Biểu tượng của tình yêu nghề báo

Trước khi về Hà Nội công tác, nhà báo Lý Thị Trung (tên thật là Nguyễn Thị Minh Ngọ, sinh năm 1930) từng là một trong 3 nữ học viên hiếm hoi của Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng-cái nôi của báo chí cách mạng Việt Nam tại chiến khu Việt Bắc. Từ nền tảng vững chắc ấy, cộng với trải nghiệm làm báo ở Liên khu 4, bà trở lại Thủ đô sau ngày giải phóng năm 1954 với hành trang là tinh thần dấn thân của một người làm báo cách mạng.

Bà có hơn 30 năm công tác tại Báo Thủ đô (Báo Hà Nội mới hiện nay). Ban đầu, do lãnh đạo tòa soạn đi vắng, bà được điều tạm thời xuống nhà in làm công nhân xếp chữ. Không quản ngại, người từng làm báo trong kháng chiến vẫn xếp chữ chì, khắc bản kẽm thành thạo như một người thợ lành nghề. Sau đó, Phó tổng biên tập Lê Hưng phát hiện và đưa bà trở lại vị trí phóng viên Ban Thời sự. Từ đó, bà là nữ phóng viên duy nhất của Báo Thủ đô và cũng là một trong những cây bút nữ hiếm hoi của làng báo Hà Nội thời bấy giờ.

Nhà báo Lý Thị Trung (bên trái) và con gái xem lại những bức ảnh kỷ niệm về cuộc đời làm báo của mình.

Dù là mẹ của 5 con nhỏ, bà vẫn đạp xe hàng chục cây số đi lấy tư liệu, viết bài. Nhiều bài viết của bà lan tỏa sâu rộng, trong đó có bài về chị Nguyễn Thị Định-Hội trưởng Hội Phụ nữ xã Giang Biên, huyện Gia Lâm. Trong khi chồng đi chiến đấu tại miền Nam, chị Định vừa nuôi con nhỏ, chăm mẹ chồng vừa học văn hóa và làm tốt công tác hội. Bài viết của nhà báo Lý Thị Trung trên Báo Thủ đô đã khắc họa chân thực hình ảnh người phụ nữ Hà Nội thời chiến, góp phần giúp chị được Bác Hồ tặng huy hiệu của Người. Không dừng lại ở mặt báo, những nhân vật phụ nữ Thủ đô còn theo bà bước vào văn chương. Họ hiện lên trong truyện ký “Từ chợ Đồng Xuân”, “Người phụ nữ bán báo”, tiểu thuyết “Màu thiên thanh” từng đoạt Giải thưởng Văn học Hà Nội (năm 1982). Nhà báo Lý Thị Trung cũng đặc biệt quan tâm đến hình tượng nữ kiệt lịch sử, như trong tiểu thuyết “Vợ người thủ lĩnh” viết về vợ chồng chí sĩ Lương Ngọc Quyến. Bà còn tâm huyết sáng tác văn chương, với hàng chục đầu sách được xuất bản, trong đó có các tập thơ như: “Nắng và hoa”, “Mùa quên nhớ”, “Nắng chiều xuân”; các truyện ngắn: “Chẳng đâu bằng ngôi nhà của mình”, “Nương tử”...

Sau thời gian làm phóng viên Báo Thủ đô rồi chuyển sang Nhà xuất bản Phụ nữ, bà Trung vẫn tiếp tục phụ trách công tác tuyên truyền của Hội Liên hiệp Phụ nữ TP Hà Nội. Từ những chuyên trang nhỏ đăng trên Báo Hà Nội mới đến việc một mình tổ chức xuất bản tập san kỷ niệm 30 năm giải phóng Thủ đô năm 1984, bà đã âm thầm chuẩn bị những nền móng đầu tiên cho một tờ báo riêng của phụ nữ Hà Nội. Trong điều kiện rất khó khăn, không trụ sở, không kinh phí, không bộ khung nhân sự, bà một mình vận động, kết nối đội ngũ, đặt bài và lo mọi khâu xuất bản để số báo đầu tiên của Báo Phụ nữ Thủ đô xuất bản đúng ngày kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám 19-8-1986. Tờ báo ngày càng được yêu mến bởi cách làm báo gần gũi-điều mà bà từng xác định ngay từ đầu: “Viết và in những gì bạn đọc muốn đọc”.

Nhà báo Lý Thị Trung gắn bó với Báo Phụ nữ Thủ đô đến khi nghỉ hưu ở tuổi 62. Đến nay, nhiều thế hệ phóng viên vẫn gọi bà là tổng biên tập đầu tiên của tờ báo, nhưng bà luôn khiêm nhường nhận mình chỉ là “người phụ trách”. Ở tuổi 95, dù không còn khỏe mạnh nhưng khi tới nhà thăm bà, ngắm nhìn những hình ảnh, hiện vật về cuộc đời và sự nghiệp làm báo của nhà báo Lý Thị Trung được gia đình trân trọng lưu giữ, thấy ở đó là bài học về lòng tận tụy, bản lĩnh và sự khiêm nhường của một người làm báo cách mạng.

Bài và ảnh: PHẠM THỨ