Bất cập xử lý nước thải khu công nghiệp ở Quảng Trị: Nhiều hệ lụy môi trường!

Khu công nghiệp Nam Đông Hà chưa được đầu tư hệ thống xử lý nước thải tập trung.

Doanh nghiệp lén xả thải

Tình trạng ô nhiễm môi trường do nước thải công nghiệp diễn ra nhiều nơi. Trong khi hệ thống xử lý nước thải tập trung chưa đồng bộ, một số doanh nghiệp tự xử lý nước thải; thậm chí xả trực tiếp ra môi trường, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng.

Vào năm 2015, người dân xã Gio Quang (huyện Gio Linh) hứng chịu mùi hôi thối, cùng nước thải ô nhiễm từ Nhà máy chế biến bột cá Hồng Đức Vượng trong Khu công nghiệp Quán Ngang.

Mỗi khi hoạt động, nhà máy thải ra ngoài mùi hôi khó chịu, khiến khu dân cư ở cạnh đó bị ảnh hưởng. Sau khi cơ quan chức năng kiểm tra, UBND tỉnh Quảng Trị yêu cầu nhà máy sản xuất bột cá dừng sản xuất vì gây ô nhiễm.

Vào tháng 9/2023, cơ quan chức năng kiểm tra và phát hiện 2 doanh nghiệp lén lút xả thải ra môi trường, gây ô nhiễm sông Sa Lung là Công ty Cổ phần Bắc Trung Bộ (thôn Tân Lập, xã Vĩnh Long, huyện Vĩnh Linh) và Công ty TNHH MTV Đức Hiền Quảng Trị. Sau đó, 2 đơn vị trên đã bị lập biên bản và xử phạt hành chính liên quan đến hành vi “đầu độc” môi trường.

Để giám sát việc xả thải, Sở TN&MT tỉnh Quảng Trị (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) yêu cầu doanh nghiệp lắp đặt hệ thống camera giám sát toàn bộ hoạt động của hệ thống xử lý nước thải sản xuất và truyền dữ liệu trực tiếp về sở, đồng thời chia sẻ dữ liệu với UBND huyện Vĩnh Linh để theo dõi.

Đây là những vụ việc điển hình cho thấy nguy cơ ô nhiễm môi trường từ các đơn vị sản xuất tại các cụm công nghiệp luôn tiềm ẩn và việc bất chấp các quy định của pháp luật, thờ ơ trong công tác bảo vệ môi trường của một số doanh nghiệp.

Thực trạng khu xử lý nước thải Khu công nghiệp Quán Ngang xây dựng xong chưa thể vận hành.

Hạ tầng xử lý nước thải còn thiếu

Ông Nguyễn Đức Thiện, Phó Trưởng ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị cho biết, hiện địa phương có 2 khu công nghiệp do tỉnh đầu tư, gồm Khu công nghiệp Quán Ngang và Khu công nghiệp Nam Đông Hà.

Trong đó, chỉ có Khu công nghiệp Quán Ngang được đầu tư Nhà máy xử lý nước thải tập trung. Các khu công nghiệp, cụm công nghiệp còn lại như Khu công nghiệp Tây Bắc Hồ Xá, Khu công nghiệp Triệu Phú, Khu công nghiệp Quảng Trị (QTIP) chủ yếu do doanh nghiệp đầu tư.

Theo ông Nguyễn Đức Thiện, việc đầu tư hệ thống xử lý nước thải trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp ở địa phương rất cần thiết theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trong thực tiễn cũng xảy ra một số vấn đề, như lượng nước thải phát sinh tại một số khu công nghiệp không đủ lớn để vận hành nhà máy xử lý nước thải hiệu quả.

Chẳng hạn, tại Khu công nghiệp Quán Ngang, lượng nước thải phát sinh mỗi ngày đêm chỉ dao động bình quân từ 300 - 500m³, bằng khoảng 1/3 công suất thiết kế của nhà máy xử lý nước thải. Điều này dẫn đến chi phí vận hành cao, gây áp lực tài chính lớn đối với doanh nghiệp và Nhà nước.

Tình trạng nước thải từ các cơ sở sản xuất trong khu công nghiệp vẫn rò rỉ ra môi trường.

Theo tính toán ban đầu, chi phí xử lý 1m³ nước thải tại Khu công nghiệp Quán Ngang lên tới 20.000 đồng. Trong trường hợp, mức thu từ doanh nghiệp chỉ vào khoảng 7.000 đồng/m³, phần còn lại phải bù lỗ từ ngân sách Nhà nước.

Nếu tiếp tục duy trì mức phí như hiện tại, mỗi năm ngân sách tỉnh phải chi thêm từ 3 - 4 tỷ đồng để duy trì hoạt động của nhà máy. Đây là một gánh nặng lớn đối với địa phương.

Bên cạnh khó khăn về tài chính, việc tuyển dụng nhân sự có chuyên môn để vận hành hệ thống xử lý nước thải cũng là một thách thức. Hiện nay, nguồn nhân lực có chuyên môn cao trong lĩnh vực xử lý nước thải công nghiệp còn hạn chế, khiến việc vận hành gặp nhiều khó khăn.

Trước những bất cập trong xử lý nước thải tại các khu công nghiệp, lãnh đạo Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Quảng Trị cho biết, đã tăng cường phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tiến hành kiểm tra định kỳ việc chấp hành quy định pháp luật của các nhà máy trong Khu công nghiệp Quán Ngang, Khu công nghiệp Nam Đông Hà và các khu công nghiệp khác. Xử lý vi phạm đối với các doanh nghiệp không tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường.

Trong những năm qua, một số doanh nghiệp vi phạm về xả thải đã bị lập biên bản xử lý hành chính. Các doanh nghiệp này buộc phải cam kết khắc phục hậu quả, cũng như điều chỉnh kết cấu, công trình bảo vệ môi trường trong dự án.

Đăng Đức