Bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp trong mùa khô

Cán bộ Chi cục Thủy lợi kiểm tra công tác vận hành, điều tiết nước tưới ở hồ Cần Nôm (xã Thanh An, huyện Dầu Tiếng)

-Xin ông cho biết diễn biến tình hình mùa khô năm 2025 trên địa bàn tỉnh. Nguồn nước phục vụ cho sản xuất nông nghiệp trong mùa khô năm nay có bị ảnh hưởng gì không, thưa ông?

- Mùa khô năm 2025 không khắc nghiệt như năm 2024, nắng nóng diễn biến không quá gay gắt do khu vực tỉnh Bình Dương xuất hiện những đợt mưa trái mùa. Tổng lượng mưa phân bố không đều giữa các tháng, trong tháng 12-2024 tổng lượng mưa ở các nơi cao hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN) từ 37 - 525%; tháng 1 và nửa đầu tháng 2-2025 tổng lượng mưa ở các nơi lại có xu hướng thấp hơn so với TBNN từ 10 - 100%, riêng trạm Phước Hòa trong tháng 1-2025 vượt TBNN 315,2%.

Theo nhận định của Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Bình Dương, hiện nay hiện tượng LaNina đang hoạt động trên khu vực NINO 3-4 nhưng mức độ yếu. LaNina sớm trở về trạng thái trung tính trong khoảng từ tháng 3 đến tháng 6-2025 với xác suất 60-65% và kéo dài cho đến gần cuối năm 2025 với xác suất 55%. Dự báo, trong thời gian tới khu vực tỉnh Bình Dương tiếp tục xuất hiện những đợt mưa trái mùa; tổng lượng mưa từ tháng 3 đến 5-2025 phổ biến cao hơn TBNN từ 20-50%; thời kỳ bắt đầu mùa mưa sớm hơn TBNN, trong khoảng từ tuần cuối tháng 4-2025. Mùa nắng nóng năm nay xảy ra muộn hơn năm 2024, nóng diện rộng xuất hiện nửa cuối tháng 3 đến tháng 5. Mức độ nắng nóng không gay gắt bằng mùa khô năm 2024, nhiệt độ cao nhất khả năng đạt ngưỡng 37-38,5 độ C và chấm dứt trong tháng 6-2025.

Triều cường và xâm nhập mặn trên sông Sài Gòn, đỉnh triều cao nhất tại trạm Thủ Dầu Một (gần cảng Bà Lụa) từ tháng 1 đến 3-2025 ở mức từ 1,6-1,68m, từ tháng 4 đến 6-2025 ở mức từ 1,55-1,65m. Xâm nhập mặn vùng hạ lưu sông Sài Gòn sẽ ở mức thấp hơn TBNN, có thể tăng cao vào các kỳ triều cường. Độ mặn cao nhất đo được từ đầu năm đến nay là 0,3‰ (ngày 11-2, tại cảng Bà Lụa). Sở Nông nghiệp và Môi trường đã và đang phối hợp chặt chẽ với Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Miền Nam duy trì xả tràn hồ Dầu Tiếng bảo đảm dòng chảy trên sông Sài Gòn trong mùa khô theo quy trình vận hành liên hồ với lưu lượng xả 36m3/s liên tục 24/24 giờ, tăng cường xả tràn đẩy mặn trên sông Sài Gòn trong các đợt triều cường, nên độ mặn trên sông Sài Gòn giảm đáng kể, xâm nhập mặn chưa ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và nước sinh hoạt.

Do đang bắt đầu vào cao điểm mùa khô nên hiện tại nhu cầu sử dụng nước tưới cao. Tuy nhiên, hiện nay lượng nước các hồ thủy lợi trên địa bàn tỉnh còn từ 51,2 ÷73,7% dung tích hữu ích. Dự kiến, các công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh bảo đảm nguồn nước tưới đến hết vụ hè - thu, không xảy ra tình trạng thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp trong mùa khô.

-Thưa ông, nhằm bảođảm cung cấp nước phục vụ tưới tiêu cho sản xuất nông nghiệp trong mùa khô, ngành nông nghiệp đã có những kế hoạch gì cho hoạt động này?

