Bé 4 tuổi nói chưa rõ, bác sĩ cảnh báo nguyên nhân từ sai lầm của người lớn

Bố mẹ bận rộn, bé trai (4 tuổi, Hà Nội) chủ yếu ở với ông bà. Gia đình thừa nhận bé tiếp xúc với tivi và điện thoại từ sớm, thường xuyên xem các thiết bị điện tử khi ăn, chơi hoặc quấy khóc.

15 tháng tuổi, bé biết đi nhưng chưa nói được từ nào. Hai tuổi, bé chỉ nói được vài từ đơn, vốn từ hạn chế và thường im lặng trong thời gian dài. Bốn tuổi, bé vẫn nói không rõ nghĩa, thường xuyên sót âm, khó hiểu.

Gia đình đưa bé đến khám tại Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai. Các bác sĩ chẩn đoán, trẻ bị rối loạn ngôn ngữ diễn đạt và cần theo dõi thêm để phân biệt với các tình trạng như rối loạn phổ tự kỷ, chậm phát triển tâm thần hoặc rối loạn tăng động giảm chú ý. Hiện trẻ được trị liệu ngôn ngữ, can thiệp tâm lý, kết hợp hướng dẫn gia đình chăm sóc và quản lý hành vi của trẻ.

Trẻ lạm dụng điện thoại có thể để lại những hệ lụy nguy hiểm. (Ảnh minh họa: Shutterstock)

Theo TS.BS Vũ Sơn Tùng, Trưởng phòng Sức khỏe tâm thần trẻ em và vị thành niên, Viện Sức khỏe Tâm thần - Bệnh viện Bạch Mai, chậm phát triển ngôn ngữ thường do bất thường giải phẫu, tổn thương thần kinh, rối loạn phổ tự kỷ, thiếu tương tác gia đình, lạm dụng thiết bị điện tử (trên 2 giờ/ngày ở trẻ 1–3 tuổi).

Hơn 60% trẻ chậm ngôn ngữ không theo kịp bạn cùng lứa, dẫn đến khó khăn học tập (đọc, viết, toán cao gấp 4-6 lần), tự ti, cô lập xã hội, hạn chế kỹ năng giao tiếp; ảnh hưởng kéo dài đến tuổi trưởng thành.

Theo Tùng, can thiệp trước 3 tuổi giúp trẻ cải thiện 25% khả năng học tập, giảm chi phí và tăng cơ hội hòa nhập. Vì vậy, các bậc làm cha mẹ, ông bà cần hạn chế thời gian trẻ dùng thiết bị điện tử; tăng tương tác trực tiếp, dạy trẻ qua trò chơi, đọc sách; đưa trẻ đi khám ngay khi phát hiện dấu hiệu bất thường.

Tất cả trẻ em bị nghi ngờ chậm nói và chậm phát triển ngôn ngữ nên được chuyển đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần, bác sĩ trị liệu ngôn ngữ, bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng hoặc chương trình can thiệp sớm tại địa phương để đánh giá chính thức. Liệu pháp ngôn ngữ có hiệu quả đối với các rối loạn ngôn ngữ biểu đạt. Đối với trẻ em đang được điều trị bằng liệu pháp ngôn ngữ, liệu pháp do cha mẹ thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ lâm sàng có hiệu quả.

Như Loan