Bảo hiểm trên bầu trời

Bảo hiểm hàng không là một trong những nghiệp vụ đóng góp quan trọng vào doanh thu của nhiều công ty bảo hiểm

Cơ hội lớn cho nhà bảo hiểm

Tại đại hội đồng cổ đông bất thường diễn ra vào trung tuần tháng 5/2025, ông Đặng Ngọc Hòa, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) cho biết, hãng này dự kiến mua ít nhất 50 máy bay, tổng mức đầu tư gần 3,7 tỷ USD, tương đương khoảng 92.810 tỷ đồng.

Coi đây là một trong những dự án quan trọng nhất, theo ông Hòa, Vietnam Airlines xác định giai đoạn sắp tới là thời điểm để mở rộng đường bay, nên nhu cầu về máy bay rất lớn. Năm 2025, Vietnam Airlines sẽ mở mới và khai thác trở lại 15 đường bay quốc tế. Trong bối cảnh nhu cầu về máy bay thương mại của các hãng bay trên toàn cầu rất lớn, nếu các nhà sản xuất không kịp giao hàng trước năm 2030 thì Vietnam Airlines có thể phải thuê thêm máy bay vào năm 2027 và 2028.

Trước nhu cầu máy bay thương mại gia tăng, đây là cơ hội lớn cho các công ty bảo hiểm phi nhân thọ cũng như công ty tái bảo hiểm trên thị trường, là dịp bù đắp khi ngành hàng không toàn thế giới gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh khiến các hãng hàng không phải cắt giảm chuyến bay, các khoản chi phí…, trong đó có phí bảo hiểm.

Hiện tại, Vietnam Airlines sở hữu đội bay hơn 100 tàu bay, trong đó có 65 tàu thân hẹp. Theo kế hoạch, năm 2030, hãng sẽ cần 95 tàu thân hẹp, 37 tàu thân rộng, 5 tàu ATR và tới năm 2035 cần 52 tàu thân rộng, 112 tàu thân hẹp.

Cùng với sự phát triển kinh tế, hàng không trở thành phương tiện vận chuyển được ưu tiên. Bảo hiểm hàng không là thành phần không thể thiếu của ngành công nghiệp hàng không, giúp bảo vệ hãng bay và hành khách, đảm bảo sự an toàn và hoạt động liên tục của ngành. Thông thường, khi các hãng bay tham gia một chương trình bảo hiểm trọn gói, các công ty bảo hiểm sẽ bảo hiểm thân vỏ, phụ tùng máy bay, trách nhiệm pháp lý đối với bên thứ ba là hành khách, thành viên tổ bay, cũng như hàng hóa, hành lý, bưu kiện…

Người đi, kẻ ở

Một cái tên khá mới là Bảo hiểm VietinBank - VBI đã xuất hiện trong hợp đồng bảo hiểm hàng không của Vietnam Airlines cùng với 2 nhà bảo hiểm dẫn đầu thị trường về mảng này là Bảo hiểm PVI và Bảo hiểm Bảo Việt vào giữa tháng 12/2024, khi liên danh bảo hiểm này đã trúng gói thầu cung cấp dịch vụ bảo hiểm tài sản giai đoạn 2025-2027 của Vietnam Airlines với giá trị 41,3 tỷ đồng. Ngoài liên danh này, còn có 2 liên danh bảo hiểm khác tham gia đấu thầu là PJICO - BMI - BIC và PTI - BSH - ABIC nhưng bị loại.

Trước đó, vào tháng 10/2024, Vietnam Airlines đăng thông tin tìm nhà thầu cung cấp dịch vụ bảo hiểm hàng không năm 2025 với giá gói thầu được phê duyệt là 578,008 tỷ đồng. Phạm vi cung cấp dịch vụ bảo hiểm, ngoài Vietnam Airlines, còn có 15 công ty khác gồm VASCO, Pacific Airlines, Cambodia Angkor Air, Nhiên liệu hàng không Việt Nam, Kỹ thuật máy bay, Dịch vụ mặt đất sân bay Việt Nam, Suất ăn hàng không Nội Bài…

Được biết, trong năm 2024, liên danh gồm 4 nhà bảo hiểm PJICO - PVI - Bảo Việt - Bảo Minh trúng gói thầu cung cấp dịch vụ bảo hiểm hàng không giá trị 614,964 tỷ đồng (giá gói thầu 705,598 tỷ đồng). Còn năm 2023, liên danh bảo hiểm ngoài 4 nhà bảo hiểm trên còn có thêm Bảo hiểm Quân đội (MIC) trúng gói thầu bảo hiểm giá trị 617,023 tỷ đồng (giá gói thầu 676,22 tỷ đồng).

Xa hơn, năm 2020, liên danh trúng gói thầu bảo hiểm ngoài PVI, Bảo Việt còn có thêm Bảo hiểm Bưu điện (PTI) giá trị 644,176 tỷ đồng (giá gói thầu 652,721 tỷ đồng). Đây cũng là liên danh trúng thầu gói bảo hiểm hàng không giai đoạn 2019-2020 giá trị 1.058,5 tỷ đồng (giá gói thầu là 1.059,7 tỷ đồng).

Có thể thấy, từ năm 2019 đến nay, trong khi PVI và Bảo Việt luôn xuất hiện trong các hợp đồng bảo hiểm với các hãng hàng không lớn, thì những cái tên như PTI, MIC, Bảo Minh, PJICO lại trong thế luân phiên thay đổi, theo kiểu “người đi, kẻ ở”.

