Bộ Khoa học và Công nghệ lựa chọn 3 sản phẩm công nghệ chiến lược cấp thiết

Bộ Khoa học và Công nghệ vừa trình Thủ tướng Chính phủ danh sách 3 sản phẩm công nghệ chiến lược cấp thiết để triển khai ngay. Ba sản phẩm được lựa chọn từ danh sách 6 công nghệ chiến lược, gồm: thiết bị mạng di động 5G chuẩn ORAN, mô hình ngôn ngữ lớn và trợ lý ảo tiếng Việt, robot di động tự hành, nền tảng blockchain truy xuất nguồn gốc, thiết bị bay không người lái (UAV) và AI camera xử lý tại biên.

Danh sách đã được Bộ trình lên Thủ tướng để báo cáo Ban chỉ đạo Trung ương lựa chọn. Đây là bản rút gọn từ danh mục 11 nhóm công nghệ và 35 nhóm sản phẩm chiến lược được Thủ tướng ban hành hồi tháng 6.

Việc chọn ra ba sản phẩm nhằm triển khai làm mẫu, rút kinh nghiệm, truyền cảm hứng và khẳng định Việt Nam có thể làm chủ công nghệ lõi.

Ông Hoàng Anh Tú, Phó vụ trưởng Khoa học, kỹ thuật và công nghệ, cho biết việc chọn ra ba sản phẩm nhằm triển khai làm mẫu, rút kinh nghiệm, truyền cảm hứng và khẳng định Việt Nam có thể làm chủ công nghệ lõi.

Sau khi được phê duyệt, Bộ sẽ ban hành đề án phát triển cho từng sản phẩm tiên phong, như làm rõ đầu ra, lộ trình cụ thể, nguồn lực tài chính, cơ chế đặc thù hỗ trợ trong toàn bộ quá trình nghiên cứu, phát triển cho đến thương mại hóa.

Để triển khai công nghệ chiến lược, Bộ Khoa học và Công nghệ đã tổ chức khảo sát, làm việc với doanh nghiệp, viện, trường lớn tại Hà Nội và TP HCM, xác định công nghệ và sản phẩm cụ thể, quy mô đầu tư và khả năng tham gia phát triển của các doanh nghiệp, viện, trường.

Bộ cũng đã thông báo rộng rãi kế hoạch tài trợ đề tài phát triển, kêu gọi các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đăng ký. Quỹ phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (Nafosted) cũng tái cơ cấu theo hướng rút gọn quy trình, nâng cao hiệu quả phân bổ kinh phí. "Khi nhiệm vụ được phê duyệt và có tổ chức đủ điều kiện chủ trì, Quỹ sẽ cấp ngay kinh phí triển khai, không phụ thuộc vào chu kỳ ngân sách năm", đại diện Vụ Khoa học, kỹ thuật và công nghệ nói.

Theo ông Hoàng Anh Tú, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ (Bộ KH&CN), thời gian qua, Bộ đã phối hợp với các bộ, ngành đã tổ chức khảo sát làm việc với các doanh nghiệp, viện trường lớn trong cả nước để xác định công nghệ chiến lược cụ thể, sản phẩm công nghệ chiến lược cụ thể, quy mô đầu tư và khả năng tham gia phát triển công nghệ chiến lược của các doanh nghiệp, viện, trường.

Đồng thời, Bộ thông báo rộng rãi kế hoạch tài trợ đề tài phát triển công nghệ chiến lược trên cổng thông tin của Quỹ Nafosted và Cổng sáng kiến quốc gia để kêu gọi các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đăng ký tham gia nghiên cứu, phát triển công nghệ chiến lược. Tái cơ cấu toàn diện Quỹ Phát triển KH&CN quốc gia (Nafosted) để rút gọn quy trình, nâng cao hiệu quả phân bổ kinh phí cho công nghệ chiến lược...

Sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt 3 sản phẩm công nghệ chiến lược này, Bộ KH&CN sẽ trình ban hành kế hoạch triển khai chi tiết cho từng sản phẩm tiên phong. Trong đó sẽ làm rõ đầu ra, lộ trình cụ thể, nguồn lực tài chính, các cơ chế đặc thù, hỗ trợ đầu vào, đầu ra cho toàn bộ quá trình nghiên cứu, phát triển và thương mại hóa, với mục tiêu là các sản phẩm nghiên cứu khoa học và công nghệ phải đưa ra được thị trường, phải thương mại hóa được.

Bộ KH&CN cũng đang xây dựng Đề án quốc gia phát triển công nghệ chiến lược đến năm 2030. Trong đó sẽ xác định rõ các ngành công nghiệp chiến lược, kết nối các công nghệ chiến lược với các ngành công nghiệp chiến lược, gắn các chính sách về thể chế, hạ tầng và nhân lực. Đồng thời sẽ đề xuất các chính sách đột phá cho nghiên cứu, phát triển và tạo thị trường cho công nghiệp công nghệ chiến lược, các sản phẩm công nghệ chiến lược và công nghệ chiến lược.

Cùng với đó, một Đề án về hạ tầng trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm trọng điểm cũng đang được xây dựng, dự kiến sẽ đầu tư tập trung vào 7-10 phòng thí nghiệm trọng điểm đặt tại các viện, trường, doanh nghiệp, với mục tiêu là dùng chung theo mô hình mở, hợp tác công tư, cho phép các bên đều có thể tiếp cận và sử dụng.

Ông Hoàng Anh Tú cũng cho biết, Bộ KH&CN sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp công nghệ chiến lược. Đối với 11 nhóm công nghệ chiến lược và 35 sản phẩm công nghệ chiến lược sẽ phân cấp cho các bộ, ngành theo chức năng, nhiệm vụ để triển khai các sản phẩm và các công nghệ chiến lược. Từng bước sẽ hình thành các cụm công nghệ chiến lược tại địa phương, tập trung vào một số công nghệ chủ lực theo lợi thế vùng với cơ chế đặc thù về đầu tư, về đất đai, tài chính và nhân lực.

Đồng thời triển khai các chương trình, các giải pháp khác như: Truyền thông về phát triển công nghệ chiến lược, nâng cao nhận thức xã hội để đưa vào các sản phẩm công nghệ chiến lược của Việt Nam ra quốc tế và gắn kết khối doanh nghiệp tư nhân với phát triển công nghệ và công nghệ chiến lược.

Một điểm đáng chú ý được Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh là sự thay đổi căn bản trong phương thức triển khai. Nếu như trước đây, các viện nghiên cứu, nhà khoa học hay doanh nghiệp phải tự đề xuất nhiệm vụ, đề tài lên Bộ và các quỹ (cách tiếp cận "từ dưới lên"), thì nay mọi việc sẽ diễn ra theo chiều ngược lại.

"Đây là một trong những cách tiếp cận mà Bộ KH&CN đã thay đổi. Thay vì chờ đợi, Bộ sẽ chủ động yêu cầu các quỹ, các đơn vị đi làm việc trực tiếp với các viện nghiên cứu, doanh nghiệp để đặt hàng nghiên cứu", Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương khẳng định.

Tô Hội