Bê bối bủa vây Oscar 2025

Bê bối đầu tiên và cũng lớn nhất thuộc về “Emilia Pérez” - bộ phim tạo nên nhiều thành tích vô tiền khoáng hậu tại mùa giải năm nay. Nó không chỉ giành được nhiều đề cử nhất với con số 13, trở thành phim nói tiếng nước ngoài nhận nhiều đề cử nhất trong lịch sử giải Oscar (trước đó thuộc về “Ngọa hổ tàng long” của Lý An và “Roma” của Alfonso Cuaron với con số 10), giúp nữ chính Karla Sofía Gascón trở thành nữ diễn viên chuyển giới công khai đầu tiên được đề cử ở hạng mục diễn xuất; mà còn là tác phẩm có điểm số phê bình thấp nhất trong số các phim từng được đề cử Phim hay nhất trong gần một thế kỷ lịch sử của giải thưởng này. Theo đó, tính cho đến nay, trên Rotten Tomatoes, điểm số do khán giả đánh giá của bộ phim này hiện đang giảm đi từng ngày.

Các bê bối lớn đang đặt câu hỏi về kết quả sau cùng.

Về mặt nội dung, tác phẩm nhận nhiều chỉ trích với kết cấu rời rạc, cốt truyện đơn giản và động cơ của các nhân vật không thật rõ ràng. Bộ phim xoay quanh một ông trùm băng đảng là Manitas vì muốn sống thật với bản thân mà đã tìm cách phẫu thuật chuyển giới thành một người phụ nữ và lấy tên là Emilia Pérez. Để làm điều đó, ông đã che giấu vợ con mình, từ đó bị đặt vào tình thế ngặt nghèo khi họ chuẩn bị có cuộc sống mới và rời xa mình.

Theo khán giả, động cơ khiến Manitas thay đổi trong bộ phim này không được khắc họa rõ ràng khi chỉ được truyền tải qua vài câu thoại, trong khi việc chọn che giấu và bước ngoặt khiến người vợ cũ “quay lưng” ở phía cuối phim cũng không rõ ràng. Tuy được thể hiện dưới hình thức nhạc kịch sáng tạo, nhưng việc truyền tải những vấn đề như sự áp bức phụ nữ, câu chuyện của người chuyển giới hay bạo lực, tham nhũng... cũng chưa làm tới, khi nhiều nhạc phẩm còn thô, gần như hời hợt về mặt nội dung.

Khi những đánh giá này bắt đầu lan truyền thì cũng là lúc bê bối của Karla Sofía Gascón bắt đầu nổ ra. Theo đó chỉ sau một tuần từ khi 10 đề cử chính thức được công bố, một nhà báo đã phát hiện và đưa ra ánh sáng những tweet cũ của nữ diễn viên trong quá khứ. Trong những bằng chứng được đưa ra, Gascón đã có những từ ngữ kỳ thị cộng đồng Hồi giáo, cạnh khóe phong trào Black Lives Matter của người da màu cũng như dành những lời không hay cho nhiều người nổi tiếng, trong đó có cả bạn diễn Selena Gomez.

Với Oscar, cô cũng từng chê bai đêm trao giải năm 2021 là nhàm chán và thiếu công bằng khi tập trung vào châu Á và châu Phi, nơi có nhiều người chiến thắng năm đó... Khi những điều này được phát giác, Gascón đã lên tiếng xin lỗi nhưng được nhận xét là thiếu chân thành, từ đó không những không được cảm thông mà còn gây ra nhiều giận dữ hơn nữa, khiến cuối cùng Netflix đã loại cô khỏi chiến dịch vận động bỏ phiếu và không tài trợ cho cô đến các sự kiện trao giải điện ảnh tiếp theo...

Những diễn biến này nhiều khả năng sẽ ảnh hưởng đến kết quả sau cùng, khi chia sẻ với báo giới, một người bỏ phiếu giấu danh tính đã chia sẻ rằng ban đầu bản thân muốn bầu cho Gascón lẫn bộ phim vì tính tiên phong và đại diện của nó, nhưng khi bê bối nổ ra, thì việc nói trên không thể thực hiện. Chính điều này cũng có khả năng tước đi thành công của Zoe Saldana - người gần như thống lĩnh hạng mục Nữ diễn viên phụ xuất sắc lẫn đạo diễn Jacques Audiard và chính bộ phim. Trong khi Saldana gần như giữ im lặng, chỉ nói bản thân rất buồn vì những gì vừa diễn ra, thì Audiard thiếu nhạy cảm lại “đổ thêm dầu vào lửa” khi có ý chê trách Gascón đã làm thất bại bộ phim, nhưng thẳng thắn mà nói, tác phẩm của ông vẫn còn nhiều điểm yếu không quá khó thấy.

Nhưng trước khi gây phản ứng dữ dội với những tweet cũ, thì Gascón cũng đã “gây chiến” với một đề cử nữ chính khác là minh tinh người Brazil Fernando Torres của phim “Im Still Here”. Theo đó Gascón cáo buộc ê-kíp Torres có những hành động nhằm hạ bệ phim của mình, nhưng khi bị chất vấn lại không đưa ra được bằng chứng.

