Bí ẩn về sự trở lại của tên lửa đạn đạo 2 tấn đầy uy lực của Ukraine

Khi quân đội Liên Xô rời Ukraine năm 1991, họ đã để lại tới 500 tên lửa đạn đạo Tochka. 31 năm sau, vào đêm trước cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, kho Tochka-U của quân đội Ukraine chỉ còn 90 tên lửa hoạt động. Sự suy giảm này là có lý do. Tên lửa nặng 2 tấn với tầm bắn 112km và đầu đạn nặng hơn 450kg, dẫn đường quán tính có động cơ nhiên liệu rắn một tầng. Tuy nhiên, nhiên liệu tên lửa rắn không tồn tại mãi mãi.

Một vụ phóng tên lửa Tochka-U. Ảnh: Bộ Quốc phòng Ukraine

Lữ đoàn Tên lửa số 19 của quân đội Ukraine, đơn vị cũng vận hành các hệ thống pháo phản lực HIMARS do Mỹ sản xuất, vẫn tiếp tục ném những quả bom Tochka-U thô sơ nhưng mạnh mẽ vào các khu vực tập kết và tuyến tiếp tế của Nga phía sau tiền tuyến.

Những bức ảnh và video chính thức được chia sẻ vào tháng 1 và tháng 3 xác nhận Lữ đoàn Tên lửa số 19 vẫn còn tên lửa Tochka-U. Thật vậy, những quả tên lửa này có vẻ như mới xuất xưởng.

Tuy nhiên, nhà máy sản xuất Tochka-U lại ở Nga và không có khả năng Ukraine đã thiết lập một dây chuyền sản xuất mới cho các tên lửa hoàn toàn mới. Xét cho cùng, ưu tiên của Kiev là hoàn thành việc phát triển một tên lửa đạn đạo mới và được cải tiến, đó là Hrim-2.

Câu hỏi đặt ra là các tên lửa Tochka-U đến từ đâu?

“Có suy đoàn cho rằng Lực lượng Vũ trang Ukraine đã có thể khôi phục những tên lửa trước đây được cho là không thể sửa chữa", nhóm Conflict Intelligence Team ủng hộ Ukraine giải thích. Điều đó có nghĩa là việc tháo rời, tiếp nhiên liệu và chế tạo những tên lửa cũ hàng thập kỷ sẽ rất độc hại, dễ nổ và cực kỳ không an toàn trong quá trình xử lý.

Đợt tiếp tế gần đây của Lữ đoàn Tên lửa số 19 đánh dấu ít nhất lần thứ hai lữ đoàn nhận được một lô Tochka-U được tân trang lại. Lữ đoàn đã bắn lô 90 tên lửa trong năm đầu tiên của cuộc xung đột. Trong 6 tháng tiếp theo, các bệ phóng Tochka-U có bánh xe và các lực lượng phóng đã không hoạt động.

Vào tháng 11/2023, các bệ phóng và lực lượng phóng đã hoạt động trở lại, triển khai Tochka-U vào các mục tiêu ở vùng Belgorod thuộc miền Tây nước Nga và Donetsk ở miền Đông Ukraine. Tuy nhiên, ngay sau đó, tên lửa lại hết. Các bệ phóng và binh lính Ukraine lại tiếp tục chờ đợi tên lửa mới. Chúng đến muộn nhất là vào tháng 1.

Có thể đoán được bên nào đang thực hiện việc xây dựng lại kho tên lửa Tochka-U. Ukraine từ lâu đã sở hữu một trong những ngành công nghiệp tên lửa lớn nhất châu Âu. Khu phức hợp Yuzhmash rộng lớn, hay còn gọi là Pivdenmash ở Dnipro, miền Nam Ukraine, sản xuất nhiều loại tên lửa và bộ phận tên lửa cho các sứ mệnh không gian và mục đích quân sự.

Công ty KBM của Nga là nhà sản xuất hàng đầu của Tochka-U từ những năm 1970 đến những năm 1990. Nhưng Yuzhmash không gặp vấn đề gì khi tự chế tạo các bộ phận Tochka-U sau khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991. Không phải vô cớ mà chính phủ Ukraine chọn Yuzhmash để chế tạo Hrim-2. Tương tư vậy, không phải vô cớ mà lực lượng Nga liên tục nhắm vào Yuzhmash. Điện Kremlin tuyên bố một cuộc tấn công vào tháng 4/2023 đã "phá hủy" một xưởng Tochka-U ở Dnipro. Ngày 21/11, Nga đã bắn phá Dnipro bằng 1 tên lửa đạn đạo Oreshnik thử nghiệm chứa một số phương tiện hồi quyển độc lập.

Tuy nhiên, rõ ràng tổ hợp Yuzhmash vẫn hoạt động. Tổ hợp này đã xây dựng lại hoặc phân tán các cơ sở mục tiêu hoặc cả hai. Từ mùa hè năm 2023, Bộ Quốc phòng Ukraine tuyên bố, Hrim-2 đã sẵn sàng để sản xuất ban đầu, có lẽ là ở Dnipro.

Tochka-U không phải là tên lửa tinh vi. Nếu Yuzhmash có thể sản xuất động cơ hạng nặng cho các nhiệm vụ không gian có rủi ro cao thì không có lý do gì mà họ không thể tân trang lại Tochka-U, vốn nhỏ hơn và đơn giản hơn nhiều. Ngoài ra, vì Liên Xô đã để lại hàng trăm tên lửa Tochka-U ở Ukraine nên sẽ có rất nhiều thân tên lửa cũ mà Yuzhmash có thể sử dụng.

Tuy nhiên, tốc độ sản xuất rõ ràng đang khá chậm. Đó là lý do tại sao các tổ hợp tên lửa Tochka-U của Lữ đoàn Tên lửa số 19 vẫn tiến hành chiến đấu theo các họ vẫn làm: mạnh mẽ nhưng không thường xuyên.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Forbes