Bảo tàng Nghệ thuật kính màu - không gian sáng tạo và kết nối văn hóa độc đáo

Hành trình từ đam mê đến hiện thực

Xuất phát từ niềm đam mê mãnh liệt với nghệ thuật kính màu, nhà ngoại giao, nhà báo Nguyễn Xuân Thắng - Chủ tịch Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam, Giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật kính màu - đã dành gần 40 năm sưu tầm hơn 2.000 tác phẩm kính màu từ khắp nơi trên thế giới. Bộ sưu tập này bao gồm những tác phẩm đặc sắc đến từ các nền nghệ thuật thủy tinh hàng đầu như Murano (Italia), Bohemian (Cộng hòa Séc), Tiffany (Mỹ)…

Sau 3 năm xây dựng, bảo tàng rộng hơn 2.000m² đã chính thức mở cửa, trở thành một không gian trưng bày chuyên sâu về nghệ thuật kính màu - một lĩnh vực tuy đã có mặt từ lâu trên thế giới nhưng còn khá xa lạ tại Việt Nam.

“Ý tưởng xây dựng Bảo tàng Nghệ thuật kính màu được tôi ấp ủ trước tiên từ tình yêu và niềm đam mê mãnh liệt đối với loại hình nghệ thuật độc đáo này. Tôi hy vọng rằng bảo tàng sẽ góp phần gìn giữ và phát huy giá trị của nghệ thuật kính màu, làm đa dạng hóa lĩnh vực bảo tồn và bảo tàng ở Việt Nam, có thể đem lại nhiều cảm hứng, khích lệ các ý tưởng sáng tạo trong ứng dụng công nghệ chế tác thủy tinh và nghệ thuật kính màu”, ông Thắng chia sẻ.

Nguyễn Xuân Thắng - Chủ tịch Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam, Giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật kính màu. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Hơn 2.000 hiện vật ở bảo tàng mang trong mình những câu chuyện riêng gắn liền với sự ra đời, quá trình tìm kiếm và hành trình vòng quanh thế giới để đích đến cuối cùng là an toàn về đến Việt Nam.

Giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật kính màu cho hay, để thực hiện chương trình xây dựng bảo tàng trong điều kiện tài chính có hạn, trong quá trình sưu tầm các hiện vật, ông đã phải cân nhắc chọn lựa kỹ càng trong khả năng cho phép để có được các hiện vật mang tính tiêu biểu, đại diện cho các dòng thủy tinh nổi tiếng theo thời gian và theo khu vực địa lý vốn được nhiều người biết đến hoặc vẫn còn mới lạ đối với công chúng Việt Nam.

“Có lẽ đây là nhân duyên nên trong quá trình vận chuyển về Việt Nam, chỉ có 2, 3 hiện vật bị hư hỏng, trong khi các hiện vật kính và thủy tinh màu mong manh, dễ tổn thương, có những hiện vật nặng hàng tạ nhưng đã vượt qua hàng nghìn cây số để về đến Việt Nam an toàn”, Chủ tịch Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam chia sẻ.

Một trong những điểm nhấn của bảo tàng là bộ sưu tập những tác phẩm kính màu kinh điển, trong đó nổi bật là bức “Giáng Sinh” (The Nativity), kích thước 8mx6m, do hãng làm tranh kính nổi tiếng Mayer Munich (Đức) chế tác vào thế kỷ 19 cho một nhà thờ ở New York (Mỹ).

Tác phẩm kính màu kinh điển “Giáng Sinh” (The Nativity) trưng bày tại bảo tàng. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Tác phẩm này được giới chuyên gia Mỹ đánh giá là một trong những kiệt tác kính màu đẹp nhất thế giới. Theo ông Thắng, ông đã mất ngót nghét 7 năm để có thể sở hữu trọn vẹn tác phẩm kính màu kinh điển này vào năm 2019.

Bên cạnh đó, bảo tàng còn giới thiệu nhiều dòng thủy tinh nghệ thuật khác nhau, từ thủy tinh phát quang, lưỡng sắc đến các tác phẩm theo phong cách Tân nghệ thuật (Art Nouveau). Không chỉ trưng bày các tác phẩm cổ điển, bảo tàng còn mở rộng không gian cho nghệ thuật đương đại, khuyến khích sự sáng tạo từ các nghệ sĩ Việt Nam.

