hỏi sự tính toán kỹ lưỡng, đồng bộ với cải cách bộ máy, tinh giản biên chế.

Theo Bộ Nội vụ, báo cáo tháng 9 này đặt ra hướng đi cho giai đoạn tới. Chiến lược cải cách tiền lương cần đảm bảo nguyên tắc trả lương theo vị trí việc làm, chức danh, chức vụ lãnh đạo, gắn với kết quả thực thi công vụ.

Ngoài việc tăng lương cơ sở, cần đẩy mạnh cải cách cơ chế thưởng và phụ cấp, xây dựng hệ thống lương mở, minh bạch, để người có năng lực, trách nhiệm cao được hưởng mức thu nhập tương xứng. Đồng thời, cần gắn cải cách tiền lương với cải cách bảo hiểm xã hội, bảo đảm an sinh bền vững cho cán bộ, công chức, viên chức sau khi nghỉ hưu.

Linh Nguyễn