- Đến nay, các đơn vị, địa phương trong tỉnh đã tổ chức thực hiện nghiêm Chỉ thị số 18/CT-UBND của UBND tỉnh về tăng cường các biện pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn và cháy rừng trong mùa khô năm 2025, thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng chống hạn, xâm nhập mặn, không để xảy ra trường hợp thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt. Chi cục Thủy lợi đã tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường ban hành các kế hoạch, văn bản đề nghị các huyện, thành phố, đơn vị quản lý, khai thác công trình thủy lợi, đê điều thực hiện các giải pháp bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh, phòng chống hạn hán, xâm nhập mặn mùa khô năm 2024-2025.

Kênh tưới trạm bơm Bà Cố (xã Lạc An, huyện Bắc Tân Uyên) được nạo vét, khai thông dòng chảy, bảo đảm nguồn nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp

Bên cạnh đó, Chi cục Thủy lợi đã phối hợp với Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Bình Dương thường xuyên theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, nguồn nước, thông tin kịp thời đến các địa phương, đơn vị quản lý khai thác công trình để điều chỉnh phương án phòng chống hạn, nhiễm mặn khi nguồn nước thiếu hụt. Chi cục tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Miền Nam duy trì xả tràn bảo đảm dòng chảy trong mùa khô, có kế hoạch xả nước qua tràn với lưu lượng và thời điểm phù hợp để đẩy mặn cho hạ du sông Sài Gòn trong các đợt triều cường, bảo đảm nguồn nước sinh hoạt và sản xuất cho nhân dân ven sông.

Đồng thời, Chi cục Thủy lợi thường xuyên theo dõi, khuyến cáo các đơn vị quản lý, khai thác hồ chứa, như: Công ty Thủy điện Trị An, Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi Miền Nam vận hành các hồ trong mùa khô theo đúng quy định tại Quyết định số 1895/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về ban hành quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Đồng Nai nhằm giảm thiểu nguy cơ thiếu nước ở hạ du các lưu vực sông. Cùng với đó, chi cục xây dựng kế hoạch và tổ chức kiểm tra công tác vận hành điều tiết nước tưới của các công trình thủy lợi, các hồ chứa; kiểm tra tình hình thực hiện các phương án phòng chống hạn hán, thiếu nước tại các địa bàn trọng điểm, tổng hợp báo cáo, kiến nghị các giải pháp ứng phó kịp thời.

Chi cục Thủy lợi xây dựng kế hoạch phân phối nước hợp lý từ đầu vụ sản xuất và chủ động điều chỉnh phù hợp khi nguồn nước bị thiếu hụt để bảo đảm cung cấp đầy đủ cho nhu cầu thiết yếu và sản xuất nông nghiệp; thường xuyên theo dõi độ mặn trên sông để bố trí thời gian lấy nước phù hợp, tránh những thời điểm độ mặn tăng cao do triều cường; quản lý, vận hành điều tiết các cống dưới đê bao hợp lý để vừa bảo đảm phòng, chống nhiễm mặn vừa bảo đảm nước tưới. Chi cục cũng tổ chức tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp chủ động tích trữ nước và sử dụng hiệu quả, tiết kiệm nước, triệt để chống thất thoát, lãng phí nước, khuyến cáo người dân chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng, lựa chọn thời điểm xuống giống phù hợp…

-Để tăng cường công tác phòng chống hạn, nhiễm mặn, hạn chế thấp nhất những thiệt hại do nắng hạn, thiếu nước gây ra, ngành nông nghiệp tỉnh có các giải pháp trọng tâm nào, thưa ông?

- Ngành nông nghiệp tỉnh tiếp tục hướng dẫn, đôn đốc các địa phương, đơn vị quản lý khai thác công trình thủy lợi tổ chức thực hiện nghiêm túc dự án “Ứng phó với hạn hán, khô hạn trên địa bàn tỉnh Bình Dương”, dự án “Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến hồ chứa và đề xuất các biện pháp thích ứng” đã được UBND tỉnh phê duyệt; đầu tư, nâng cấp các công trình thủy lợi; thường xuyên sửa chữa, bảo trì bảo dưỡng các công trình thủy lợi, bảo đảm công trình hoạt động an toàn, phát huy hiệu quả công suất thiết kế.

-Xin cảm ơn ông!

THOẠI PHƯƠNG (thực hiện)