Bản văn hóa đìu hiu mùa du lịch

Homestay “ngóng” khách

Nếu như thời điểm này năm ngoái, Homestay Tinh Doan, bản Púng Tôm, xã Thanh Minh (TP. Điện Biên Phủ) tất bật đón tiếp các đoàn khách ăn, nghỉ, thì năm nay không khí gần như ngược lại. Không chỉ vắng khách, nhân lực trong gia đình cũng không ai ở nhà. Cơ sở này không đăng ký dịch vụ cho khách nghỉ, mà chỉ nhận đặt cơm, song cũng rất thưa thớt. Khách đặt cơm nhỏ giọt, không thể trông chờ nguồn thu nhập từ dịch vụ này nên nhân lực trong gia đình mỗi người mỗi việc để mưu sinh.

Do không có khách đặt nên năm nay Homestay Tinh Doan không đăng ký kinh doanh dịch vụ ngủ, nghỉ; hệ thống đệm, chăn, ga... để không.

Anh Lò Văn Tinh, chủ cơ sở Homestay Tinh Doan cho biết: “Sau mùa du lịch tháng 5 năm ngoái là khách sụt giảm hẳn, thậm chí không còn đoàn nào đặt chỗ nghỉ. Trong khi để duy trì dịch vụ lưu trú phải sửa sang, đầu tư nhiều kinh phí. Đơn cử như hệ thống nhà vệ sinh hiện nay hư hỏng, nhưng do không có khách để thu hồi vốn đầu tư tu sửa nên tôi cũng không dám nhận khách nghỉ. Còn dịch vụ ăn uống thì túc tắc nhận khách, nhưng từ đầu năm đến nay cũng chỉ đón 5 - 6 đoàn, đa phần là do người quen giới thiệu chứ gần như không có khách ngoài tỉnh. Từ nay đến hết Lễ hội Hoa Ban cơ sở vẫn trống lịch”.

Púng Tôm là bản du lịch cộng đồng với nét văn hóa nổi bật của đồng bào dân tộc Thái. Theo chia sẻ của Trưởng bản Púng Tôm thì với sự định hướng, hỗ trợ từ các cấp, vài năm gần đây bà con trong bản đã ý thức đầu tư tu sửa, nâng cấp cảnh quan, nhà cửa để làm du lịch cộng đồng. Trong đó, 5 hộ đăng ký kinh doanh dịch vụ ăn uống, homestay, trải nghiệm văn hóa. Chủ các cơ sở được tham gia các lớp tập huấn, hướng dẫn phát triển loại hình này. Năm du lịch quốc gia 2024, bản Púng Tôm "bùng nổ" đón khách du lịch khi các homestay đều trong tình trạng kín phòng; các đoàn khách lớn từ nhiều tỉnh, thành trong nước nhộn nhịp tới nghỉ, ăn uống, trải nghiệm. Tuy nhiên, từ đó đến nay, mọi thứ lại trở về như... xưa.

Nhiều phòng nghỉ ở các homestay tại bản Púng Tôm vắng khách, để không.

“Các cơ sở homestay đa phần đều đã bỏ cung cấp phòng nghỉ, mà chỉ nhận khách đặt cơm và giao lưu văn nghệ. Để đảm bảo cuộc sống, phần lớn hộ dân phải ưu tiên cho kinh doanh các dịch vụ khác hoặc sản xuất, chế biến thịt sấy, cá sấy, lạp xưởng để bán” - ông Lò Văn Kiên, Trưởng bản Púng Tôm cho hay.

Mặc dù là một trong những bản du lịch cộng đồng “có tiếng” trong tỉnh song không khí tại bản Mển, xã Thanh Nưa (huyện Điện Biên) những ngày này cũng không khá hơn là mấy. Theo lãnh đạo địa phương này chia sẻ thì tháng 3 là cao điểm mùa du lịch song gần như bản chưa đón đoàn khách nào tới nghỉ dưỡng, tham quan, trải nghiệm. Cộng đồng bản có xây dựng chung một sơ sở phục vụ du khách các dịch vụ ăn uống, nghỉ ngơi và trải nghiệm. Để du khách biết đến dịch vụ, từ đầu năm đến nay bản liên tục cập nhật, quảng bá hình ảnh, thông tin về cơ sở, cũng như các hoạt động hấp dẫn của Lễ hội Hoa Ban trên nền tảng mạng xã hội. Tuy nhiên vẫn chưa có đoàn khách nào liên hệ, đăng ký dịch vụ.

Đoàn khách hiếm hoi mà cơ sở homestay của gia đình anh Quàng Văn Thương, bản Mển, xã Thanh Nưa đón tiếp trong dịp tháng 3/2025.

