Bộ Công Thương đẩy mạnh truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Xây dựng, vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc

Trong thời gian qua, Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) đã phối hợp với Vụ Pháp chế và các đơn vị chức năng có liên quan thường xuyên rà soát các văn bản quy định, pháp luật về quản lý, triển khai áp dụng và xử lý vi phạm về truy xuất nguồn gốc đối với các sản phẩm, hàng hóa thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương.

Hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa

Trên cơ sở kết quả rà soát năm 2024, căn cứ các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành, Vụ Khoa học và Công nghệ đề xuất xây dựng Thông tư quy định về truy xuất nguồn gốc thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương, tiến độ hoàn thành tháng 12/2025.

Căn cứ các quy định pháp luật hiện hành (Luật An toàn thực phẩm và Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2/2/2018 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn thực phẩm) và xét thực tiễn nhu cầu tăng cường minh bạch, đảm bảo chất lượng và an toàn cho người tiêu dùng, Vụ Khoa học và Công nghệ đề xuất 8 nhóm sản phẩm bắt buộc áp dụng truy xuất nguồn gốc, nhóm sản phẩm ưu tiên triển khai truy xuất nguồn gốc thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương, bao gồm: Bia; rượu, cồn và đồ uống có cồn; nước giải khát; sữa chế biến; dầu thực vật; bột, tinh bột; bánh, mứt, kẹo; dụng cụ, vật liệu bao gói, chứa đựng thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm thuộc lĩnh vực được phân công quản lý.

Đáng chú ý, Vụ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số xây dựng, quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm, hàng hóa thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương tại địa chỉ https://votas.vn/. Hệ thống truy xuất nguồn gốc bảo đảm kết nối với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa quốc gia, cơ sở dữ liệu, ứng dụng cập nhật thông tin sản phẩm hàng hóa vào Hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Về xây dựng cơ sở dữ liệu, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã chủ trì, phối hợp với đơn vị chức năng có liên quan, trong đó có Vụ Khoa học và Công nghệ thực hiện khảo sát nhu cầu quản lý và triển khai truy xuất nguồn gốc của sản phẩm, hàng hóa ngành Công Thương; bước đầu đã xác định phương hướng kỹ thuật sơ bộ và bước đầu có cơ sở xác lập thiết kế chi tiết đối với hệ thống Cổng thông tin điện tử về truy xuất nguồn gốc, đáp ứng nhu cầu quản lý về truy xuất nguồn gốc và từng bước hình thành cơ sở dữ liệu đối với sản phẩm, hàng hóa thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương để kết nối với Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa quốc gia.

Nhằm cung cấp bộ giải pháp truy xuất nguồn gốc trực tuyến giúp các doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ nông dân cập nhật thông tin về nguồn gốc sản phẩm gồm thông tin chung, nhật ký điện tử trong quá trình canh tác, sản xuất chế biến, vận chuyển, phân phối..., Cục Xúc tiến thương mại phối hợp với các đơn vị liên quan đã xây dựng và đang triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc xúc tiến thương mại tại https://itrace247.com/.

Hệ thống truy xuất nguồn gốc xúc tiến thương mại itrace247 hỗ trợ doanh nghiệp tăng cường hơn nữa việc tận dụng công cụ số, xây dựng được hình ảnh và thương hiệu của sản phẩm trên thị trường, cả nội địa và xuất khẩu theo đúng định hướng của quốc gia hướng đến.

Đồng thời, hỗ trợ người tiêu dùng không những được trải nghiệm quá trình sản xuất ra sản phẩm mà còn có cơ hội hiểu thêm về giá trị về lịch sử, địa lý, hiểu rõ về cách thức chăm sóc và quy trình để tạo nên sản phẩm.

Thông qua việc gắn tem truy xuất iTrace247 với thông tin được hiển thị các ngôn ngữ theo yêu cầu của khách hàng, đáp ứng yêu cầu về minh bạch thông tin sản phẩm của thị trường nhập khẩu. Hiện nay, iTrace247 đang được nâng cấp phiên bản áp dụng công nghệ chuỗi khối mang tính minh bạch hơn để đáp ứng được yêu cầu của các thị trường khác nhau.

