'Bình dân học vụ số' có ý nghĩa quan trọng với sự phát triển đất nước

Thủ tướng nghe giới thiệu về nền tảng “Bình dân học vụ số” - Ảnh: VGP/Nhật Bắc.

Cầu nối giữa quá khứ và tương lai

Tại Lễ phát động phong trào và ra mắt nền tảng "Bình dân học vụ số", Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, đây là nhiệm vụ quan trọng nhằm cụ thể hóa đường lối, chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Nghị quyết 57); hưởng ứng và thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về học tập suốt đời và triển khai phong trào "Bình dân học vụ số".

"Nếu chúng ta nhận thức khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu trong giai đoạn cách mạng hiện nay, thì không thể không nói đến xã hội số, quốc gia số và công dân số toàn diện, toàn trình; từ đó, không thể không có phong trào Bình dân học vụ số" - Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Thủ tướng, phong trào "Bình dân học vụ số" có ý nghĩa quan trọng, nhân văn sâu sắc đối với sự phát triển đất nước, thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công cuộc phát triển quốc gia số, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số, phát triển nhanh, toàn diện và bền vững.

Thủ tướng nhắc lại, 80 năm trước, khi đất nước vừa giành được độc lập, hơn 95% dân số chưa biết đọc, biết viết. "Giặc dốt" trở thành một trong ba thứ giặc nguy hiểm (cùng với "giặc đói" và "giặc ngoại xâm"). Từ đó, phong trào "Bình dân học vụ" ra đời với mục tiêu cấp bách là xóa nạn mù chữ, nâng cao trình độ văn hóa cho nhân dân.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu". Do đó, việc nâng cao dân trí là nền tảng vững chắc để xây dựng quốc gia độc lập, hùng cường, thịnh vượng. Chỉ trong một thời gian ngắn, hàng triệu người dân Việt Nam đã biết đọc, biết viết, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Theo Thủ tướng, phong trào "Bình dân học vụ số" được truyền cảm hứng và kế thừa, phát huy từ phong trào "Bình dân học vụ" do Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã nói về phong trào "Bình dân học vụ số" với tinh thần rộng mở: Đây không chỉ là sáng kiến giáo dục, phong trào "Bình dân học vụ số" còn là cầu nối giữa quá khứ và tương lai.

Bằng việc phát huy bài học lịch sử, phấn đấu xây dựng xã hội không chỉ giàu tri thức, mà còn giàu sức mạnh công nghệ, sẵn sàng hội nhập, phát triển. Tri thức là chìa khóa, công nghệ là cánh cửa để mở ra một tương lai tươi sáng hơn.

Sinh viên Trường ĐH Thương mại (Hà Nội).

Lan tỏa phong trào "Bình dân học vụ số”

Để lan tỏa phong trào "Bình dân học vụ số", không chỉ cần các quyết sách, sự hỗ trợ từ Chính phủ, các tổ chức xã hội, mà hơn hết, người dân chính là chủ thể, cần chủ động học hỏi, sẵn sàng chia sẻ, ứng dụng tri thức số, cùng xây dựng xã hội tiến bộ trong kỷ nguyên mới.

Đất nước đang đứng trước cơ hội lịch sử để bước vào kỷ nguyên mới, phát triển mạnh mẽ với động lực chính đến từ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

“Chúng ta phải thực hiện nhiệm vụ đặc biệt quan trọng và cấp bách là, phổ cập tri thức, công nghệ về chuyển đổi số, kỹ năng số cho toàn dân, tức là "xóa mù" về chuyển đổi số" - Thủ tướng nêu rõ.

Điểm lại một số kết quả nổi bật trong chuyển đổi số quốc gia thời gian qua, Thủ tướng cho biết, Chính phủ số đã đạt nhiều kết quả tích cực, tỉ lệ dịch vụ công trực tuyến toàn trình đạt 45%, người dân đăng nhập Cổng Dịch vụ công quốc gia bằng nền tảng VNeID, với hơn 93 triệu lượt truy cập.

Hạ tầng số phát triển mạnh mẽ, đã thương mại hóa 5G, tốc độ Internet quốc tế tăng mạnh; 96,4% thôn, bản đã có Internet cáp quang, 82,9% hộ gia đình sử dụng Internet cáp quang băng rộng.

Kinh tế số có bước phát triển vượt bậc, đóng góp 18,3% GDP, với tốc độ tăng trưởng 20% mỗi năm. Thương mại điện tử tiếp tục phát triển mạnh mẽ (năm 2024 đạt 28 tỷ USD, tăng 36%). Thanh toán không dùng tiền mặt được triển khai rộng khắp (tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm đạt 57%).

Dữ liệu số được xây dựng và đẩy mạnh khai thác, với 10 cơ sở dữ liệu quốc gia trọng điểm, trong đó cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã kết nối với 18 bộ, ngành, 63 địa phương, phục vụ hơn 1,8 tỷ lượt truy vấn.

