Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Gay cấn đến phút cuối cùng

Cựu Tổng thống Donald Trump phát biểu trong một cuộc vận động tranh cử tại Grand Rapids, bang Michigan ngày 5-11. Ảnh: AFP

Phó Tổng thống Kamala Harris xuất hiện trong một cuộc vận động tranh cử tại Pittsburgh, bang Pennsylvania ngày 4-11. Ảnh: Reuters

Năm nay có khoảng 231 triệu người Mỹ đủ điều kiện đi bỏ phiếu, trong đó khoảng 161,42 triệu cử tri đã đăng ký đi bỏ phiếu. Trước Ngày Bầu cử, hơn 78 triệu cử tri cũng đã bỏ phiếu sớm qua thư hoặc tại điểm bỏ phiếu trực tiếp. Ngoài bầu tổng thống, cử tri tiến hành bầu ra 34 thượng nghị sĩ Mỹ trong số 100 thành viên Thượng viện và toàn bộ 435 thành viên Hạ viện. Ngoài ra, cuộc đua thống đốc sẽ diễn ra ở 11 tiểu bang và hai vùng lãnh thổ Puerto Rico cùng Samoa.

Lãnh thổ Mỹ trải dài trên 6 múi giờ và trong cuộc bầu cử lần này nước Mỹ sử dụng giờ ở Bờ Đông (ET). Hoạt động bỏ phiếu sẽ bắt đầu sớm nhất là 5 giờ sáng ngày 5-11 và muộn nhất là 1 giờ sáng ngày 6-11.

Mở màn ở New Hampshire

Đúng 0h ngày 5-11 theo giờ miền Đông nước Mỹ (12h trưa 5-11 theo giờ Việt Nam), thị trấn Dixville Notch thuộc khu vực Green North Woods của bang New Hampshire đã mở cửa điểm bỏ phiếu trong cuộc tổng tuyển cử đầy kịch tính. Suốt 60 năm qua, cư dân nơi đây luôn là những người đầu tiên bỏ phiếu ở Mỹ. Năm nay, Dixville Notch chỉ có 6 cử tri đăng ký đi bỏ phiếu. Do đó, quá trình này chỉ mất chưa đầy 1 phút.

Dixville Notch không phải là thị trấn duy nhất ở New Hampshire có truyền thống bỏ phiếu nửa đêm. Một số địa phương khác của bang này như các thị trấn Millsfield và Hart's Location có truyền thống bỏ phiếu lúc nửa đêm vào năm 1948, trước cả Dixville Notch. Tuy nhiên, Dixville Notch là khu vực bầu cử duy nhất giữ lại truyền thống này trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay.

Tại điểm bỏ phiếu đầu tiên, kết quả kiểm phiếu cho thấy ứng cử viên đảng Cộng hòa, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump hòa với ứng cử viên đảng Dân chủ, Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và mỗi người nhận được 3 phiếu.

Các bang chiến trường chính

Con đường đến Nhà Trắng thực sự phụ thuộc lớn vào một số bang chiến trường quan trọng, đóng vai trò cực kỳ to lớn vào ngày bầu cử. Các bang này thường bị chia rẽ và thay đổi sự ủng hộ giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa với tỷ lệ chiến thắng sít sao. Các tiểu bang quan trọng này bao gồm Pennsylvania (19 phiếu đại cử tri), Bắc Carolina (16), Georgia (16), Michigan (15), Arizona (11), Wisconsin (10) và Nevada (6), tổng cộng là 93 phiếu đại cử tri. Một ứng cử viên cần có ít nhất 270 trong số 538 phiếu đại cử tri để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử.

Bang Pennsylvania là một tiểu bang quan trọng trong những cuộc bầu cử tổng thống gần đây và năm 2024 cũng không ngoại lệ. Ông Trump cũng muốn lật ngược tình thế ở các bang Arizona, Georgia, Wisconsin và Nevada, nơi ông Biden giành chiến thắng sít sao vào năm 2020 để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm đó. Florida và Ohio từng được coi là vùng an toàn của đảng Cộng hòa trong các cuộc bầu cử gần đây. Tuy nhiên, không có gì là chắc chắn.

Cử tri đi bỏ phiếu tại bang Michigan. Ảnh: CNN

Hai ứng cử viên làm gì trong Ngày Bầu cử?

Trong khi ứng viên đảng Cộng hòa Trump kết thúc ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử bằng bài phát biểu dài hơn 2 tiếng đồng hồ tại bang chiến địa Michigan thì ứng viên Harris kết thúc chiến dịch tranh cử tại “bang quyết định” Pennsylvania sau khi tổ chức các sự kiện vận động ở Philadelphia và Pittsburgh.

Theo một thông báo của Văn phòng bà Harris, nữ ứng viên đảng Dân chủ sẽ dành cả Ngày Bầu cử để tham gia các cuộc phỏng vấn qua đài phát thanh và dự bữa tiệc đêm bầu cử tại trường Đại học Howard ở thủ đô Washington – ngôi trường cũ của bà. Bà đã bỏ phiếu vắng mặt qua thư tại California - nơi có 54 phiếu của Đại cử tri đoàn và là một bang bỏ phiếu cho đảng Dân chủ truyền thống. Ứng viên liên danh của bà Harris là Thống đốc Minnesota Tim Walz đã bỏ phiếu trực tiếp tại bang của mình trong cuộc bỏ phiếu sớm. Tổng thống Joe Biden cũng đã bỏ phiếu trực tiếp vào tuần trước tại bang quê nhà Delaware của ông.

