Bảo tồn và phát triển di sản là nhiệm vụ then chốt

Vai trò của di sản thế giới

Hiện trên thế giới có gần 1.200 địa điểm được UNESCO công nhận là di sản thế giới của nhân loại.

Theo Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay, các di sản này không chỉ nổi bật về mặt lịch sử và văn hóa, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn sự đa dạng của sự sống trên Trái đất, duy trì các hoạt động sinh thái thiết yếu và giải quyết những vấn đề liên quan đến biến đổi khí hậu.

Ủy ban Di sản của UNESCO họp mỗi năm một lần một lần để quyết định các địa điểm được ghi vào danh sách di sản thế giới cũng như kiểm tra tình trạng bảo tồn của các di sản.

Họp báo thông tin về Phiên họp thứ 46 của Ủy ban Di sản Thế giới tại New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: X.

Phiên họp thứ 46 Ủy ban Di sản Thế giới tại Trung tâm hội nghị Bharat Mandapam diễn ra ở Thủ đô New Delhi với sự tham dự của hơn 2.000 đại biểu quốc tế và đại diện của hơn 150 quốc gia. Đây là lần đầu tiên Ấn Độ đăng cai tổ chức sự kiện này.

Trong cuộc họp, Ấn Độ đã công bố khoản đóng góp 1 triệu USD của nước này cho Trung tâm Di sản Thế giới của UNESCO. Khoản tiền đóng góp sẽ được sử dụng để xây dựng năng lực, hỗ trợ kỹ thuật và bảo tồn di sản thế giới.

Bên cạnh đó, Ấn Độ cũng bắt đầu triển khai một chương trình đào tạo chứng chỉ về quản lý di sản thế giới dành cho các chuyên gia trẻ tuổi. Thủ tướng Ấn Độ Modi kêu gọi các quốc gia trên thế giới cùng phát huy di sản.

Thế giới cũng đã chứng kiến thời kỳ mà di sản bị bỏ qua trong cuộc đua phát triển kinh tế, nhưng trong thời đại ngày nay, mọi người nhận thức rõ hơn nhiều về giá trị của các di sản.

Thủ tướng Ấn Độ Modi.

Các đại biểu tham dự hội nghị đánh giá, xem xét 27 đề cử vào danh sách di sản thế giới của UNESCO, trong đó bao gồm 19 địa điểm văn hóa, bốn địa điểm tự nhiên và hai địa điểm hỗn hợp.

Một quần thể kiến trúc nổi tiếng của Ấn Độ có niên đại từ thế kỷ XIII đã được ghi tên trong danh sách uy tín này. Đó là những ngôi mộ cổ Moidams ở Assam. Công trình này phản ánh phong tục tang lễ độc đáo của Vương triều Ahom, mang đến cái nhìn sâu sắc về truyền thống lịch sử và tôn giáo của khu vực.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đưa ra báo cáo về tình trạng bảo tồn của 124 di sản thế giới thảo luận về hỗ trợ quốc tế và việc sử dụng Quỹ Di sản thế giới hỗ trợ các di sản trong tình trạng nguy cấp, cùng nhiều vấn đề khác.

Di sản thế giới được UNESCO công nhận đề cập đến tất cả các tài sản văn hóa và thiên nhiên được quan tâm đặc biệt đối với di sản chung của nhân loại.

Khu gò mộ và lăng mộ Moidams ở Đông Bắc Ấn Độ được vào danh sách di sản thế giới. Ảnh: AP.

Một hiệp ước năm 1972 trao cho Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) trách nhiệm xác định, bảo vệ và bảo tồn các địa điểm có giá trị nổi bật toàn cầu, chẳng hạn như các đền thờ Abu Simbel (Ai Cập), thành phố Venice của Italia hay ngôi đền Angkor Wat của Campuchia. Ngoài sự nổi tiếng và sức hấp dẫn ngày càng tăng, các địa điểm được coi là quý giá có thể thu hút số lượng khách du lịch cao hơn từ 20 đến 50%.

Một hiệp ước năm 1972 trao cho Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) trách nhiệm xác định, bảo vệ và bảo tồn các địa điểm có giá trị nổi bật toàn cầu.

Phiên họp thứ 46 cũng đã thông qua 5 địa điểm đề cử các khu bảo tồn chim di cư giai đoạn II vào danh sách, trong khi các khu bảo tồn giai đoạn I được ghi vào danh sách di sản thế giới năm 2019.