Triển khai 3 nền tảng thực hiện phong trào "Bình dân học vụ số", gồm: Nền tảng học trực tuyến mở đại trà One Touch và nền tảng học trực tuyến mở đại trà MobiEdu (đã đào tạo cho hơn 1,2 triệu lượt cán bộ, công chức, viên chức và người lao động; phổ cập kỹ năng số miễn phí cho hơn 40 triệu lượt người); và nền tảng "Bình dân học vụ số" đến nay đã đào tạo 200 nghìn lượt cán bộ, công chức, lực lượng vũ trang.

Thủ tướng cũng lưu ý, trong quá trình triển khai thực hiện phong trào, theo thẩm quyền, các bộ, ngành, địa phương phải chủ động đề xuất, khen thưởng kịp thời những tấm gương tốt, điển hình tiên tiến.

Đồng thời, chỉ ra những địa chỉ, tập thể, cá nhân chưa hoàn thành, chưa quan tâm đúng mức đến phong trào này để kiểm điểm và xử lý trách nhiệm theo quy định của Đảng, Nhà nước.

Tuổi trẻ Khánh Hòa tuyên truyền, hướng dẫn người dân trải nghiệm công nghệ số.

Vẫn còn những hạn chế

Chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong chuyển đổi số thời gian qua, Thủ tướng cho rằng, nhận thức và hành động của cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền các cấp, nhất là người đứng đầu về chuyển đổi số còn hạn chế. Vẫn còn tồn tại tâm lý chuyển đổi số là việc ở đâu đó, của ai đó, không phải của mình, ở đơn vị, cơ quan mình.

Công tác hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách còn chậm, chưa theo kịp đòi hỏi của thực tiễn. Các bộ, ban, ngành, địa phương cơ bản chưa có đề án đột phá về chuyển đổi số.

Chất lượng, hiệu quả trong cung cấp, sử dụng dịch vụ công trực tuyến chưa cao; nhiều ứng dụng, hệ thống được phát triển, nhưng còn rời rạc, chưa hoàn thiện, chưa hình thành nhiều nền tảng số quy mô lớn, dùng chung. Dữ liệu đã hình thành, nhưng còn cát cứ, chưa kết nối, chia sẻ và khai thác hiệu quả, tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ thông tin.

Nhân lực chuyên trách về chuyển đổi số trong các cơ quan, tổ chức còn thiếu và chưa đồng đều. Kỹ năng số chưa được phổ cập rộng rãi trong xã hội.

Về quan điểm, tư tưởng chỉ đạo, Thủ tướng nêu rõ, phong trào "Bình dân học vụ số" có sự gắn kết chặt chẽ về tên gọi, giá trị cốt lõi và bài học kinh nghiệm của phong trào "Bình dân học vụ" trước đây - một trong những phong trào thành công nhất trong lịch sử Cách mạng Việt Nam.

Rèn luyện và ứng dụng tri thức, kỹ năng số cho học sinh. Ảnh minh họa/internet.

"Bình dân học vụ số" phải trở thành phong trào cách mạng, toàn dân

Do đó, "Bình dân học vụ số" phải trở thành phong trào cách mạng, toàn dân, toàn diện, bao trùm, sâu rộng, không ai bị bỏ lại phía sau. Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ đã thống nhất, Quốc hội đồng tình, nhân dân ủng hộ, Tổ quốc mong đợi thì chỉ bàn làm, không bàn lùi.

Phong trào muốn "sống lâu", thì phải mang lại hiệu quả thiết thực, phải hài hòa lợi ích riêng và lợi ích chung, giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể, lợi ích của Tổ quốc, của đất nước.

Phong trào này phải là nhiệm vụ chính trị quan trọng, mệnh lệnh của trái tim và là tư duy thông minh của khối óc, hành động quyết liệt của mỗi người dân; phải khơi dậy và lan tỏa khí thế cách mạng, truyền thống đại đoàn kết, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường và tự hào dân tộc; dứt khoát phải hoàn thành theo tiến độ đề ra; thi đua lập thành tích hướng tới kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm 2025 và chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội XIV của Đảng.

Mỗi đảng viên, cán bộ, công chức phải tiên phong, gương mẫu trong thực hiện phong trào, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động; chuyển đổi quá trình học tập, rèn luyện và ứng dụng tri thức, kỹ năng số trở thành nhu cầu tự thân của mỗi người;

Đồng thời, đẩy mạnh cắt giảm chi phí đào tạo, tập huấn; hướng tới miễn phí toàn bộ cho người yếu thế, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Tinh thần là "đi từng ngõ, đến từng nhà, hướng dẫn từng người" và với phương châm "Triển khai nhanh chóng - Kết nối rộng khắp - Ứng dụng thông minh".

Thủ tướng đề nghị, tập trung thực hiện "Một mục tiêu, hai phát huy, ba bảo đảm, bốn nhiệm vụ trọng tâm" trong triển khai phong trào.

Một mục tiêu là phổ cập tri thức, kỹ năng số cơ bản cho mọi người dân với tinh thần cách mạng, toàn dân, toàn diện, bao trùm, sâu rộng, không ai bị bỏ lại phía sau.

Hai phát huy gồm: Phát huy và huy động tổng thể, có hiệu quả các nguồn lực của nhà nước, của xã hội, của doanh nghiệp và của toàn dân; Phát huy truyền thống văn hóa, hiếu học, tinh thần học tập suốt đời, khát vọng vươn lên của con người Việt Nam.

