Bộ Công Thương đề xuất xây dựng Luật Thương mại điện tử với 5 chính sách lớn

Theo đó, trên cơ sở đánh giá thực tiễn, Bộ nhận thấy cần hoàn thiện khung pháp lý để đảm bảo thương mại điện tử được quản lý minh bạch, đồng bộ và phù hợp với xu hướng phát triển. Theo đó, Bộ xác định 5 chính sách lớn làm nền tảng cho việc xây dựng luật.

Thứ nhất, bổ sung và thống nhất các khái niệm pháp lý để đảm bảo tính đồng bộ trong hệ thống pháp luật. Các thuật ngữ như nền tảng số, nền tảng số trung gian và nhiều khái niệm quan trọng khác sẽ được quy định rõ ràng, hạn chế sự chồng chéo và mâu thuẫn trong áp dụng pháp luật. Thứ hai, xác định cụ thể các hình thức hoạt động thương mại điện tử, làm rõ quyền, nghĩa vụ của các chủ thể tham gia, đồng thời đảm bảo sự phân cấp, phân quyền hợp lý giữa các cơ quan quản lý nhà nước, từ đó nâng cao hiệu quả điều hành và giám sát lĩnh vực này.

Thứ ba, quy định trách nhiệm của các đơn vị cung cấp dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử, tạo cơ chế để cơ quan quản lý có thể thực hiện biện pháp kỹ thuật nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó, các đơn vị này sẽ có nghĩa vụ ký kết hợp đồng cung cấp dịch vụ với các nền tảng thương mại điện tử, đảm bảo hoạt động kinh doanh diễn ra minh bạch, có kiểm soát. Thứ tư, thiết lập quy định về dịch vụ chứng thực hợp đồng điện tử nhằm tạo sự công bằng giữa các loại hình cung cấp dịch vụ tin cậy, đồng thời giúp phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm liên quan đến giao kết hợp đồng điện tử.

Thứ năm, thúc đẩy thương mại điện tử phát triển theo hướng bền vững, xanh và hiệu quả, phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng và Chính phủ. Việc này không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp mà còn đóng góp vào sự phát triển kinh tế, tạo giá trị cho cộng đồng và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Thương mại điện tử Việt Nam hiện nằm trong nhóm phát triển nhanh nhất khu vực và thế giới. Theo các tổ chức nghiên cứu, năm 2024, Việt Nam xếp thứ 3 Đông Nam Á về quy mô thị trường thương mại điện tử và thứ 5 toàn cầu về tốc độ tăng trưởng vào năm 2022. Quy mô thị trường bán lẻ B2C đã tăng mạnh từ 2,97 tỷ USD (2014) lên 20,5 tỷ USD (2023), với tốc độ tăng trưởng trung bình 20 - 30%/năm, chiếm 8% tổng doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong năm 2023. Sự phát triển này không chỉ giúp người tiêu dùng trong nước tiếp cận với nguồn hàng phong phú trên toàn cầu mà còn mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa mở rộng thị trường thông qua các nền tảng số.

Hiện nay, hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam chủ yếu được điều chỉnh bởi Nghị định 52/2013/NĐ-CP và Nghị định 85/2021/NĐ-CP. Tuy nhiên, do chỉ dừng lại ở cấp Nghị định, các quy định này chưa đủ mạnh để giải quyết các vấn đề phát sinh trong thực tế, nhất là trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển nhanh chóng với sự xuất hiện của nhiều mô hình kinh doanh mới. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về một bộ luật chuyên biệt, nhằm đảm bảo hệ thống pháp luật theo kịp tốc độ phát triển của ngành, tăng cường tính minh bạch trong quản lý, đồng thời cân bằng lợi ích giữa nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Bộ Công Thương khẳng định rằng, việc ban hành Luật Thương mại điện tử không chỉ giải quyết các vấn đề trước mắt mà còn giúp định hình tương lai của ngành thương mại điện tử, tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam trở thành một trung tâm thương mại điện tử năng động, phát triển bền vững trên thị trường quốc tế.

Nhật Hưng