Các khu bảo tồn chim di cư dọc theo bờ biển Hoàng Hải - Vịnh Bột Hải nằm trong hệ thống vùng đất ngập nước thủy triều lớn nhất thế giới, cung cấp môi trường sống quan trọng cho các loài chim di cư dọc theo đường bay Đông Á - Australia.

Khu bảo tồn chim di cư dọc theo bờ biển Hoàng Hải - Vịnh Bột Hải của Trung Quốc đã được liệt kê trong danh sách di sản thế giới. Ảnh: vntoworld.

Tuyến di cư này trải dài qua 22 quốc gia và là tuyến di cư đa dạng nhất về loài chim cùng tỷ lệ các loài có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất trên thế giới. Chúng cung cấp nơi sinh sản, nghỉ ngơi và trú đông không thể thiếu cho hàng chục triệu loài chim nước.

Theo UNESCO, Khu bảo tồn chim di cư dọc theo bờ biển Hoàng Hải - Vịnh Bột Hải của Trung Quốc (giai đoạn II) là phần mở rộng nối tiếp của di sản cùng tên đã được liệt kê trong danh sách di sản thế giới.

UNESCO nhấn mạnh đa dạng sinh học mang lại những lợi ích to lớn và tạo thành nền tảng cho mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên. Sự đa dạng của hệ sinh thái tại các di sản thế giới hỗ trợ duy trì các hoạt động môi trường quan trọng đối với con người như bảo vệ tài nguyên nước, cung cấp việc làm và thu nhập thông qua các hoạt động bền vững.

Năm nay, cuộc họp của Ủy ban Di sản đưa 57 địa điểm vào danh sách di sản thế giới bị đe dọa. Danh sách này đóng vai trò như một công cụ bảo toàn, cho phép các nước được tiếp cận sự hỗ trợ quốc tế. Nó cũng là cách huy động sự ủng hộ của chính giới và công chúng ở cấp quốc gia nhằm bảo toàn khu vực đang bị đe dọa.

Di sản thế giới được UNESCO công nhận năm 2024

Năm nay, UNESCO đã ghi tên vào danh sách một loạt di sản thế giới mới. Mỗi di sản đều nêu bật vẻ đẹp văn hóa, lịch sử và tự nhiên đặc biệt trên toàn cầu, từ các trung tâm đô thị cổ xưa đến các kỳ quan thiên nhiên.

Danh sách di sản mới của UNESCO là niềm tự hào cho Italia. Đất nước hình chiếc ủng nằm ở châu Âu có thể tự hào về ẩm thực nổi tiếng khắp thế giới nhưng cũng có những tượng đài về vẻ đẹp kỳ lạ. Bằng chứng là năm 2023, quốc gia này có nhiều di sản thế giới nhất được UNESCO công nhận.

Danh sách di sản mới của UNESCO là niềm tự hào cho Italia.

Hiện nay, tuyến đường cao tốc đầu tiên của người La mã cổ đại Appian đã vinh dự trở thành di sản thứ 60 của Italia lọt vào danh sách của UNESCO.

Con đường Appian là điểm thu hút khách du lịch ở Thủ đô Rome hiện đại của Italia. Được biết đến với cái tên Regina Viarum hay Nữ hoàng của những con đường, Appian là một trong những con đường cổ nhất của Italia. Dài hơn 500 km, tuyến đường này băng qua miền Trung và miền Nam Italia, nối Rome với Brindisi, một thành phố cảng ở Puglia.

Con đường Appian, Italia.

Con đường được đặt theo tên của Appius Claudius Caecus, một vị quan kiểm duyệt La Mã. Appianban đầu được biết đến như con đường quân sự về phía Nam vào năm 312 trước Công nguyên.

Tuyến đường này giúp đưa quân đến miền Nam Italia thời kỳ đó nhằm củng cố sự thống trị của La Mã đối với phần bán đảo. Sau đó tuyến đường này đã trở nên thiết yếu đối với các hoạt động truyền thông thương mại và truyền tải văn hóa.

Con đường trở thành hình mẫu cho tất cả các tuyến đường công cộng ở La Mã và cho hệ thống đường bộ phức tạp của đế chế này.

Theo thời gian, nó trở thành hình mẫu cho tất cả các tuyến đường công cộng ở La Mã và cho hệ thống đường bộ phức tạp của đế chế này. Đường Appian là địa điểm thứ 60 của Italia được cơ quan văn hóa Liên hợp quốc, UNESCO công nhận là di sản thế giới.

