Báo động tình trạng tai nạn do tự chế tạo pháo nổ

Lực lượng chức năng của BĐBP bắt giữ vụ vận chuyển pháo nổ trái phép qua biên giới. Ảnh: Quốc Phong

Hậu quả khôn lường

Thời gian gần đây, tình trạng mua bán tiền chất thuốc nổ để tự chế tạo pháo nổ có những diễn biến rất phức tạp. Đặc biệt, càng đến những ngày cuối năm thì tình trạng tai nạn do sản xuất, mua bán, chế tạo pháo nổ lại càng nóng bỏng. Nhiều vụ việc thương tâm do pháo nổ tự chế đã xảy ra trên cả nước.

Đơn cử, vào khoảng 16 giờ 30 phút, ngày 14/11, người dân thuộc tổ 9, phường Quang Trung, thành phố Hà Giang bất ngờ nghe một tiếng nổ lớn phát ra tại căn nhà 3 tầng của anh N.T.A, 27 tuổi, trú tại tổ 9, phường Quang Trung. Vụ nổ khiến kính ở các ô cửa của ngôi nhà 3 tầng bị vỡ vụn, văng ra khắp nơi. Ngôi nhà hàng xóm bên cạnh cũng bị ảnh hưởng. Người dân trong khu phố khẩn trương thông báo lên chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng, đồng thời, nhanh chóng có mặt tại hiện trường để tổ chức tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn các nạn nhân. Tại ngôi nhà xảy ra vụ nổ, người dân phát hiện anh N.T.A bị thương nặng nằm bên vũng máu, quần áo trên người bị cháy xém. Xung quanh hiện trường còn vương vãi nhiều vật liệu để chế tạo pháo nổ. Người dân lập tức đưa anh N.T.A tới bệnh viện cấp cứu. Tuy nhiên, do vết thương quá nặng, tối cùng ngày, anh N.T.A đã tử vong tại bệnh viện. Qua điều tra nhanh, cơ quan chức năng xác định nguyên nhân xảy ra vụ nổ là do anh N.T.A mua thuốc pháo về nhà rồi tự chế. Trong quá trình tự chế, quả pháo bất ngờ phát nổ khiến nam thanh niên N.T.A bị trọng thương và dẫn đến tử vong.

Trước đó, chưa đầy một ngày, vào khoảng 19 giờ 30 phút, ngày 13/11, tại thôn Đồng Mận, xã Vô Tranh, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang cũng xảy ra vụ nổ lớn làm 1 người chết. Cụ thể, vào thời gian trên, người dân trong thôn Đồng Mận nghe thấy có rất nhiều tiếng nổ lớn phát ra từ căn nhà của gia đình anh Bế Văn C (sinh năm 1991) khiến mọi người hoảng sợ. Theo người dân địa phương thì vụ nổ khiến anh C tử vong tại chỗ, ngôi nhà của anh C bị thổi bay hoàn toàn, chỉ còn lại duy nhất bức tường cùng nhiều đồ đạc trong nhà bị hư hỏng, cháy sém. Sau vụ nổ, người dân ngửi thấy có mùi thuốc pháo nồng nặc, nên đã lập tức báo lên Công an huyện Lục Nam để tiến hành điều tra, làm rõ. Điều đáng nói là cách đây chưa đầy một tháng, vào tối 23/10, cũng tại tỉnh Bắc Giang đã xảy ra vụ nổ lớn khiến hai vợ chồng anh T.V.Đ, 35 tuổi và chị chị L.T.T, 31 tuổi, trú tại xã Ngọc Lý, huyện Tân Yên bị thương nặng. Hiện trường vẫn còn loang lổ nhiều vết khói đen. Các thiết bị điện tử, đồ đạc hư hỏng, nóng chảy. Một phần mái tôn bị bật nóc, trơ khung kim loại. Phòng ngủ và nhiều đồ đạc trong nhà bị cháy đen.

Nguyên nhân do đâu?

Dù đã được các cấp chính quyền và các cơ quan chức năng cảnh báo rất nhiều lần, nhưng hàng năm, những con số thương vong vì pháo nổ vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm, mà nạn nhân đa phần lại là những người trẻ. Biết là tai nạn do pháo nổ tự chế gây ra để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho chính nạn nhân, gia đình, xã hội, nhưng vì sao nhiều người vẫn bất chấp tất cả những nguy hiểm đến tính mạng để tự chế pháo nổ?