Chuyện cũng không dừng lại ở đó, khi chỉ vài tuần sau, Torres bị bắt gặp với hình ảnh gây tranh cãi trong một vở hài kịch nhiều năm trước, khi bà hóa trang vào vai một người da màu với bộ dạng nhếch nhác, thiếu nghiêm túc và bị chỉ trích là chiếm dụng văn hóa, không tôn trọng sự đa dạng của các cộng đồng da màu. Không quá khó thấy cả 2 bê bối này đều diễn ra trong bối cảnh cuộc bỏ phiếu của những thành viên AMPAS đang diễn ra, và nhiều khả năng là cuộc hạ bệ có tổ chức của những người đứng sau giật dây.

Ngoài 2 vụ việc đáng chú ý trên, thì mùa giải năm nay cũng gây tranh cãi với 3 bộ phim khác là “The Brutalist”, “The Conclave” và “Anora”. Trong đó “Anora” đang là ứng viên sáng giá nhất khi lần lượt chiến thắng ở các giải thưởng tiền Oscar của các Hiệp hội nhà nghề, từ nhà phê bình (Critics Choice), đạo diễn (DGA) cho đến biên kịch (WGA) và nhà sản xuất (PGA).

Tuy vậy nó cũng gây tranh cãi khi nữ diễn viên Mikey Madison tiết lộ các cảnh nhạy cảm trong tác phẩm không có sự xuất hiện của nhân viên điều phối cảnh thân mật - người chịu trách nhiệm để đảm bảo về sức khỏe thể chất cũng như tinh thần của các diễn viên. Dù Madison nói rằng đạo diễn Sean Baker đã đề nghị có vị trí này và chính cô là người thấy không cần thiết, nhưng khán giả cho rằng không chỉ cô mà nhiều diễn viên quần chúng khác cũng phải trải qua các cảnh này, nên sự thiếu sót là không thể chấp nhận với một yêu cầu đã được quy định.

Bởi cũng vì điều này mà gần đây vợ chồng “Deadpool” Ryan Reynolds và Blake Lively đang vướng phải vụ kiện tụng làm nóng bỏng Hollywood với đạo diễn kiêm diễn viên Justin Baldoni trong các cảnh quay nhạy cảm trong phim “It Ends With Us”.

Tuy có số đề cử áp đảo nhưng Emilia Pérez cũng đang phải đối mặt với làn sóng chỉ trích nặng nề.

Trong khi đó “The Conclave” của nhà làm phim Anh quốc Edward Berger từng gây tiếng vang các năm trước khi chuyển thể tiểu thuyết “Phía Tây không có gì lạ” lại bị chỉ trích về nội dung. Theo đó bộ phim xoay quanh một mật nghị bầu ra vị Giáo hoàng mới vừa qua đời, nhưng thay vì là một cuộc bầu cử thuận tình, được thống nhất bởi đa số, thì các âm mưu của những ứng viên tiềm năng nhằm hạ bệ và làm mất uy tín của nhau khiến cho người xem cảm thấy ngán ngẩm.

Không ít người cho rằng bộ phim đã làm suy giảm uy tín của Giáo hoàng trong mắt khán giả, và là một tác phẩm phiến diện không hơn không kém. Dù diễn xuất của nam diễn viên “Bệnh nhân người Anh” Ralph Fiennes cùng thiết kế bối cảnh và quay phim rất xuất sắc khi giành chiến thắng ở BAFTA, nhưng chính điều này cũng có khả năng làm giả sự cạnh tranh của tác phẩm này ở vòng bỏ phiếu sau cùng.

Cuối cùng, “The Brutalist” gây tiếng vang lớn ở Quả cầu vàng cũng phải chịu điều tương tự. Là một bộ phim kinh phí thấp xoay quanh một kiến trúc sư và xung đột giữa lý tưởng và hiện thực trong Thế chiến thứ II, đây có thể nói là một tác phẩm đúng “gu” của AMPAS trước khi bê bối nổ ra. Theo đó một thành viên của ê-kíp đã chia sẻ rằng tác phẩm có dùng một công cụ trí tuệ nhân tạo để hiệu chỉnh giọng nói của 2 diễn viên chính Adrien Brody và Felicity Jones sao cho ngữ điệu của họ nghe có gốc gác Hungary như kịch bản yêu cầu.

Ngoài ra một vài cảnh quay cuối phim sử dụng AI để tạo ra các mô hình kiến trúc cũng gây xôn xao, khi khán giả cho rằng về cơ bản, điện ảnh là một loại hình sáng tạo, do đó việc sử dụng các công nghệ không do con người thực hiện là khó chấp nhận, và là một bước lùi lớn trong thời đại này, khi các chính sách về trí tuệ nhân tạo trong ngành sáng tạo đang được chú ý, mà tiêu biểu nhất là cuộc đình công kép chỉ mới đây thôi của Hiệp hội Diễn viên và Biên kịch Mỹ.

Tính cho đến nay, liệu những bê bối này có gây ảnh hưởng đến kết quả sau cuối hay không vẫn chưa được biết rõ, khi nhiều người bỏ phiếu cho rằng họ không quan tâm đến dư luận xôn xao mà chỉ bận tâm đến chất lượng tác phẩm. Và dù cho các khiếm khuyết có giành chiến thắng, thì có thể tin với sự sôi động bàn tán trước mùa giải thưởng, thì ở những năm sau, các nhà làm phim sẽ cẩn trọng hơn nữa với công nghệ, các nền văn hóa cũng như là điều kiện quay phim, những thành viên làm nên tác phẩm... để những bộ phim này luôn hướng được đến chân - thiện - mỹ vốn là kim chỉ nam của nghệ thuật từ cổ chí kim.

Đoàn Tuấn Anh