Trong khi đó, ông Trump có kế hoạch dành Ngày Bầu cử hoạt động gần nhà riêng của ông ở West Palm Beach, bang Florida. Ứng viên đảng Cộng hòa dự kiến sẽ bỏ phiếu tại một trung tâm bỏ phiếu ở địa phương và sau đó tham gia theo dõi bầu cử tại một trung tâm hội nghị Palm Beach. Một số tuyến đường gần nhà riêng của cựu Tổng thống Trump ở Mar a Lago đã bị phong tỏa để chuẩn bị cho Ngày bầu cử. Florida có 30 phiếu đại cử tri và có lịch sử bầu cử là một tiểu bang dao động, với Tổng thống Barack Obama giành chiến thắng tại bang này hai lần và ông Trump giành chiến thắng vào năm 2016 và 2020. Cựu Tổng thống Trump cũng được ủng hộ để giành chiến thắng tại bang này trong năm nay.

Khi nào công bố kết quả?

Chỉ vài giờ sau khi cuộc bỏ phiếu đầu tiên kết thúc vào lúc 19h00 ngày 5-11 theo giờ miền Đông (7h00 ngày 6-11 giờ VN), kết quả dự kiến sẽ bắt đầu có. Kết quả bầu cử được công bố riêng lẻ tại từng bang và phương tiện truyền thông tổng hợp bằng cách kết hợp các kết quả chính thức trực tiếp, thăm dò ý kiến cử tri, khảo sát cử tri và hiểu biết sâu sắc về các quy tắc bầu cử cũng như xu hướng lịch sử của Mỹ. Nhưng kết quả chính thức có thể phải mất nhiều ngày mới được công bố. Năm 2020, kết quả chiến thắng của ông Joe Biden được công bố 4 ngày sau cuộc bỏ phiếu ngày 3-11, sau khi kết quả của bang chiến trường Pennsylvania được xác nhận.

Dự báo khả năng chiến thắng của hai ứng viên

Nhóm của nhà phân tích bầu cử Nate Silver đã chạy mô hình phỏng đoán kết quả bầu cử lần cuối cùng vào lúc 0h ngày 5-11. Trong số 80.000 lần mô phỏng, ứng viên Harris giành chiến thắng 40.012 lần, tương đương tỷ lệ 50,015%, và không thắng 39.988 lần, tức tỷ lệ 49,985%. Trong số này, ông Trump thắng 39.718 lần. 270 trường hợp còn lại là kịch bản hai ứng viên hòa phiếu đại cử tri, mỗi người giành được 269 phiếu.

Trong khi đó, một nghiên cứu do các doanh nhân Mỹ trẻ tuổi thực hiện bằng trí tuệ nhân tạo (AI) đã chỉ ra rằng ứng viên đảng Dân chủ Kamala Harris có khả năng thắng cử năm 2024 cao hơn đối thủ đảng Cộng hòa Donald Trump. Nghiên cứu này do công ty Aaru thực hiện, sử dụng AI để mô phỏng cử tri tại 7 bang dao động quan trọng. Dự báo này cho thấy ông Trump có 73,3% khả năng thắng ở Arizona, 62,1% ở Bắc Carolina và 61,8% ở Georgia. Trong khi đó, bà Harris có 63,3% cơ hội thắng ở Michigan, 53,4% ở Nevada, 52,4% ở Pennsylvania và 50,9% ở Wisconsin.

Điều gì xảy ra nếu hai bên hòa phiếu?

Nếu xảy ra phiếu hòa 269-269 hoặc một ứng cử viên của đảng thứ ba giành được số phiếu đại cử tri, ngăn không cho bất kỳ ứng cử viên nào đạt được 270 phiếu cần thiết, thì bước tiếp theo được gọi là "bầu cử có điều kiện".

Bầu cử có điều kiện là quá trình diễn ra khi Hạ viện Mỹ quyết định người chiến thắng. Đoàn đại biểu của mỗi tiểu bang tại Hạ viện bỏ một phiếu và một ứng cử viên phải nhận được đa số phiếu đại biểu của tiểu bang để giành chiến thắng.

Sau đó, Thượng viện sẽ chọn phó tổng thống với mỗi thượng nghị sĩ bỏ một phiếu và cần đa số phiếu đơn giản (51 phiếu) để giành chiến thắng.

Cuộc đấu giành ghế Quốc hội

Trong Ngày Bầu cử 5-11, cử tri Mỹ không chỉ bỏ phiếu chọn tổng thống nhiệm kỳ tới mà còn bầu toàn bộ 435 ghế tại Hạ viện và 34 trong tổng số 100 ghế Thượng viện. Và cuộc chiến giành ghế tại Quốc hội Mỹ đã diễn ra khốc liệt không kém đường đua vào Nhà Trắng.

Hiện tại, đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Hạ viện, trong khi đảng Dân chủ vẫn duy trì thế đa số mong manh tại Thượng viện. Các cuộc thăm dò cho thấy hai đảng có khả năng hoán đổi viện, với việc đảng Cộng hòa sẵn sàng giành được Thượng viện và đảng Dân chủ sẽ kiểm soát Hạ viện. Tuy nhiên, bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra, vì các cuộc thăm dò cho thấy cả hai đảng đều ngang tài ngang sức, phản ánh cuộc đua sít sao giành chức tổng thống giữa hai ứng cử viên Donald Trump và Kamala Harris.

Hôm 1-11, Cook Political Report, một tổ chức phân tích bầu cử uy tín, đã điều chỉnh dự báo của mình cho 6 cuộc đua vào Hạ viện trên toàn quốc, chỉ ra rằng các ứng cử viên đảng Dân chủ có vị thế tốt hơn để giành được ghế của đảng Cộng hòa tại hai khu vực bầu cử ở New York và một khu vực ở Nebraska. Ngoài ra, 3 nhà lập pháp Dân chủ ở Oregon, Minnesota và New Hampshire cũng thấy cơ hội tái đắc cử của họ được cải thiện.

AN BÌNH