Nghiên cứu áp dụng các công nghệ mới, hỗ trợ doanh nghiệp

Ngoài những giải pháp trên, Vụ Khoa học và Công nghệ còn tích cực thực hiện nhiệm vụ triển khai, đề xuất các đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học để phát triển các giải pháp công nghệ ứng dụng trong truy xuất nguồn gốc, làm cơ sở đề xuất cơ quan chức năng Bộ Khoa học và Công nghệ hỗ trợ tổ chức, cá nhân nghiên cứu và phát triển, áp dụng thí điểm, nhân rộng các giải pháp công nghệ ứng dụng trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Người tiêu dùng có nhu cầu ngày càng cao về truy xuất nguồn gốc

Cụ thể, Vụ Khoa học và Công nghệ đã và đang nghiên cứu, khảo sát và đánh giá sự cần thiết trong việc xây dựng: Cơ chế đồng thuận, bảo mật dữ liệu và kiểm tra tính hợp lệ của thông tin, tự động hóa quy trình xác thực, giao diện cho người dùng cuối để theo dõi tình trạng sản phẩm, phân tích dữ liệu lịch sử để dự báo nhu cầu và cung cấp cảnh bảo sớm về rủi ro chuỗi cung ứng, hệ thống phân quyền truy cập dữ liệu dựa trên nhu cầu sử dụng thực tế, phương pháp phát hiện và phản ứng với các mối đe dọa an ninh mạng, khung pháp lý và chính sách hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện truy xuất nguồn gốc.

Trong năm 2024, Vụ Khoa học và Công nghệ cũng lồng ghép hoạt động tuyên truyền, phổ biến về mục tiêu, nhiệm vụ của đề án và các nội dung khác về truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa đến các doanh nghiệp thuộc ngành Công Thương trong các đợt kiểm tra liên ngành, hậu kiểm về an toàn thực phẩm.

Đồng thời, phối hợp với Vụ Pháp chế và các đơn vị có liên quan tăng cường hoạt động nêu trên trong các hoạt động kiểm tra theo dõi thi hành pháp luật, kiểm tra việc tuân thủ các quy định của pháp luật đối với cơ quan chuyên môn tại địa phương và đối tượng chịu tác động.

Mặt khác, về xây dựng trang thông tin điện tử về truy xuất nguồn gốc, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã hoàn thành việc xây dựng và đưa trang https://truyxuat.gov.vn vào hoạt động.

Triển khai nhiệm vụ hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa, Vụ Khoa học và Công nghệ phối hợp chặt chẽ với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Cục Xúc tiến thương mại, Tổng cục Quản lý thị trường và các đơn vị liên quan triển khai các nhiệm vụ đảm bảo đề án được triển khai đúng mục tiêu, quy định của pháp luật và kế hoạch đã đề ra.

Hàng năm, Vụ theo dõi, giám sát các bước triển khai đề án, giải đáp các khó khăn vướng mắc và đưa ra khuyến nghị kịp thời giúp các đơn vị thực hiện các nhiệm vụ được giao đúng tiến độ, chất lượng. Trong thời gian tới, Vụ sẽ tăng cường tư vấn pháp lý, giới thiệu chuyên gia hỗ trợ kỹ thuật trong quá trình triển khai đề án khi có vấn đề phát sinh và đề xuất các giải pháp tối ưu để nâng cao hiệu quả thực hiện đề án.

Đại diện Vụ Khoa học và Công nghệ cho biết, trong năm 2025, Vụ sẽ tiếp tục lồng ghép hoạt động tuyên truyền, phổ biến về mục tiêu, nhiệm vụ của Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa và các nội dung khác về truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa đến các doanh nghiệp thuộc ngành Công Thương trong các hoạt động chuyên môn khác; đề xuất nghiên cứu, xây dựng mô hình hợp tác hiệu quả giữa doanh nghiệp, chính phủ và các tổ chức khoa học công nghệ trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc.

Quỳnh Nga