Bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản khi khai thác thủy sản trên biển

Thời tiết cực đoan, khó lường trên biển diễn ra ngày càng nhiều, đồng nghĩa với việc những đoàn thuyền đánh cá ngoài khơi xa càng đối diện với nhiều khó khăn, nguy hiểm hơn. Phía đất liền, các lực lượng chức năng và các đơn vị cứu hộ, cứu nạn vẫn luôn tập trung cao độ, sẵn sàng mở tốc độ tối đa trong điều kiện thời tiết gió đông bắc tháng 3 giật mạnh, sóng cao để đến với những con thuyền gặp nạn vừa phát tín hiệu khẩn cấp.

Trong chín ngày (từ 27/2 đến 7/3) đã có ít nhất chín vụ tàu cá gặp tai nạn và tình huống nguy hiểm trên biển trong quá trình khai thác hải sản, làm ít nhất năm thuyền viên chết và mất tích, hàng chục ngư dân được các lực lượng chức năng cứu trợ, cứu nạn, đưa vào bờ an toàn.

Ngày 7/3, Ðồn Biên phòng Cửa khẩu cảng Phú Quý (Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Bình Thuận) đã cứu hộ được 15 ngư dân trên tàu cá bị chìm; ngày 27/2, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Phú Yên cứu nạn, đưa vào bờ an toàn 11 ngư dân gặp nạn khi khai thác hải sản...

Dù số người được cứu và hỗ trợ là hơn 1.000 người, nhưng vẫn có 129 người trên các tàu cá bị chết và mất tích. Tính riêng trong tháng 2/2025, trong số 25 vụ báo nạn thật, thì có 20 vụ từ tàu cá, chiếm 80%. Ðã có hơn 80 người trên tàu cá được cứu và hỗ trợ, tuy nhiên vẫn có hơn 10 người chết và mất tích.

Thực tế cho thấy, trong các vụ tai nạn trong quá trình hải hành, số vụ tai nạn của các tàu cá tham gia đánh bắt hải sản luôn chiếm phần lớn. Nhiều vụ tai nạn xảy ra rất đáng tiếc với ngư dân, có thể phòng tránh được nếu họ không chủ quan và tuân thủ đúng các quy định của pháp luật.

Những tai nạn, sự cố thời gian gần đây xảy ra với các tàu cá thường do tàu hỏng hóc kỹ thuật, bị thả trôi trên biển, tàu thủng vỏ, đâm va với tàu biển, cháy nổ bình ga, bị tai nạn trong quá trình lao động, sản xuất.

Bên cạnh việc thời tiết khí hậu trên biển ngày càng diễn biến cực đoan, khó lường, thì việc vi phạm các quy định về an toàn trên biển như không trang bị đầy đủ áo phao, phao cứu sinh, máy thông tin liên lạc, đăng ký khai báo không chính xác vùng hoạt động, công tác trực canh, cảnh giới trên biển không tốt, cũng là nguyên nhân quan trọng dẫn đến việc khó tự cứu hộ, cứu nạn ngay tại hiện trường khi xảy ra các tình huống nguy hiểm, làm tăng thiệt hại về người và tài sản.

Ðặc thù lao động trên biển rất nặng nhọc, lịch sinh hoạt thay đổi, ngày nghỉ đêm làm, lại chủ yếu làm việc trong điều kiện sóng gió, trơn trượt. Thế nhưng, một số người lao động lại chưa được đào tạo bài bản, có đầy đủ kỹ năng đi biển, cách thức lao động và bảo đảm an toàn lao động theo kiểu người đi trước hướng dẫn cho người đi sau.

Do thiếu nhân lực đi biển, nhiều chủ tàu đã thuê các lao động ở vùng nông thôn, miền núi làm thuyền viên, dẫn đến vẫn còn hiện tượng người đi biển nhưng không bơi giỏi.

Ðể tăng cường công tác quản lý tàu cá và bảo đảm an toàn cho người và tàu cá hoạt động thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã có văn bản đề nghị ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố ven biển chỉ đạo các cơ quan chức năng tại địa phương tăng cường kiểm tra các tàu cá khi rời cảng, bảo đảm các tàu cá phải được đăng kiểm, có đầy đủ trang thiết bị an toàn cho thuyền viên; trang bị đầy đủ thiết bị phòng chống cháy nổ.

Kiên quyết không cho tàu cá rời cảng nếu không trang bị đủ điều kiện an toàn theo các quy định của pháp luật. Ðồng thời, tuyên truyền, hướng dẫn ngư dân cách phòng tránh tai nạn, rủi ro trên biển; hướng dẫn ngư dân tổ chức khai thác hải sản theo tổ, đội để kịp thời hỗ trợ nhau khi gặp tình huống nguy hiểm.

Việc tiếp tục củng cố các tổ đội đoàn kết sản xuất trên biển để vừa nâng cao hiệu quả đánh bắt, vừa tham gia tìm kiếm, cứu hộ, cứu nạn khi sự cố xảy ra có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Bởi, trong các tai nạn giữa biển khơi, không có lực lượng nào có thể cứu hộ, cứu nạn nhanh và kịp thời hơn các tổ đội đoàn kết sản xuất trên biển, do họ đánh bắt cùng ngư trường, có tần số liên lạc chung, thống nhất các quy ước, dấu hiệu khi gặp nạn, để các tàu cá trong cùng tổ đội có cách tìm kiếm, hỗ trợ hiệu quả nhất.

Ðại diện Trung tâm Phối hợp tìm kiếm, cứu nạn hàng hải Việt Nam lưu ý, khi tàu cá gặp các tình huống nguy hiểm, cần liên lạc với các tàu chung quanh, với Trung tâm thông qua các đài thông tin duyên hải hoặc với bộ đội biên phòng, lực lượng kiểm ngư, các cơ quan chức năng liên quan gần nhất để được hỗ trợ kịp thời.

Khi phát thông tin báo nạn, ngư dân chú ý ưu tiên cung cấp các thông tin chính, như: Tên tàu, vị trí hiện tại, tình trạng tai nạn, số người trên tàu. Nếu điều kiện cho phép thì cung cấp thêm các thông tin như thời tiết tại khu vực, điều kiện kỹ thuật của tàu, thiết bị thông tin liên lạc, trang thiết bị cứu sinh hiện có...

Trường hợp trên tàu có người gặp vấn đề sức khỏe mà đội tàu không thể xử trí được, thuyền trưởng liên hệ ngay về bờ cho các cơ quan chức năng. Ðội trực canh tìm kiếm cứu nạn tại các đài bờ luôn sẵn sàng trực 24/24 giờ tiếp nhận thông tin về tai nạn, sự cố, phối hợp đội ngũ bác sĩ tại các địa phương, triển khai tư vấn y tế, hướng dẫn các lao động trên tàu sơ cấp cứu. Khi tình trạng của người bệnh có khả năng ảnh hưởng đến tính mạng, lực lượng chức năng sẽ căn cứ tình hình thực tế để huy động lực lượng cứu nạn khẩn cấp, đưa người dân về bờ cấp cứu.

LÊ QUÂN