Ba bảo đảm là: Bảo đảm các cơ chế, chính sách thông thoáng, phù hợp để triển khai phong trào thiết thực, hiệu quả; Bảo đảm thông suốt về hạ tầng, tính đồng bộ, tính liên kết, tính linh hoạt, không hình thức, màu mè và đúng đối tượng; Bảo đảm sử dụng hiệu quả các nguồn lực, tăng cường công khai minh bạch, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí.

Bốn nhiệm vụ trọng tâm gồm:

Thứ nhất, nhiệm vụ xây dựng hệ sinh thái học tập số (phát triển nền tảng học tập số toàn dân, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn).

Thứ hai, nhiệm vụ xây dựng cơ chế khuyến khích và tạo động lực học tập (đưa kỹ năng số vào hệ thống đánh giá lao động, tuyển dụng; ưu đãi cho đối tượng yếu thế; khuyến khích doanh nghiệp tham gia).

Thứ ba, nhiệm vụ xây dựng và nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên số (phát triển đội ngũ giảng viên, tình nguyện viên số; huy động lực lượng đoàn viên, hội viên tham gia).

Thứ tư, nhiệm vụ xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát và đánh giá hiệu quả (xây dựng cơ chế đánh giá; đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền; thực hiện giám sát độc lập từ tổ chức xã hội, báo chí và cộng đồng để bảo đảm tính minh bạch).

Đoàn viên thanh niên Đà Nẵng hướng dẫn, tuyên truyền cho người dân về các lợi ích khi tận dụng công nghệ trong cuộc sống. Ảnh: Báo Công an Đà Nẵng.

Thực hiện thành công phong trào "Bình dân học vụ số"

Về tổ chức thực hiện, để thực hiện thành công phong trào "Bình dân học vụ số" với những quyết tâm, kỳ vọng và quan điểm, mục tiêu nêu trên, Thủ tướng đề nghị cấp ủy, chính quyền các cấp, đặc biệt người đứng đầu, cần tiên phong nâng cao năng lực số, thúc đẩy chuyển đổi số tại địa phương và cơ quan, xem đây là nhiệm vụ trọng tâm, gắn kết với cải cách hành chính và phát triển kinh tế - xã hội; tạo điều kiện để người dân tiếp cận kỹ năng số, dịch vụ, nền tảng số, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, động lực của chuyển đổi số.

Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, cộng đồng doanh nghiệp và người dân cần tích cực hưởng ứng phong trào. Doanh nghiệp công nghệ giữ vai trò tiên phong, phổ cập kỹ năng số thông qua các nền tảng, dịch vụ và giải pháp phù hợp; đồng hành cùng chính quyền và nhân dân trong công cuộc chuyển đổi số.

Cùng với đó, đẩy nhanh triển khai Đề án nâng cao kỹ năng số, tích hợp kiến thức số và trí tuệ nhân tạo vào giáo dục phổ thông. Đầu tư hạ tầng số, đặc biệt cho vùng sâu, vùng xa và hỗ trợ thiết bị số cho người khó khăn. Phát huy tổ công nghệ số cộng đồng, cùng các mô hình gia đình số, nông thôn số, thành thị số để lan tỏa kỹ năng số rộng khắp.

Thủ tướng giao Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ GD&ĐT phối hợp xây dựng khung năng lực số và tài liệu phù hợp cho từng đối tượng. Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động cần được cập nhật, nâng cao kỹ năng số, dùng nền tảng số hiệu quả. Học sinh, sinh viên được trang bị kiến thức số phục vụ học tập và bảo vệ bản thân. Người lao động biết dùng thiết bị thông minh để tăng năng suất. Người dân dùng biết các dịch vụ số thiết yếu, dịch vụ công trực tuyến an toàn.

Thủ tướng đề nghị Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ GD&ĐT thường xuyên theo dõi, đôn đốc việc triển khai thực hiện phong trào, báo cáo kịp thời Ban Chỉ đạo Trung ương về kết quả thực hiện; định hướng các cơ quan báo chí đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền về phong trào.

Thủ tướng cũng chỉ đạo, phong trào cần gắn kết chặt chẽ, hữu cơ với các phong trào đang triển khai thực hiện, nhất là phong trào "Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023-2030". Phát huy vai trò nền tảng khóa học trực tuyến mở đại chúng (MOOC) đáp ứng số lượng lớn người dân tham gia học tập, cập nhật về chuyển đổi số, kỹ năng số.

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành địa phương chủ động cung cấp học liệu lên các nền tảng, đồng thời chủ động cắt giảm 80% chi phí đào tạo, tập huấn trên các nền tảng, đẩy mạnh hợp tác công - tư theo cơ chế thị trường trong phát triển, triển khai các nền tảng; giao Bộ Khoa học và Công nghệ sớm công bố Nền tảng quốc gia khóa học trực tuyến mở đại chúng của Bộ Công an, lấy ứng dụng VNeID để định danh người học.

Ảnh minh họa/internet.

Minh Phong