Qua tìm hiểu, được biết, một trong những nguyên nhân dẫn đến tai nạn thương tâm này là do việc mua bán các tiền chất chế tạo pháo hay các clip dạy chế pháo vẫn tràn lan trên mạng xã hội, khiến các em học sinh thích tò mò, khám phá. Hiện nay, công thức chế tạo pháo nổ được chia sẻ rất nhiều trên không gian mạng. Chỉ với từ khóa pháo nổ tự chế, dễ dàng tìm thấy hàng trăm clip hướng dẫn cách chế tạo pháo từ A đến Z trên các trang mạng xã hội. Thậm chí mua nguyên liệu ở đâu, pha trộn như thế nào, tỷ lệ bao nhiêu để pháo nổ to nhất đều được hướng dẫn một cách tỉ mỉ và trực quan. Dễ dàng đến mức một học sinh cũng có thể chế tạo thành công nếu làm theo đúng hướng dẫn.

Pháo tự chế cũng có thành phần hóa học rất đa dạng và dễ dàng mua ở các cửa hàng bách hóa ở gần nhà. Một số thanh niên còn chế tạo pháo nổ bằng các loại hóa chất có sẵn trên thị trường như phân bón, lưu huỳnh, phốt pho, magie, carbon, bột nhôm... Đây là những hóa chất được mua rất dễ dàng trên mạng, nhưng khi trộn chúng với nhau sẽ tạo ra một hỗn hợp chất nổ cực mạnh. Tuy nhiên, người chế tạo pháo nổ “nghiệp dư” như các thanh thiếu niên, học sinh thường không kiểm soát được chất lượng, hàm lượng, mà đa số người chế tạo pháo đều tiếp xúc gần, trong khi đó, các chất chế tạo pháo có thể gây cháy nổ bất cứ lúc nào, ví dụ lúc đang chế tạo pha trộn chịu ảnh hưởng ma sát, tia lửa điện hay va đập, bắt lửa khi vận chuyển. Do đó, khi phát nổ sẽ bị tổn thương nặng ở vùng mặt, mắt, tay, cổ, ngực... Bên cạnh đó, lợi nhuận từ việc bán pháo nổ rất lớn, chính vì vậy, bất chấp nguy hiểm đến tính mạng của bản thân và những người xung quanh, tình trạng mua bán, sản xuất pháo nổ trái phép vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Tang vật pháo tự chế bị lực lượng chức năng thu giữ. Ảnh: Quốc Phong

Người dân cần nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật

Nhiều vụ tai nạn thương tâm từ pháo nổ tự chế đã xảy ra, nhưng dường như vẫn chưa đủ sức cảnh tỉnh với giới trẻ, nhất là đối với thanh niên ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa - địa bàn còn nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các phương tiện thông tin, tuyên truyền, nhận thức của một số người dân còn nhiều hạn chế. Trong khi đó, trên mạng xã hội, tình trạng mua bán tiền chất chế tạo pháo cũng như những clip dạy chế tạo pháo vẫn diễn ra công khai và ý thức của người dân chưa được nâng cao thì những cái chết thương tâm do pháo gây ra vẫn còn tiềm ẩn.

Để hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng tai nạn thương tâm từ pháo nổ tự chế cũng như ngăn ngừa hậu quả xảy ra, thời gian qua, chính quyền các địa phương và lực lượng chức năng như Công an, BĐBP đã và đang tiếp tục triển khai đồng bộ, quyết liệt nhiều biện pháp công tác, chú trọng làm tốt công tác phòng ngừa và đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật trong các tầng lớp nhân dân bằng các hình thức như thông qua các buổi họp dân, phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, cấp phát tờ rơi, treo pa nô, áp phích và tổ chức ký cam kết tới 100% nhân dân các thôn, bản, tổ dân phố, khu dân cư, nhất là số học sinh, thanh thiếu niên trên địa bàn về hiểm họa của hành vi chế tạo pháo nổ.

Đồng thời, tập trung đấu tranh quyết liệt, mạnh mẽ với tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về pháo nổ, kiên quyết không để xảy ra các vụ nổ do tự chế pháo ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng người dân. Các nhà trường cũng tăng cường quản lý học sinh, nắm tình hình trường hợp tự chế tạo pháo nổ, đang tàng trữ các loại hóa chất chế tạo pháo. Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh, gia đình cần quan tâm giáo dục, quản lý để con em mình không tham gia mua bán, tàng trữ, vận chuyển và đốt pháo nổ trái phép để tránh những hậu quả đáng tiếc do pháo nổ gây ra.

Quốc Phong