“Ngắm nhìn mỗi tác phẩm kính màu, ta không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp nghệ thuật từ tay nghề khéo léo, óc sáng tạo và sự tâm huyết của tác giả, mà chứa đựng trong đó là những giá trị văn hóa và lịch sử sâu sắc của từng thời kỳ, từng quốc gia”, ông Thắng nói.

Số tài sản và hiện vật của bảo tàng được nhà ngoại giao Nguyễn Xuân Thắng hiến tặng cho cộng đồng và đặt dưới sự quản lý của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam, góp phần bảo đảm tính bền vững cho bảo tàng và tạo điều kiện để hình thành Quỹ Phát triển văn hóa, đóng góp vào hoạt động UNESCO tại Việt Nam.

Kết nối nghệ thuật với cộng đồng

Bảo tàng hứa hẹn trở thành một địa chỉ yêu thích của những người quan tâm, yêu mến và mong muốn tìm hiểu về nghệ thuật kính màu. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Sự ra đời của Bảo tàng Nghệ thuật kính màu đã góp phần đưa cái tên Việt Nam vào bản đồ hệ thống các bảo tàng chuyên đề về kính màu và nghệ thuật kính màu hiếm hoi trên thế giới, vốn chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ trong hệ thống bảo tàng toàn cầu.

Theo ông Thắng, việc mở ra một bảo tàng chuyên đề về nghệ thuật kính màu ở Việt Nam sẽ góp phần làm đa dạng hóa lĩnh vực bảo tồn văn hóa và bảo tàng ở Việt Nam, đồng thời tạo nên một điểm nhấn văn hóa độc đáo, mới mẻ, có sức hấp dẫn, có thể đem lại nhiều cảm hứng và những giá trị bổ ích trong sự nghiệp nâng cao dân trí cho người dân Việt Nam.

Bảo tàng cũng là một cánh cửa góp phần gợi mở, khích lệ các ý tưởng sáng tạo trong việc ứng dụng công nghệ chế tác thủy tinh và nghệ thuật kính màu phục vụ sự nghiệp nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân Việt Nam.

Với mục tiêu đưa nghệ thuật kính màu đến gần hơn với công chúng, bảo tàng đang xây dựng chiến lược phát triển dài hạn. Một trong những hướng đi quan trọng là tổ chức các hội thảo, tọa đàm về nghệ thuật kính màu, mời các chuyên gia, nghệ nhân trong và ngoài nước đến trao đổi và đào tạo. Điều này không chỉ giúp nâng cao nhận thức về nghệ thuật kính màu mà còn góp phần đào tạo thế hệ nghệ nhân trẻ, bảo tồn và phát triển lĩnh vực này tại Việt Nam.

Ngoài hoạt động trưng bày thường xuyên, bảo tàng sẽ tổ chức các hoạt động triển lãm ngắn hạn và định kỳ, tổ chức trưng bày các tác phẩm nghệ thuật kính màu của các nghệ nhân và nghệ sĩ đương đại Việt Nam và quốc tế, đồng thời sẽ tổ chức hoạt động bảo tàng online để phổ cập thông tin và kiến thức rộng rãi cho cộng đồng.

Sự ra đời của một bảo tàng nghệ thuật kính màu đầu tiên tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ góp phần gìn giữ và phát huy giá trị của nghệ thuật kính màu, làm đa dạng hóa lĩnh vực bảo tồn và bảo tàng ở Việt Nam. (Ảnh: THÀNH ĐẠT)

Không dừng lại ở một không gian triển lãm, Bảo tàng Nghệ thuật kính màu hướng tới trở thành nơi giao thoa giữa nghệ thuật, giáo dục và cộng đồng, mong muốn tạo điều kiện để đông đảo công chúng tiếp cận với nghệ thuật kính màu.

Đặc biệt, bảo tàng cũng có kế hoạch hỗ trợ cho các dự án nghiên cứu về nghệ thuật kính màu, cũng như tổ chức các hoạt động giao lưu giữa nghệ nhân Việt Nam với các nghệ nhân quốc tế, nhằm phát triển ngành chế tác kính màu trong nước.

“Hy vọng rằng ngôi nhà trưng bày của bảo tàng với thiết kế chưa lặp lại ở Việt Nam sẽ đem lại sự ngạc nhiên và cảm hứng cho du khách tham quan, trở thành một điểm đến có giá trị văn hóa, nghệ thuật mới mẻ, hấp dẫn ở Hà Nội, đặc biệt là cho vùng đất Ba Vì - một trong những trung tâm du lịch trọng điểm của Thủ đô”, ông Thắng nhấn mạnh.

TRUNG HƯNG