Bất ngờ bỏ khối C00 - quyết định bất cận nhân tình

Một em học sinh ở Hải Dương đã rất buồn khi trường mình yêu thích bỏ tổ hợp C00 khi xét tuyển

Năm học 1988 -1989, tôi định làm hồ sơ thi vào hai nơi: Khoa Chống gián điệp của Đại học An ninh và Phân khoa Báo chí của Trường Tuyên giáo Trung ương - nơi duy nhất của cả nước đào tạo nghề báo.

Vào Đại học An ninh vì đơn giản, được Nhà nước nuôi ăn học, ra trường có việc làm ngay. Vào khoa đó nghe nói được đào tạo võ nghệ cao cường, bắn súng bằng cả 2 tay, ra trường là "trên từng cây số", thanh niên cứng 17 tuổi ai chả mê. Còn vào báo chí là vì thích, kiến thức khối C (văn, sử, địa) tôi học cũng khá.

Nhưng dự định bất thành. Năm đó Đại học An ninh chỉ lấy cán bộ trong ngành dự thi. Báo chí cũng không, vì chỉ tuyển học sinh từ Huế trở ra. Vậy là tôi chỉ còn cơ hội thi vào khoa văn, Đại học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh.

Nộp hồ sơ ít lâu, thầy Nguyễn Hữu Phúc, Giám đốc Sở Giáo dục tỉnh Thuận Hải (cũ) đến gặp bố tôi, góp ý: "Con anh chỉ làm hồ sơ thi có một trường, phí quá anh ạ. Học tài thi phận, lỡ không may cháu nó thi không đỗ tổng hợp thì không chỉ tội nó mà mang tiếng cả tỉnh. Năm nay, lớp 12 toàn tỉnh chỉ mỗi nó đỗ học sinh giỏi toàn quốc. Làm thêm hồ sơ thi Đại học Sư phạm, cháu sẽ được tuyển thằng, có thi rớt trường khác vẫn vào được đại học".

Bố tôi bảo: "Thầy Phúc khuyên đúng đó, con đừng chủ quan. Nghĩ lại đi".

Tôi dứt khoát không.

Quả nhiên, chỉ sém rớt nhưng không rớt. Loanh quanh một hồi, đến giờ đã 36 năm, tôi cũng vừa là nhà báo, vừa đeo quân hàm. Từ chối học Đại học Sư phạm, nhưng giờ cũng làm thầy, về chính Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, tách ra từ Đại học Tổng hợp xưa, kiêm thêm nghề dạy học.

Tóm lại “mọi con đường đều dẫn về La Mã”. Cũng như các em thôi, ngày xưa tôi cũng sốc vì không được dự thi vào nơi mình muốn. Nhưng đâu có sao, đời còn nhiều thứ khác hay ho để học. Cửa này đóng, ắt có cửa khác còn mở! Ăn thua là đã nuôi giấc mơ nào thì phải kiên trì đeo đuổi, đừng vội từ bỏ. Muốn là phải làm bằng được. Cuối cùng, nghĩ cho kỹ đi: Học vì tấm bằng hay học để có kiến thức? Chọn vế thứ hai, bạn sẽ chẳng sốc với quyết định nào hết.

Tất nhiên, đây là cách nghĩ của Gen X. Với Gen Z, sốc là sốc, không giải thích lằng nhằng. Gen Z không biết chờ, không chịu chờ. Các em muốn nắm lấy cơ hội ngay, thành công ngay, chẳng nghĩ xa đến 36 năm sau đâu. Chắc chắn các em đã chọn thi văn - sử - địa giờ bị cấm sẽ thất vọng và cảm thấy... đau khổ. Nếu hiểu điều đó, nếu tin rằng chọn lựa khoa - trường là suy nghĩ và quyết định cho cả đời, Bộ Giáo dục và Đào tạo không thể để cho Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội đột ngột ra quyết định cẩu thả thế này.

Thầy Nguyễn Văn Hoài, giảng viên Hán - Nôm, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP Hồ Chí Minh gọi quy định đó là "đánh úp học sinh". Đúng quá! Gen X chúng tôi thì đã quen với mọi quy định áp đặt, có thể cắn răng chịu đựng mọi sự tùy tiện, vô lý, nhưng Gen Z con cháu chúng tôi thì chắc chắn là không, không thể, không đáng bị đánh úp như thế.

Văn - sử - địa trong lĩnh vực xã hội cũng như toán - lý - hóa trong lĩnh vực tự nhiên, đều là ngành khoa học cơ bản, không thể xem nhẹ, càng không thể vứt bỏ nếu muốn phát triển xã hội, phát triển nguồn nhân lực quốc gia và muốn đất nước thoát khỏi vai trò xưởng gia công, làm thuê cho thế giới.

Xã hội càng phát triển thì vai trò của khoa học cơ bản càng cần được coi trọng. Khi thẳng thừng loại trừ khối C00 với ba môn thi hoặc xét tuyển là văn - sử - địa, rõ ràng người đề xuất và quyết định đã đánh giá sai chức năng và mục tiêu của giáo dục đại học. Quyết định đó chỉ khẳng định thêm một thực tế đáng buồn: Nền giáo dục của chúng ta vẫn chạy theo đuôi.

Đã có một thời, bị khuynh hướng dân túy dẫn dắt, đã có nhiều ý kiến chê bai chương trình toán, lý, hóa phổ thông quá khó, quá nặng, không để làm gì, yêu cầu giảm tải việc dạy và học các môn khoa học cơ bản này. Nay Đảng và Nhà nước đang quyết tâm đẩy mạnh, đẩy nhanh tốc độ phát triển khoa học - công nghệ để nhanh chóng tiệm cận trình độ thế giới, xã hội hồ hởi với viễn cảnh tương lai gần, nước ta sẽ thành trở thành trung tâm điện tử - công nghệ số thì lại thấy nhà nhà nói về ngành tự nhiên.

Và với quyết định bỏ khối C00, giáo dục phổ thông lại phải chịu một cú đấm mạnh nhằm vào 3 môn cơ bản của ngành xã hội. Quyết định này đã ảnh hưởng đến gần nửa triệu học sinh sắp thi đại học. Sau 3 năm trung học, chọn khối và miệt mài theo đuổi, giấc mơ và kỳ vọng của các em đột ngột bị chặn ngang khi chỉ còn 20 ngày nữa là đến kỳ thi tốt nghiệp có ý nghĩa với đường vào đại học.

Quyết định, cách hành xử này rõ là bất cận nhân tình. Giải thích là do nhu cầu hội nhập, khối C ngành gì môn thi cũng phải kèm tiếng Anh nên phải bỏ C00 thi 3 môn văn - sử - địa. Xin thưa, ngoại ngữ chỉ là phương tiện. Theo tôi biết, hầu hết các em học khá khối C, tiếng Anh đều khá tốt.

Đừng bao biện lấy được. Tương lai con trẻ không thể bắt đầu bằng sự thất vọng. Hãy nghĩ đến khía cạnh tâm lý xã hội, tâm lý thế hệ. Với Gen Z, thất vọng là trời sập đấy!

NGUYỄN HỒNG LAM