Bất cập ngăn chặn sữa giả: Quản lý thị trường muốn xác định hàng giả phải có phản ánh

Quản lý thị trường muốn xác định hàng giả phải có phản ánh

Tình trạng sữa giả, sữa kém chất lượng len lỏi trên thị trường đang trở thành mối đe dọa nhãn tiền với sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt là trẻ nhỏ. Vụ sản xuất lô sữa giả trị giá 500 tỷ đồng vừa bị Bộ Công an triệt phá không chỉ gây chấn động dư luận, mà còn phơi bày lỗ hổng đáng báo động trong hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.

Theo Luật An toàn thực phẩm 2010 và Nghị định 15/2018/NĐ-CP, Bộ Y tế chịu trách nhiệm quản lý an toàn thực phẩm đối với sữa bột, sữa công thức, sữa dùng cho trẻ em, người bệnh và nhóm thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt. Bởi vậy, Bộ Y tế không kiểm duyệt từng sản phẩm trước khi lưu thông (tiền kiểm) mà thực hiện cơ chế tự công bố chất lượng (hậu kiểm).

Vì vậy, công tác hậu kiểm sản phẩm sữa do Bộ Y tế quản lý đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo an toàn thực phẩm và quyền lợi người tiêu dùng. Tuy nhiên, việc phụ thuộc vào hồ sơ doanh nghiệp tự công bố, thiếu cơ chế xác thực và giám sát chủ động là một trong những “kẽ hở”, khiến đường dây sản xuất sữa giả do 2 doanh nghiệp Rance Pharma và Hacofood Group hoạt động trong một thời gian dài.

Các sản phẩm sữa bột giả quy mô 500 tỷ đồng vừa được Bộ Công an triệt phá. (Ảnh: VTV)

Trao đổi về hoạt động chung của lực lượng Quản lý thị trường, một đại diện Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Bắc Giang cho biết, theo quy định chức năng và nhiệm vụ của lực lượng Quản lý thị trường là chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

“Trong quá trình kiểm tra, kiểm soát hàng hóa lưu thông trên thị trường, lực lượng Quản lý thị trường nếu muốn xác định hàng giả phải có phản ánh, kiến nghị của người dân mới có căn cứ xác minh tiếp để kiểm tra, xử lý”, đại diện Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Bắc Giang cho hay.

Cũng theo đại diện Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Bắc Giang, đối với mặt hàng sữa do Việt Nam sản xuất, khi kiểm tra, chủ cơ sở cung cấp đầy đủ công bố chất lượng, thương nhân về nhãn mác, giấy tờ pháp lý liên quan, lực lượng Quản lý thị trường không có cơ sở để xử lý.

Cần nhìn lại toàn bộ chuỗi giám sát, cấp phép

Luật sư Vũ Văn Biên (Đoàn Luật sư tỉnh Hải Dương) cho biết, hiện nay, công tác quản lý an toàn thực phẩm ở Việt Nam được giao cho 3 bộ ngành chính gồm: Bộ Y tế, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường).

Cụ thể, Bộ Y tế quản lý thực phẩm chức năng, an toàn dinh dưỡng, cấp phép tự công bố. Bộ Nông nghiệp và Môi trường giám sát thực phẩm có nguồn gốc nông sản. Bộ Công Thương quản lý lưu thông hàng hóa, kiểm tra nhãn mác, xuất xứ, hóa đơn chứng từ.

“Trước tiên có thể khẳng định, sữa là thực phẩm và gắn với các chức năng về công thức thực phẩm. Ngoài ra, theo Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ về hướng dẫn thi hành Luật An toàn thực phẩm thì các sản phẩm sữa công thức cho trẻ em, sữa dùng trong y tế thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt đều nằm trong danh mục sản phẩm do Bộ Y tế chủ trì quản lý.

Vì thế, theo tôi, trách nhiệm đầu tiên là của Bộ Y tế. Bởi đã liên quan đến sức khỏe con người thì Bộ Y tế phải có trách nhiệm trong công tác thanh tra, hậu kiểm để đánh giá sản phẩm được sản xuất ra và doanh nghiệp tự công bố”, luật sư Vũ Văn Biên nêu ý kiến.

Luật sư Vũ Văn Biên cũng cho rằng, để làm rõ câu chuyện trách nhiệm thuộc về ai, cơ quan nào thì cần nhìn lại toàn bộ chuỗi giám sát từ khâu cấp phép thành lập doanh nghiệp, giám sát hoạt động sản xuất, cho đến khâu lưu thông hàng hóa.

“Khi xác định được sai ở đâu, ở khâu nào thì cơ quan ở đó phải chịu trách nhiệm”, luật sư Vũ Văn Biên nhấn mạnh.

Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ Công Thương có trách nhiệm quản lý đối với nhóm sản phẩm sữa chế biến thông thường, không bao gồm các sản phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, hay dược phẩm có thành phần dinh dưỡng đặc biệt, các sản phẩm này hiện nay do Bộ Y tế quản lý.

Hải Sơn