Bảng xếp hạng toàn cầu đầu tiên về chính sách khởi nghiệp

Hệ sinh thái khởi nghiệp ở Hàn Quốc phát triển nhanh chóng nhờ chính sách của chính phủ. (Ảnh: EU-Startups)

Đây là lần đầu tiên một bảng xếp hạng toàn cầu về chính sách khởi nghiệp được giới thiệu, cung cấp một bảng điểm cân bằng để đo lường khả năng chuyển đổi tiềm năng đổi mới thành hiệu suất khởi nghiệp thực tế. Báo cáo này bổ sung cho Báo cáo Hệ Sinh Thái Khởi Nghiệp Toàn Cầu (GSER) thường niên, mang đến một góc nhìn tổng quan và chiến lược hơn về tác động của chính sách đối với sự phát triển khởi nghiệp.

Hệ sinh thái khởi nghiệp - Động lực chính của tăng trưởng kinh tế

Hệ sinh thái khởi nghiệp từ lâu đã vượt ra khỏi khái niệm đơn thuần là nơi tập hợp các doanh nghiệp mới thành lập, mà trở thành một trong những động lực chính thúc đẩy sự đổi mới, tạo ra các mô hình kinh doanh đột phá, gia tăng cơ hội việc làm và góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế. Những quốc gia tiên phong trong việc xây dựng chính sách hỗ trợ khởi nghiệp từ giữa thập niên 1990 - chẳng hạn như Hoa Kỳ với Thung lũng Silicon - đã tận dụng thành công làn sóng chuyển đổi số để đạt được lợi thế cạnh tranh vượt trội. Những nền kinh tế này không chỉ tạo ra các công ty công nghệ tỷ đô mà còn xây dựng được một hệ sinh thái bền vững, nơi các ý tưởng sáng tạo dễ dàng được hiện thực hóa.

Ngược lại, các quốc gia chậm trễ trong việc đầu tư vào hệ sinh thái khởi nghiệp đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng. Khoảng cách giữa những nước dẫn đầu và các quốc gia tụt hậu ngày càng lớn, đe dọa đến sự phát triển bền vững của nền kinh tế và triển vọng của các thế hệ tương lai. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khả năng nuôi dưỡng một hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh mẽ không còn là lựa chọn mà đã trở thành điều kiện tiên quyết để các quốc gia duy trì vị thế kinh tế.

Để minh họa giá trị kinh tế của hệ sinh thái khởi nghiệp, chỉ số Giá trị Hệ Sinh Thái Khởi Nghiệp (Ecosystem Value - EV) do Startup Genome phát triển là một công cụ hữu ích để đánh giá và so sánh các hệ sinh thái khởi nghiệp trên toàn cầu. Khi so sánh với Tổng Sản phẩm Quốc nội (GDP), tỷ lệ EV/GDP cho thấy mức độ trưởng thành và sức sống của hệ sinh thái khởi nghiệp tại mỗi quốc gia.

Hoa Kỳ là một trong những quốc gia tiên phong trong việc xây dựng chính sách hỗ trợ khởi nghiệp từ giữa thập niên 1990. (Ảnh: Getty)

Trong khối G20, sự chênh lệch về tỷ lệ này rất rõ rệt. Khoảng cách lớn giữa những quốc gia đứng đầu và những nước có hiệu suất thấp hơn trong hệ sinh thái khởi nghiệp cho thấy tiềm năng tăng trưởng khổng lồ. Báo cáo APEXE chỉ ra, nếu các quốc gia có hiệu suất thấp trong G20 có thể đạt được mức trung bình của nhóm dẫn đầu, hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu sẽ có thể tạo ra thêm 2,7 nghìn tỷ USD giá trị. Con số này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư chiến lược vào chính sách khởi nghiệp để khai thác tiềm năng kinh tế chưa được tận dụng.

Như vậy, những câu hỏi được quan tâm nhất lúc này là làm thế nào để đánh giá mức độ tối ưu hóa tiềm năng khởi nghiệp của một quốc gia? Đâu là các biện pháp hiệu quả để cải thiện chỉ số này?

Bảng xếp hạng đầu tiên về chính sách khởi nghiệp

Báo cáo APEXE, được thực hiện bởi Startup Genome phối hợp với Mạng lưới Doanh nhân Toàn cầu (GEN), là một bước tiến quan trọng trong việc đánh giá hệ sinh thái khởi nghiệp ở cấp độ quốc gia.

Báo cáo APEXE sử dụng hai chỉ số chính để đánh giá hiệu quả của các quốc gia. Thứ nhất là “Chỉ số Chuyển đổi từ Nghiên cứu và Phát triển (R&D) sang Khởi Nghiệp” (Lab-to-Startup Conversion Index). Chỉ số này, được chuẩn hóa theo GDP và dân số, trả lời ba câu hỏi cốt lõi: Tiềm năng đổi mới của một quốc gia là gì? Hiệu suất hệ sinh thái khởi nghiệp của quốc gia đó như thế nào? Quốc gia đó chuyển đổi tiềm năng đổi mới thành hiệu suất khởi nghiệp hiệu quả ra sao?

