Bánh chưng 'phố Lẻ', muốn mua phải đặt trước 4 ngày

Cảnh nhộn nhịp ở làng nghề làm bánh chưng gia truyền ở phố Lẻ (thôn Khánh Mỹ, xã Phúc Khánh, huyện Hưng Hà, Thái Bình).

Làng nghề làm bánh chưng gia truyền ở phố Lẻ (thôn Khánh Mỹ, xã Phúc Khánh, huyện Hưng Hà, Thái Bình) đã truyền nghề đến nay được 5 đời. Tại đây, có hơn 10 hộ sản xuất bánh chưng, sản xuất tập trung ở hai bên Quốc lộ 39A - hướng từ Hà Nội, Hưng Yên, Hà Nam về các xã, huyện của tỉnh Thái Bình.

Làng nghề sản xuất bánh chưng quanh năm, nhưng vụ bánh chưng lớn nhất là vào dịp Tết Nguyên đán hàng năm. Bắt đầu từ đầu tháng 12 âm lịch cho tới hết ngày 30 Tết (năm nay là 29 tháng Chạp).

Tuy nhiên, thời gian cao điểm nhất là từ ngày 22 tháng Chạp đến hết tháng. Trung bình mỗi ngày, mỗi hộ làm hết công suất được khoảng 1.000 chiếc bánh chưng.

Giá bán chia thành nhiều loại: 50.000 đồng, 60.000 đồng, 70.000 đồng, 80.000 đồng. Phụ thuộc vào kích cỡ, trọng lượng nguyên liệu thịt, đỗ trong bánh.

Đến làng nghề bánh chưng vào dịp này, người ta dễ thấy không khí tấp nập người gói, người mua. Cảnh người dân vận chuyển nguyên liệu bánh chưng, dùng xe cút kít để vận chuyển bánh đi nấu, hoặc bánh đã nấu xong.

"Bí quyết để làm nên chiếc bánh chưng ngon, trước hết phải chọn được nếp ngon là nếp cái hoa vàng, đỗ xanh phải là đỗ nhỏ, ruột vàng, hạt mẩy, thịt lợn tươi, hạt tiêu, thảo quả thơm. Khâu thổi đỗ, làm nhân cũng phải khéo nhân mới nhuyễn và thơm ngon”, bà Phạm Thị Bình (74 tuổi), chủ cơ sở sản xuất bánh chưng Cường Bình, chia sẻ.

Ngoài ra, bánh chưng “phố Lẻ” còn nói không với lá dong rừng, toàn bộ đều sử dụng lá dong quê. Do được chăm sóc thường xuyên, nên lá dong quê vừa đẹp về thẩm mỹ, vừa tạo màu xanh, cũng như hương vị của chiếc bánh

Bà Nguyễn Thị Thu Tỉnh (73 tuổi), chủ cơ sở sản xuất bánh chưng Lợi Tỉnh, cho biết: “Trung bình một chiếc bánh chúng tôi dùng ít nhất là 20 chiếc lá. Trong đó 2 lá lót ngoài tạo thẩm mỹ bên ngoài; 10 lá nhỏ kế tiếp để tạo độ cứng cáp cho chiếc bánh, nước không thẩm thấu vào trong; 2 lá to trong cùng dùng để lót gạo, tạo màu cho chiếc bánh chưng... Chi phí lá dong cho mỗi chiếc bánh là 8.000 đồng”.

Bánh chưng ở đây được gói hoàn toàn thủ công bằng tay. “Chúng tôi không dùng khuôn phần vì gói bánh là nghề gia truyền, gói bằng tay tấm bánh rất chặt”, bà Tỉnh chia sẻ.

Dù việc luộc bánh bằng nồi điện công nghiệp sẽ thuận tiện hơn, nhanh hơn, số lượng nhiều hơn, nhưng người dân nơi đây vẫn chung thành với việc luộc bánh hoàn toàn bằng củi, than. Bánh chưng luộc bằng hình thức này ngon hơn, rền hơn, thơm hơn, để được lâu.

Bánh chưng “phố Lẻ” từ nhiều năm nay đặc biệt được các cơ quan, trường học, bệnh viện, khách hàng trong và ngoài địa bàn đặc biệt ưa chuộng. Để mua bánh chưng, khách hàng phải đặt ít nhất trước đó là 4 ngày, còn nếu đến mua đột xuất, các cơ sở sản xuất đều không có hàng sẵn có để bán. Họ chỉ đủ công suất làm bánh để kịp thời giao cho những người đã đặt hàng trước đó, và dùng sổ để ghi lại các đơn đặt hàng, và ghi theo từng ngày.

Nhà cách làng nghề bánh chưng khoảng 5km nhưng ngay từ đầu tháng 12 âm lịch, bà Đỗ Thị Anh Huệ (62 tuổi, trú tại thị trấn Hưng Hà, huyện Hưng Hà, Thái Bình) đã đặt 20 chiếc bánh chưng, và sẽ giao vào chiều 28 tháng Chạp. “Tôi đã dừng việc nấu bánh chưng tại nhà được khoảng 5 năm nay, cũng do các con tôi vừa mới lập gia đình, sinh thêm các cháu nhỏ, không còn thời gian nhiều như trước. Nhưng tôi thấy, việc đặt bánh như thế này, bánh vừa ngon hơn tự mình gói, và vừa giữ được văn hóa trong ngày tết cổ truyền của dân tộc”, bà Huệ chia sẻ.

“Những năm gần đây đời sống kinh tế ổn định hơn, nhưng công việc của nhà gia đình cũng bận bịu nhiều hơn trước. Người đi làm xa, người có con nhỏ, cháu nhỏ, nên nhiều người cũng ngại gói bánh tại gia đình. Họ đặt qua đây vừa nhanh, vừa tiện, đặc biệt bánh lại ngon”, chị Phạm Thị Luyên (46 tuổi), cơ sở sản xuất bánh chưng Cường Bình, chia sẻ.

Cơ sở sản xuất bánh chưng của bà Nguyễn Thị Oanh (áo đỏ, bên trái) là cơ sở đầu tiên của làng nghề có giấy chứng nhận an toàn thực phẩm (từ năm 2008). Phục vụ thị trường Tết năm nay, gia đình 3 Oanh làm ba loại bánh: bánh chưng mặn, bánh chưng chay và bánh tét. “Đến giờ phút này, gia đình tôi đã tiêu thụ khoảng 8.000 chiếc bánh các loại. So với mọi năm, bánh chưng chay được đặt hàng nhiều hơn, chúng tôi đã bán hết 1.000 chiếc trong dịp Tết này”, bà Oanh cười.

Trường Hùng