Bảo đảm nguồn lực cho các địa phương hoạt động hiệu quả sau sắp xếp

Các đại biểu Quốc hội thảo luận tại Tổ về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh năm 2025. Ảnh: T. QUỲNH

Bảo đảm kết nối hạ tầng và nguồn lực tài chính

Thảo luận tại Tổ ngay sau khi nghe Tờ trình của Chính phủ về việc sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh năm 2025, các ĐBQH bày tỏ thống nhất cao việc sắp xếp các ĐVHC cấp tỉnh.

Theo đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội), đây là sự thay đổi mang tính cách mạng, nhằm sắp xếp tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế, giảm chi ngân sách nhà nước, giảm chi phí về tuân thủ cũng như thủ tục hành chính. Việc sắp xếp ĐVHC cũng sẽ góp phần xây dựng một chính quyền năng động, hiệu quả, có đủ năng lực, tiềm lực để thực hiện những nhiệm vụ theo đúng tinh thần: địa phương quyết, địa phương làm và địa phương chịu trách nhiệm.

Bên cạnh đó, các ĐBQH cũng mong muốn Chính phủ, các Bộ, ngành, đặc biệt là các địa phương thực hiện sắp xếp cần hết sức quan tâm triển khai công tác kiện toàn tổ chức, bộ máy; thực hiện chuyển giao và tiếp nhận các nhiệm vụ, quyền hạn giữa các ĐVHC; đồng thời cần tiến hành rà soát, đánh giá, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở các địa phương; tiếp tục giảm các thủ tục hành chính, đổi mới phương thức làm việc để đáp ứng khối lượng công việc, nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định mới.

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy phát biểu thảo luận tại Tổ. Ảnh: VPQH

Đại biểu Hầu A Lềnh (Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai) đề nghị Bộ Nội vụ sớm tham mưu cho Chính phủ chỉ đạo giải quyết sớm việc phân định cụ thể rõ ràng về các khu vực địa giới hành chính của các tỉnh chưa được phân định, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý, khai thác đầu tư, phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh.

Đại biểu Hầu A Lềnh cũng cho rằng, mỗi địa phương hiện có chế độ phụ cấp đặc thù khác nhau, do đó sau sáp nhập, phương án giải quyết các chế độ cũng cần có hướng dẫn cụ thể hơn cho địa phương.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre) cho rằng, sau sắp xếp, việc đảm bảo nguồn lực cho tỉnh mới hoạt động là hết sức quan trọng. Bởi, hiện nay, các tỉnh, thành có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội khác nhau, nguồn thu ngân sách cũng rất khác nhau. Có những tỉnh dựa vào kinh tế, có những tỉnh dựa vào tài nguyên và cũng có những tỉnh dựa vào các hoạt động sản xuất kinh doanh đặc thù.

Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ hết sức quan tâm tới các đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ về tài chính, tự chủ về chi thường xuyên và các doanh nghiệp nhà nước, các doanh nghiệp có vốn nhà nước. “Các đơn vị này đang hoạt động, vận hành tương đối ổn định, độc lập và có đóng góp lớn cho ngân sách địa phương nên không nên vội vã sáp nhập máy móc; trước mắt vẫn nên duy trì hoạt động và từng bước sáp nhập theo lộ trình” - đại biểu Nguyễn Trúc Sơn đề xuất.

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn phát biểu thảo luận tại Tổ. Ảnh: T. QUỲNH

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh) thì cho rằng, để đạt được mục tiêu vừa tinh gọn vừa đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; sau sắp xếp, sáp nhập các địa phương phát huy hết tiềm năng, lợi thế, cần có giải pháp để kết nối liên thông các tỉnh, đảm bảo hạ tầng đồng bộ, không chỉ hạ tầng giao thông mà cả hạ tầng số.