Trung Quốc là quốc gia đứng thứ hai danh sách số lượng các di sản thế giới được UNESCO công nhận, năm 2023. Năm nay, nước này cũng có nhiều công trình lọt vào danh sách của UNESCO. Trong đó, phải kể đến Trục trung tâm nổi tiếng của Thủ đô Bắc Kinh. Đây là bằng chứng công nhận uy tín của tuyến đường 700 năm tuổi gồm các địa danh lịch sử và văn hóa đi qua trung tâm thành phố.

Tháp Trống Bắc Kinh. Ảnh: taditours

Trục trung tâm Bắc Kinh dài 7,8 km, bắt đầu từ cổng Vĩnh Định ở phía Nam thành phố và kết thúc bằng Tháp Trống và Tháp Chuông ở phía Bắc. Cổng, cung điện, đền thờ, quảng trường và khu vườn của thành phố cổ đều được liên kết với nó. Trục trung tâm có niên đại từ thế kỷ XIII dưới thời nhà Nguyên (1271 - 1368), và chiều dài của nó được kéo dài trong triều đại nhà Minh và nhà Thanh (1368 - 1911).

Nhiếp ảnh gia Zhang Jie cho biết: "Trục trung tâm thúc đẩy sự phát triển của các khu vực lân cận của chúng tôi và tất cả chúng tôi đều là những người được hưởng lợi, nhưng nếu không có sự nuôi dưỡng và hòa nhập lẫn nhau thì sẽ không có văn hóa Trục trung tâm".

Tháp Chuông Bắc Kinh. Ảnh: taditours.

Một địa điểm tự nhiên khác của Trung Quốc, ngoài Khu bảo tồn chim di cư dọc theo bờ biển Hoàng Hải - Vịnh Bột Hải là sa mạc Badain Jaran - Tháp Cát và Hồ đã được công nhận là di sản thế giới của UNESCO. Sa mạc nằm trên cao nguyên Alashan thuộc Khu tự trị Nội Mông phía Bắc Trung Quốc, là sa mạc lớn thứ ba và sa mạc dịch chuyển lớn thứ hai ở Trung Quốc.

Sa mạc Badain Jaran - Tháp Cát và Hồ.

Sa mạc Badain Jaran bao gồm các cồn cát cố định cao nhất thế giới với độ cao tương đối 460 m, các hồ sa mạc dày đặc nhất, vùng cát hát rộng nhất và địa hình đa dạng do gió xói mòn, thể hiện sự phát triển quan trọng, điển hình và liên tục. quá trình hình thành địa hình gió và cát trên Trái đất.

Sa mạc Badain Jaran bao gồm các cồn cát cố định cao nhất thế giới với độ cao tương đối 460 m.

Các di sản thế giới đóng vai trò là đài quan sát biến đổi khí hậu bằng cách thu thập và chia sẻ thông tin về các biện pháp kiểm soát, giảm thiểu và thích ứng đã được áp dụng và thử nghiệm. Đầm lầy Scotland là vùng đất than bùn đầu tiên trên thế giới đã trở thành di sản thế giới được UNESCO công nhận vào năm nay.

Flow Country là một đầm lầy than bùn rộng lớn bao phủ phần lớn Caithness và Sutherland ở phía Bắc Scotland và lưu trữ khoảng 400 triệu tấn carbon, mà Cơ quan Tự nhiên Scotland cho biết là "nhiều hơn tất cả các khu rừng và rừng của Vương quốc Anh cộng lại".

Flow Country chiếm 5% nguồn tài nguyên đầm lầy của chúng ta trên thế giới. Nhưng nó cũng ở trong tình trạng thực sự tốt so với những nơi khác. Vì vậy, đây là một ví dụ tuyệt vời, tuyệt vời về diện mạo của đầm lầy và các loài sinh vật mà bạn có thể nhìn thấy.

Ông Milly Revill Hayward - Đại diện của Công ty hoàng gia bảo vệ các chim.

Khu vực rộng 4.000 km2 là nơi có hệ sinh thái phức tạp và dễ vỡ của thực vật và lưu trữ carbon bằng sự tích tụ 9.000 năm của thảm thực vật chết dưới dạng than bùn, ngăn không cho nó thải CO2 vào khí quyển. Khu vực này cũng quan trọng đối với động vật hoang dã, bao gồm các loài chim sinh sản ở vùng cao như chim choi choi vàng và chim chân xanh.