Tín hiệu được xem là tích cực nhất ở bản Mển đó là cơ sở homestay của gia đình anh Quàng Văn Thương. Dẫu vậy, từ đầu thàng 3 tới nay cơ sở này cũng chỉ đón chưa đến 10 đoàn khách đặt cơm, không nghỉ lại. “Nếu so với năm ngoái thì lượng khách sụt giảm hẳn. Khách nghỉ hoàn toàn không có, còn khách ăn cơm thì cũng thưa thớt nên nguồn thu từ du lịch không đáng kể. Gia đình cũng dự đoán trước được điều này, do năm ngoái có sự kiện năm du lịch quốc gia nên hút khách, còn năm nay chắc chắn sẽ sụt giảm. Vì thế, gia đình đã chủ động công việc và nguồn thu từ các hoạt động sản xuất khác” - anh Thương cho biết.

Mở rộng dịch vụ

Điện Biên hiện có 12 bản văn hóa du lịch, trong đó, phải kể đến một số địa điểm du lịch cộng đồng nổi bật như: Phiêng Lơi, Púng Tôm (xã Thanh Minh), Che Căn (xã Mường Phăng) của TP. Điện Biên Phủ; bản Mển (xã Thanh Nưa), bản Ten (xã Thanh Xương) của huyện Điện Biên… Với sự hỗ trợ, định hướng từ các cấp, hiện các bản văn hóa vẫn có sự chuẩn bị nhất định để chủ động đón khách. Các cơ sở kinh doanh dịch vụ homestay chủ động quảng bá hình ảnh trên nhiều nền tảng, mở rộng đa dạng dịch vụ trải nghiệm nhằm tạo sức hút cho du khách.

Dòng suối mát trong là điểm nhấn để bản Phiêng Lơi, xã Thanh Minh thu hút du khách.

Ông Lò Văn Muôn, Trưởng bản Phiêng Lơi, xã Thanh Minh (TP. Điện Biên Phủ) chia sẻ: Dự kiến lượng khách du lịch đến Điện Biên sẽ tăng vào dịp Lễ hội Hoa Ban, do vậy từ cuối tháng 2, người dân tập trung quét dọn vệ sinh làng bản, nhà văn hóa, tạo cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp. Các hộ kinh doanh dịch vụ ẩm thực chủ động nguồn nguyên liệu, thực phẩm và đảm bảo mọi điều kiện tốt nhất phục vụ du khách, một số hộ tìm tòi, mở thêm nhiều dịch vụ trải nghiệm hấp dẫn.

Đơn cử như Nhà hàng ẩm thực suối Phiêng Lơi, ngoài nhận đặt cơm, giao lưu văn nghệ, đốt lửa trại, cơ sở này còn “tung” ra nhiều dịch vụ trải nghiệm, như: Tìm hiểu về văn hóa; trải nghiệm đời sống sinh hoạt và lao động sản xuất của người dân; tìm hiểu về kiến trúc nhà sàn truyền thống; cho thuê xe đạp tham quan khuôn viên bản; cùng chế biến và thưởng thức các món ăn truyền thống của dân tộc Thái...

Du khách lưu lại hình ảnh mặc trang phục dân tộc bên cọn nước tại bản Phiêng Lơi, xã Thanh Minh.

Tại bản Mển, xã Thanh Nưa (huyện Điện Biên), ngoài chỉnh trang lại hệ thống cơ sở vật chất, nơi lưu trú, cộng đồng dân cư còn chú trọng đến chất lượng các món ăn phục vụ du khách. Ẩm thực của bản đa dạng món ăn truyền thống, như: Thịt băm gói lá, lươn, sườn, cá nướng, nộm… được bà con tự tay chuẩn bị.

Nắm bắt nhu cầu của khách du lịch khi đến với các homestay là luôn muốn được hòa mình với thiên nhiên, con người và những giá trị văn hóa đặc sắc của địa phương, gia đình ông Quàng Văn Thương đã chú trọng trang trí nhà cửa, xây dựng không gian quanh nhà bằng các vật dụng gần gũi của dân tộc Thái, chuẩn bị sẵn các hoạt động như: Dệt vải, nấu các món ăn dân tộc, đội văn nghệ biểu diễn phục vụ lời ca, điệu múa để du khách được hòa mình với không gian văn hóa địa phương.

“Ngoài ra, chúng tôi luôn sẵn sàng nhân lực để hướng dẫn, hỗ trợ du khách cùng xuống ao bắt cá, hái rau, chế biến món ăn truyền thống... nếu khách có nhu cầu. Làm sao để khách có trải nghiệm tốt nhất, ấn tượng nhất” - ông Thương chia sẻ.

Đội văn nghệ bản Mển, xã Thanh Nưa luôn sẵn sàng phục vụ du khách tham gia giao lưu văn nghệ, trải nghiệm văn hóa Thái.

Lễ hội Hoa Ban đang đến rất gần với nhiều trải nghiệm thú vị. Mặc dù không nhộn nhịp, náo nhiệt như năm trước, song mỗi người dân tại các bản văn hóa du lịch trên địa bàn tỉnh cũng ý thức được “sứ mệnh” của mình để chủ động, có sự chuẩn bị tốt nhất đón khách mọi miền về thăm. Bởi lẽ, mặc dù du lịch có thể có mùa vụ, song người làm du lịch thì không thể mùa vụ, đó là một hành trình nỗ lực xây dựng và hoàn thiện.

Hà Linh