Bịt 'lỗ hổng' quản lý thực phẩm chức năng

Có thể kể ra một số vụ việc điển hình như ngày 17-5-2025, cơ quan chức năng đã tạm giữ đối tượng Phạm Ngọc Tiến (ở quận Hà Đông, Hà Nội) về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh. Trước đó, cuối tháng 4-2025, Nguyễn Năng Mạnh, Giám đốc Công ty MegaPhaco, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty MediUSA cùng đồng phạm bị cáo buộc làm giả hàng trăm tấn thực phẩm chức năng "nhập khẩu từ châu Âu". Nhóm này mua nguyên liệu trôi nổi hoặc hàng từ Trung Quốc, rồi gắn nhãn mác sản phẩm là nhập khẩu từ Mỹ, châu Âu, nhiều thành phần hàng hóa chỉ đạt dưới 30% so với công bố…

Nguyên nhân của tình trạng thực phẩm chức năng giả tràn ngập thị trường, ngoài sự quản lý lỏng lẻo của các cơ quan chức năng, sự thờ ơ, né tránh trách nhiệm, chưa vào cuộc quyết liệt của một số địa phương… có một phần nguyên nhân từ những bất cập trong cơ chế quản lý. Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2-2-2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm quy định: Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm thực hiện tự công bố sản phẩm... Lợi dụng quy định này, một số đơn vị, doanh nghiệp đã lách luật, tự công bố các sản phẩm thuộc nhóm phải được cơ quan quản lý thẩm định, đe dọa tới sức khỏe người sử dụng…

Nhằm lập lại trật tự trong quản lý thực phẩm chức năng, ngày 28-5-2025, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 4704/VPCP-KGVX, truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long. Theo đó, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Y tế, cơ quan chức năng rà soát, báo cáo rõ những hạn chế, bất cập trong các quy định hiện hành về quản lý an toàn thực phẩm đối với sản phẩm thực phẩm chức năng, trong đó lưu ý xác định rõ những vấn đề còn chưa chặt chẽ, sơ hở, dễ bị lợi dụng, thao túng để làm trái quy định.

Để thực hiện có hiệu quả chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Y tế và các cơ quan chức năng cần khẩn trương rà soát các quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh thực phẩm chức năng cũng như xử lý, xử phạt hành vi sản xuất, buôn bán thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ. Các địa phương cần quyết liệt hơn nữa trong thực hiện Công điện số 65/CĐ-TTg, ngày 15-5-2025 của Thủ tướng Chính phủ về mở đợt cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Quá trình đấu tranh chú ý làm rõ vai trò, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong công tác quản lý, cấp phép, kiểm định, kiểm soát xuất, nhập khẩu, lưu thông... đối với nguyên liệu sản xuất, hàng hóa. Xử lý nghiêm những sai phạm theo đúng quy định của pháp luật với phương châm "xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực", "không có vùng cấm, không có ngoại lệ".

Việt Nam đang chịu gánh nặng vô cùng lớn với những bệnh không lây nhiễm mà nguyên nhân chủ quan là do chế độ ăn uống, thực phẩm bẩn, hóa chất, môi trường ô nhiễm và nguyên nhân khách quan là hệ thống quản lý, giám sát còn lỏng lẻo. Trong khi đó, thuốc giả, thực phẩm chức năng giả là “vũ khí giết người thầm lặng” tại các quốc gia có hệ thống quản lý còn nhiều kẽ hở.

Để bảo vệ sức khỏe nhân dân, chúng ta cần sớm “bịt những lỗ hổng” về cơ chế, chính sách, đồng thời loại bỏ cách làm mang tính hình thức, thiếu minh bạch và dễ bị thao túng đã biến một lĩnh vực liên quan trực tiếp đến sức khỏe con người thành mảnh đất màu mỡ cho lợi ích nhóm và tham nhũng hoạt động.

Hà Trang