Thứ hai là “Bảng điểm Hành động Chính sách” (Policy Action Scorecard). Đây là một chỉ số dự báo, đánh giá mức độ hiệu quả của các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp và dự đoán hiệu suất hệ sinh thái trong tương lai. Đồng thời chỉ số này cũng cung cấp hướng dẫn cụ thể cho các nhà hoạch định chính sách về những lĩnh vực cần ưu tiên.

Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), điểm nổi bật của APEXE nằm ở việc sử dụng dữ liệu thực tế, giúp các chính phủ xác định khoảng trống trong chính sách, áp dụng các thực tiễn tốt nhất và thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp sáng tạo. Nhờ đó, các quốc gia có thể đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Báo cáo không chỉ xác định những khoảng trống mà còn đưa ra các khuyến nghị chiến lược để cải thiện hiệu suất. Với tính ứng dụng toàn cầu, APEXE trở thành công cụ thiết yếu cho các quốc gia muốn tối ưu hóa hệ sinh thái khởi nghiệp, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao khả năng cạnh tranh trên trường quốc tế.

Hiệu suất nổi bật của các quốc gia và bài học toàn cầu

Báo cáo APEXE cũng chỉ ra một số quốc gia dẫn đầu trong việc chuyển đổi tiềm năng đổi mới thành hiệu suất khởi nghiệp, trong đó Hàn Quốc, Đức và Brazil là những ví dụ tiêu biểu.

Là một quốc gia có truyền thống mạnh mẽ về Nghiên cứu và Phát triển (R&D), Hàn Quốc đã có những bước tiến vượt bậc trong thập kỷ qua. Vào đầu những năm 2010, hệ sinh thái khởi nghiệp của Hàn Quốc còn kém phát triển so với Đức. Tuy nhiên, nhờ các chính sách đầu tư mạnh mẽ từ Chính phủ, Hàn Quốc đã vươn lên ấn tượng. Tỷ lệ EV/GDP của nước này hiện đạt 9,8%, vượt xa mức 5,2% của Đức. Trong bảng xếp hạng APEXE, Hàn Quốc đứng thứ 5 về Chỉ số Chuyển đổi từ Nghiên cứu và Phát triển sang Khởi Nghiệp, cùng với điểm số cao trong Bảng điểm Hành động Chính sách. Dự báo cho thấy Hàn Quốc có tiềm năng lọt vào top 5 toàn cầu trong tương lai nếu tiếp tục duy trì đà phát triển này.

APEXE sử dụng dữ liệu thực tế, giúp các chính phủ xác định khoảng trống trong chính sách để thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. (Ảnh: WEF)

Đức cũng nằm trong tốp những quốc gia dẫn đầu thế giới về Nghiên cứu và Phát triển (R&D). Quốc gia này sở hữu hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển, với thủ đô Berlin từng lọt vào top 10 toàn cầu theo GSER 2017. Tuy nhiên, tỷ lệ EV/GDP của Đức chỉ đạt 5,2%, cho thấy vẫn còn dư địa để cải thiện. Trong bảng xếp hạng APEXE, Đức đứng thứ 9 về chỉ số Chỉ số Chuyển đổi từ Nghiên cứu và Phát triển sang Khởi Nghiệp. Mặc dù chính sách khởi nghiệp của Đức được đánh giá cao, quốc gia này được khuyến nghị tiếp tục thực hiện những cải cách mang tính chiều sâu hơn để duy trì hoặc nâng cao vị trí của mình trong tương lai.

Brazil, dù có tiềm năng đổi mới thấp hơn Hàn Quốc và Đức, nhưng lại gây bất ngờ với hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển tương đối mạnh mẽ. Với tỷ lệ EV/GDP đạt 5,8%, Brazil vượt Đức để đứng thứ 7 trong chỉ số Chuyển đổi từ Nghiên cứu và Phát triển sang Khởi Nghiệp. Tuy nhiên, điểm số trong Bảng điểm Hành động Chính sách của Brazil thấp hơn mức trung bình của G20, xếp thứ 12 trong bảng xếp hạng APEXE. Điều này cho thấy Brazil cần cải cách chính sách kịp thời để duy trì đà tăng trưởng, nếu không có nguy cơ bị tụt hậu.

Ngoài ba quốc gia trên, báo cáo APEXE còn ghi nhận hiệu suất đáng chú ý của một số nước ở châu Mỹ La-tinh và châu Phi trong Chỉ số Chuyển đổi từ Nghiên cứu và Phát triển sang Khởi Nghiệp. Điều này chứng minh rằng phương pháp đo lường của APEXE có thể áp dụng rộng rãi trên toàn cầu.

Trong xu thế toàn cầu hóa, nhiều quốc gia đang chú trọng đến bảng xếp hạng APEXE để nâng cấp hệ sinh thái khởi nghiệp. Báo cáo APEXE cung cấp dữ liệu và chỉ số quan trọng, giúp chính phủ đánh giá thực trạng, xác định điểm mạnh, điểm yếu và định hình chính sách phù hợp. Việc triển khai các khuyến nghị từ APEXE không chỉ thúc đẩy đổi mới sáng tạo mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh kinh tế. Nhờ đó, các quốc gia có thể xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững, góp phần quan trọng vào sự phát triển và thịnh vượng của nền kinh tế toàn cầu.

Diệu Bảo