Không chỉ Vietnam Airlines, PVI còn cung cấp dịch vụ này cho Tổng công ty Trực thăng Việt Nam (Vietnam Helicopters) - một trong những nhà cung cấp dịch vụ trực thăng hàng đầu Đông Nam Á với đội máy bay trực thăng hiện đại, qua đó trở thành nhà cung cấp dịch vụ bảo hiểm hàng không hàng đầu Việt Nam. Hơn 10 năm liên tiếp, PVI được các công ty bảo hiểm gốc tín nhiệm là nhà bảo hiểm gốc đứng đầu để cung cấp tất cả các dịch vụ từ tư vấn, đàm phán chương trình, tới cấp và quản lý đơn cũng như giải quyết các sự cố phát sinh theo hợp đồng bảo hiểm với Vietnam Helicopters. Ngoài ra, PVI đang cung cấp dịch vụ bảo hiểm hàng không cho Jetstar Pacific Airlines, Bamboo Airlines và Hải Âu Aviation.

Với Vietnam Helicopters, liên danh bảo hiểm PVI - Bảo Việt - MIC đã bền bỉ hợp tác suốt 17 năm qua. Trong đó, MIC là nhà bảo hiểm “ruột” cho các đơn vị thuộc Bộ Quốc Phòng, bao gồm cả Vietnam Helicopters. Cuối tháng 4/2025, Vietnam Helicopters đã tái ký hợp đồng bảo hiểm hàng không giai đoạn 2025-2026 với liên danh bảo hiểm này.

Trong khi đó, Bảo hiểm Hàng không (VNI) hiện đã bị xóa tên khỏi hợp đồng hợp tác với Vietnam Airlines, sau khi hãng bay này thoái hết vốn tại đây vào năm 2015. Suốt khoảng thời gian từ năm 2008 tới trước khi thoái vốn, VNI vẫn đứng trong liên danh bảo hiểm cho hãng bay này, thậm chí có những thời điểm còn đứng đầu liên danh. Mới đây, sau khi có cổ đông mới là DB Insurance (Hàn Quốc) nắm tới 75% cổ phần, VNI đã đổi tên thành Bảo hiểm DB (DBV), lý do bởi việc tiếp tục sử dụng tên gọi cũ khiến nhiều khách hàng hiểu nhầm về việc VNI đang là công ty thuộc sở hữu của Vietnam Airlines, chỉ phục vụ cho các đơn vị thuộc lĩnh vực hàng không.

Với PJICO, tại đại hội đồng cổ đông thường niên vào tháng 4/2025, Tổng giám đốc PJICO cho biết, năm 2025, nhà bảo hiểm này không tham gia bảo hiểm cho đội tàu bay của Vietnam Airlines, dự kiến doanh thu từ mảng này giảm khoảng 26% so với năm trước. Năm 2024, mảng bảo hiểm hàng không của PJICO giảm 10,9% so với năm 2023, đạt 93,2 tỷ đồng và chỉ chiếm tỷ trọng 2,1% doanh thu bảo hiểm gốc.

Chia sẻ lúc khó khăn

Những năm gần đây, thị trường hàng không thế giới gặp nhiều biến động. Tại Việt Nam, các hãng hàng không trong nước đều chịu áp lực tăng phí bảo hiểm trong kỳ tái tục gần nhất. Tuy nhiên, các liên danh bảo hiểm đã nỗ lực làm việc với các công ty bảo hiểm quốc tế để đảm bảo các quyền lợi tốt nhất cho chương trình bảo hiểm hàng không, nên được các hãng hàng không hết lời khen ngợi.

Theo Vietnam Helicopters, việc liên danh bảo hiểm PVI - Bảo Việt - MIC cùng đồng hành đã góp phần giúp hãng bay này duy trì hiệu quả hoạt động kinh doanh trong nhiều năm. Hợp đồng bảo hiểm hàng không giai đoạn 2025-2026 tiếp tục duy trì các điều kiện bảo hiểm tốt, mức phí bảo hiểm hợp lý và sự hỗ trợ từ hệ thống tái bảo hiểm quốc tế hàng đầu.

Với các hãng hàng không, ngoài mối quan hệ, việc lựa chọn các nhà bảo hiểm còn dựa trên các tiêu chí về năng lực tài chính, kinh nghiệm, vị thế trong và ngoài nước, đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, tỷ lệ phí được cải thiện và duy trì được các điều kiện điều khoản tốt cho đội máy bay và hệ thống các nhà nhận tái bảo hiểm uy tín.

Bên cạnh đó, quy trình bồi thường chuyên nghiệp, nhanh gọn và kịp thời cũng là một điểm cộng. Chẳng hạn, sau vụ việc chiếc trực thăng Bell-505 rơi khi chở khách ngắm cảnh vịnh Hạ Long làm 4 hành khách và 1 phi công thiệt mạng vào ngày 5/4/2023, phía công ty bảo hiểm đã hoàn tất việc chi trả quyền lợi trong vài tháng. Theo hợp đồng đã ký giữa liên danh bảo hiểm PVI - Bảo Việt - MIC và Vietnam Helicopters, mức cam kết bồi thường thiệt hại cho các sự cố hàng không lên tới 30 triệu USD/sự vụ (tương đương 703 tỷ đồng/sự vụ).

Trước đó, năm 2016, PVI đã bồi thường 3,5 triệu USD cho vụ máy bay của Vietnam Helicopters bị tai nạn trong quá trình bay tập tại Vũng Tàu khiến 3 phi công hy sinh. Ngay trong ngày xảy ra sự cố tai nạn, PVI đã tạm ứng hỗ trợ 1,5 tỷ đồng cho 3 gia đình phi công hy sinh, tức mỗi gia đình nhận 500 triệu đồng.

Kim Lan