“Như TP. Hồ Chí Minh mới, sau sáp nhập sẽ có thêm tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương. Hiện, khoảng cách kết nối giữa 3 địa phương vào khoảng trên dưới 100 km. Do đó, việc kết nối các địa phương cần được đảm bảo, nhất là ở lĩnh vực hạ tầng. Để làm được điều này, các địa phương cần nguồn lực rất lớn, đặc biệt là nguồn lực tài chính” - đại biểu dẫn chứng và đề nghị Bộ Chính trị, Chính phủ, Quốc hội xem xét tại Luật Ngân sách nhà nước, ưu tiên cho phép các địa phương được giữ lại nguồn thu từ đất đai trong 5 năm, giai đoạn 2026-2030, để đầu tư kết nối hạ tầng đồng bộ.

Giải quyết trụ sở dôi dư sau sắp xếp phù hợp với đặc thù địa phương

Qua thảo luận, các ĐBQH cũng nhấn mạnh việc bố trí các trụ sở, xử lý tài chính, tài sản công sau sắp xếp, nhằm tránh lãng phí.

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk) cho rằng, việc bố trí các trụ sở, xử lý tài chính, tài sản công sau sắp xếp cần được tính toán để đảm bảo công năng sử dụng trong bối cảnh hiện nay.

Theo Tờ trình của Chính phủ, tổng số trụ sở công cấp tỉnh của 52 tỉnh, thành phố thực hiện sắp xếp là 38.182 trụ sở; số lượng trụ sở công dự kiến tiếp tục sử dụng là 33.956 trụ sở, số lượng trụ sở công dự kiến dôi dư là 4.226 trụ sở. Theo đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt, mặc dù trong Tờ trình, Chính phủ đặt vấn đề sau khi có nghị quyết, Chính phủ sẽ có hướng dẫn cụ thể về xử lý, sử dụng tài sản công phù hợp; tuy nhiên đề nghị Chính phủ nên sớm ban hành hướng dẫn, quy định cụ thể vấn đề này.

Theo đó, về lâu dài, cần tính toán để điều chỉnh, sửa chữa, đầu tư ngân sách tu sửa các tài sản dư thừa hiện nay phục vụ các hoạt động sinh hoạt cộng đồng như y tế, giáo dục. Với các trụ sở công đang dư không phù hợp cho y tế, giáo dục cũng cần có định hướng sử dụng, tránh để mục nát, hư hỏng, xuống cấp, gây lãng phí lớn hơn, gây dư luận không tốt trong nhân dân về tài sản công dư thừa.

Cùng với đó, Chính phủ cần sớm kịp thời sửa đổi, bổ sung các nghị định, thông tư liên quan đến hoạt động của bộ máy công vụ. “Sau khi thông qua sửa đổi Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, còn rất nhiều vấn đề cần hướng dẫn sau đó. Chính phủ cần sớm điều chỉnh ngay để bộ máy hành chính nhà nước của ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã sớm đi vào hoạt động, không bị vướng, lúng túng trong quá trình tổ chức thực hiện” - đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt nêu vấn đề.

Cũng quan tâm tới nội dung này, đại biểu Lê Minh Nam (Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang) đề nghị Chính phủ cần có kế hoạch định hướng tổng thể để sử dụng tài sản công dôi dư sau sắp xếp. “Cần có phương án xử lý phù hợp với đặc thù từng địa phương, đặc biệt, cần quan tâm cách thức bố trí phân cấp, phân quyền để địa phương chủ động xử lý, đảm bảo triển khai, khai thác nguồn lực, tránh lãng phí” - đại biểu Lê Minh Nam nói.

Trong khi đó, đại biểu Ma Thị Thúy đề xuất, Chính phủ cần khẩn trương sắp xếp trụ sở dôi dư, đồng thời nên có quy định trong Nghị quyết của Quốc hội về việc sắp xếp các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương năm 2025 để các địa phương thực hiện dứt điểm, thay vì thực hiện theo Luật Quản lý tài sản công có nhiều khâu, bước thủ tục rườm rà và rất lâu.

Đ. KHOA