Bảo vệ loài động vật hoang dã nguy cấp, quý hiếm có biệt danh 'xuyên qua núi'

Ông Bạch Thanh Hải, Giám đốc Ban Quản lý Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu - Khe Nước Trong cho biết, hiện trong lâm phần ghi nhận 61 loài thuộc danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm. Trong đó, một số loài thú như Voọc Hà Tĩnh, Vượn siki, Thỏ vằn, Tê tê Java, Gấu ngựa, Mang Trường Sơn... cùng các loài chim Trĩ sao, Khướu mỏ dài, Chích chạch má xám, Gà lôi lam mào trắng...

Hiện ghi nhận 61 loài thuộc danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm trong lâm phần Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu - Khe Nước Trong.

Theo ông Hải, khu dự trữ đang phối hợp với các đơn vị, tổ chức thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường sống và ngăn chặn các hành vi săn bắt, buôn bán trái phép động vật hoang dã.

"Chúng tôi đẩy mạnh công tác tuần tra bảo vệ rừng, tháo gỡ bẫy, tạo môi trường an toàn cho động vật hoang dã. Thực hiện nghiên cứu bảo tồn, tái thả các loại động vật quý hiếm. Cùng với đó đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về bảo tồn các loài động vật hoang dã", ông Hải cho biết.

Ông Hà Vũ Cao, Trưởng Phòng Khoa học, Ban Quản lý Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu - Khe Nước Trong cho biết, một trong những loài động vật hoang dã quý hiếm được ghi nhận tại lâm phần thông qua hoạt động điều tra, giám sát là Tê tê Java (Manis Javanica). Đây là loại động vật hoang dã bị đe dọa tuyệt chủng, được xếp vào danh sách Cực kỳ Nguy cấp theo Sách đỏ IUCN, thuộc nhóm IB quy định trong danh mục động vật rừng nguy cấp, quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam.

Hai cá thể Tê tê được nghi nhận trong lâm phần Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu - Khe Nước Trong.

Loài này bị nghiêm cấm mua bán theo Công ước Cites (Công ước về thương mại quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp). Nhưng hiện các hành vi săn bắt, buôn bán trái phép Tê tê vẫn diễn ra phức tạp bởi các bộ phận cơ thể của chúng có giá trị cao trên thị trường chợ đen.

Theo ông Cao, Tê tê Java sống chủ yếu ở khu vực Đông Nam Á, tại một số quốc gia như Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Indonesia... Loài này có kích thước nhỏ hơn so với các loài tê tê khác với chiều dài phần thân khoảng 40-65 cm và đuôi khoảng 30-45 cm.

Phần lớn cơ thể loài này được bao phủ bởi các vảy hình lục giác có thành phần chính là keratin (cùng chất cấu thành móng tay và tóc của con người). Các vảy này không chỉ giúp bảo vệ Tê tê khỏi các loài săn mồi mà còn tạo nên hình dáng độc đáo.

Lực lượng chức năng tại tỉnh Quảng Trị phát hiện đối tượng vận chuyển trái phép 6 cá thể Tê tê vào cuối tháng 12/2024.

Là loài sống về đêm, vậy nên vào ban ngày chúng cuộn tròn thành quả bóng để ngủ trong những hốc cây rỗng hoặc hang. Chế độ ăn của chúng chủ yếu là kiến và mối. Tê tê dùng móng dài và cứng để phá tổ côn trùng rồi dùng lưỡi dài (có thể dài đến 40 cm, đường kính chỉ 0,5 cm) để thu thập thức ăn. Loài động vật này thường sống đơn độc, chỉ gặp nhau để giao phối và sinh ra một lứa từ 1 đến 3 con và nuôi trong khoảng hai năm.

Tê tê Java hiện đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng do nhiều nguyên nhân. Một trong những nguyên nhân chính là hoạt động săn bắt trái phép để lấy vảy. Bởi vảy Tê tê được đồn đoán là có giá trị trong y học hoặc chế tạo trang sức. Thịt Tê tê cũng được coi là món ăn đặc sản tại một số quốc gia. Cùng với đó, việc phá hủy môi trường sống cũng đẩy loài này vào tình trạng nguy cấp.

Theo tìm hiểu, hiện có 2 loài Tê tê phân bố tự nhiên ở Việt Nam là Tê tê vàng và Tê tê Java. Tất cả các hành vi vi phạm liên quan đến 2 loài này có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự.

Hùng Trần