Flow Country là một đầm lầy than bùn rộng lớn.

Theo các dữ liệu, tính cả các di sản mới được ghi danh vào năm nay, tổng cộng đã có 1.199 địa điểm ở 168 quốc gia được ghi tên vào danh sách di sản thế giới.

Tái thiết di sản thành phố cổ Mosul, Iraq

Công ước Bảo vệ Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới năm 1972, là một thỏa ước quốc tế, trong đó, các quốc gia cùng bảo vệ các di sản trường tồn của thế giới.

Mỗi quốc gia, hoặc quốc gia thành viên tham gia Công ước công nhận trách nhiệm chính của mình nhằm đảm bảo việc xác định, bảo vệ, bảo tồn và chuyển giao các di sản văn hóa và thiên nhiên của đất nước cho các thế hệ tương lai.

Đầu năm nay, UNESCO đã gần như hoàn tất việc khôi phục 120 tòa nhà di sản và khảo cổ của thành phố cổ Mosul, Iraq một trong những trung tâm văn hóa quan trọng nhất của thế giới cổ đại, đã bị lực lượng IS phá hủy trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2017.

Thành phố cổ Mosul, thuộc tỉnh Nineveh, miền Bắc Iraq đóng vai trò nổi bật trong sự phát triển văn minh nhân loại. Nhưng di sản văn hóa và di tích ở Mosul bị tàn phá nặng nề trong thời gian đất nước Iraq hứng chịu xung đột giữa lực lượng chính phủ và nhóm Nhà nước Hồi giáo (IS).

UNESCO đã gần như hoàn tất việc khôi phục 120 tòa nhà di sản và khảo cổ của thành phố cổ Mosul, Iraq. Ảnh: UN.

Khi quốc gia vùng vịnh này bình yên trở lại, thành phố Mosul đã hợp tác với UNESCO tiến hành nỗ lực trùng tu các công trình cổ, trong đó có hai công trình kiến trúc mang tính biểu tượng của thành phố là thánh đường Hồi giáo Al-Nuri và nhà thờ Công giáo Al-Tahera.

Dự án xây dựng lớn có tên là 'Phục hồi tinh thần của Mosul' do UNESCO chủ trì đang bước vào giai đoạn cuối của dự án trùng tu. Thánh đường Al-Nuri được xây dựng vào thế kỷ XII. Công trình có tòa tháp nghiêng nổi tiếng được gọi là Al-Hadba hay “Tháp lưng gù”. Còn nhà thờ Al-Tahera thì đi vào hoạt động từ thế kỷ XIX. Dự án phục hồi này đã nhận được nguồn tài trợ hơn 50 triệu USD từ các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Dự án xây dựng lớn có tên là 'Phục hồi tinh thần của Mosul' do UNESCO chủ trì đang bước vào giai đoạn cuối của dự án trùng tu.

Các kỹ sư cho biết họ đang sử dụng vật liệu nguyên bản và tuân theo phương pháp xây dựng cổ xưa để đưa các công trình này trở lại thời kỳ huy hoàng trước đây.

Tất cả các vật liệu ban đầu trong tòa nhà di sản quan trọng này đều được tái sử dụng, chẳng hạn như thạch cao, đá và vữa vôi. Các loại đá lát, gạch cũng được thay thế bằng vật liệu tương tự có nguồn gốc địa phương. Dự án gặp nhiều thách thức trong tìm kiếm các vật liệu ban đầu và việc phải tuân theo các phương pháp xây dựng cũ.

Ông Musab Muhammad - Thanh tra cổ vật Nineveh.

Các kỹ sư địa phương và các chuyên gia của UNESCO cho biết họ phải bảo vệ và ổn định những gì còn lại của công trình.

Dự kiến việc trùng tu thánh đường Al-Nuri sẽ hoàn thành vào cuối năm nay. Trong khi đó, dự án phục dựng nhà thờ Al-Tahera thì đã đạt 95% tiến độ. Theo kế hoạch, hai công trình này sẽ sớm được đưa vào hoạt động trở lại trong mùa hè này.

Bảo tồn và phát huy giá trị toàn cầu của di sản là một trong những nhiệm vụ quan trọng hiện nay đối với các quốc gia và cộng đồng quốc tế để phát triển bền vững.

Minh Nguyệt