Bên giá sách của con

Sau vài năm ở nhờ khu tập thể của trường, vợ chồng tôi cố gắng mua được căn nhà cũ rồi sơn sửa lại làm chốn an cư. Căn phòng riêng của con khá hẹp, vừa đủ kê giường, tủ quần áo và đặt một giá sách nhỏ bằng nhựa. Không gian ấy càng chật hơn khi con lớn, bởi đồ dùng, sách vở cứ nhiều thêm. Tôi nhìn cũng chạnh lòng, nhưng vì điều kiện khó khăn nên cứ tính tới tính lui, rồi lại thôi. Thời gian thấm thoát, mới đó mà nay con đã vào TP Hồ Chí Minh học tập. Ở nhà, tôi hay vào phòng quét dọn và nhìn giá sách của con mà miên man nghĩ ngợi…

Từ nhỏ, con đã gần gũi với sách nhờ có ba má theo nghề giáo. Tôi mua sách Tiếng Việt khi con chưa vào lớp 1, để con xem tranh mà nhận diện đồ vật, con vật, rồi làm quen với chữ cái. Khi con biết đọc, biết viết, tôi mua thêm các loại truyện tranh. Thấy con cũng thích sách nên tôi vui và thường nhắc về tầm quan trọng của sách, cách chọn sách sao cho phù hợp. Khi con lớn hơn, tôi để con chủ động trong việc học, việc đọc và tự mua những quyển sách yêu thích.

Nay nhìn những quyển sách nhỏ được xếp ngay ngắn trên giá, tôi như thấy lại tuổi thơ của con. Ngoài sách giáo khoa, con còn có thêm “Dế mèn phiêu lưu ký”, “Góc sân và khoảng trời”, các bộ truyện “Thần đồng đất Việt”, “Thám tử lừng danh Conan”, “Harry Potter”, sách tục ngữ, ca dao, vài cuốn từ điển nhỏ. Con yêu thích các môn học tự nhiên nên có nhiều sách Toán, Lý, Hóa. Nhưng tôi bất ngờ khi thấy cũng có khá nhiều sách văn học, lịch sử, địa lý, tâm lý. Có quyển, tôi từng nghe lâu rồi nhưng đến nay mới được trực tiếp cầm trên tay, như: “Rừng Na Uy”, “Tội ác và hình phạt”, “Nanh trắng”, “Đắc nhân tâm”, “Đồ tể”…

Tôi ngạc nhiên nhất, bất ngờ đến mức run run là quyển sách: “Đọc hồi ký các tướng tá Sài Gòn” (Mai Nguyễn, NXB Trẻ, 2003). Đây là quyển hồi ký xuất bản ở nước ngoài, được NXB Trẻ và Công ty CP Văn hóa Phương Nam phối hợp thực hiện, bìa sách có ghi rõ là: Tư liệu Báo Thanh Niên. Tôi cầm đọc một mạch và cuốn sách đã giúp tôi hiểu thêm những góc khuất, âm mưu, sai lầm, hoang mang…, dẫn đến thất bại hoàn toàn của chính quyền và quân đội Sài Gòn trước 30/4/1975.

Nghĩ lại, tôi có day dứt thương con, bởi đôi lúc la ngầy chuyện tốn tiền mua nhiều sách khi mình còn túng thiếu, đọc nhiều quá sẽ bê trễ việc học, hoặc đau mắt… Vì điều kiện gia đình còn khó khăn, vì sợ ba la ngầy nên con tiết kiệm, dành dụm mua sách mà không cho tôi biết. Điều trăn trở nữa là tôi ao ước có một căn phòng rộng rãi, nhiều ánh sáng với một giá sách lớn cho con mà chưa làm được. Còn điều tôi rất vui là những quyển sách của con đều có nội dung tốt, sắp xếp gọn gàng, bảo quản cẩn thận. Sách là bạn, là thầy, biết trân quý sách thì mừng lắm. Tôi cũng học ở con cách nhín nhịn, để dành tiền mua thêm sách cần thiết. Sở hữu một quyển sách hay, cũng như có thêm một người bạn tốt!

Tôi bỗng nhớ những câu văn của Nguyễn Quang Thiều: “Không có sự im lặng trong thế gian này. Nếu có một nơi nào đó thật sự im lặng thì chỉ có lòng người mà thôi. Mọi cái cây, mọi dòng sông, mọi đám mây, mọi đồ vật đều cất tiếng. Nhưng chúng ta không hề nghe được bởi hai lý do: chúng ta không tin những đồ vật ấy có tiếng nói và chúng ta không có khả năng nghe được”. Tôi tin những cuốn sách trên giá đang kể chuyện về bản thân chúng, về cơ duyên được ở bên nhau, về những vui buồn, hờn dỗi, hoặc có khi là nỗi nhớ cậu chủ. Tôi lau bụi, lật từng cuốn sách và nghe vọng ra tiếng rì rầm của con suối, dòng sông, đồng cỏ, khu vườn. Tôi còn nghe trong thăm thẳm nỗi buồn vẫn có âm thanh của tiếng đàn, đi qua dông gió mùa đông sẽ có ánh trăng xuân soi chiếu. Tôi chụp tấm ảnh giá sách rồi gửi cho con trai và nhắn: Ba đang chuyện trò với sách của con đấy!

PHAN HUY THÙY