Bán hàng trên sàn thương mại điện tử sẽ ngày càng khó khăn

Mua sắm trên các sàn thương mại điện tử là lựa chọn của nhiều người tiêu dùng. Ảnh minh họa

Các sàn thương mại điện tử đồng loạt tăng phí

Từ ngày 1/2/2025, sàn thương mại điện tử Lazada chính thức áp dụng tăng phí cố định từ 3% lên 4% và giảm giá gói Freeship max từ 8% xuống 6% giá trị đơn hàng.

TikTok Shop và Shopee cũng công bố sẽ áp dụng mức phí mới, thực hiện từ ngày 1/4/2025, với mức tăng lên đến 2-3 lần so với trước đây.

Cụ thể, đối với các nhà bán hàng thường TikTok Shop tăng phí hoa hồng từ mức trung bình 3% lên 4%. Đối với các nhà bán hàng thuộc phân khúc Shop Mall, phí hoa hồng sẽ tăng từ mức tối đa hiện tại là 4,54 - 5,78% lên mức mới 6,05 - 7,7%.

Theo thông báo của sàn thương mại điện tử Shopee, từ ngày 1/4, sàn này thay đổi phí có định theo từng ngành hàng. Trong đó, nhóm voucher và dịch vụ tăng từ 3% lên 9%; nhóm sức khỏe tăng từ 4% lên 9,5%; ngành hàng "mẹ và bé" tăng từ 4% lên 9,5%, ngành làm đẹp tăng từ 4% lên 10%, ngành hàng phụ kiện điện tử cũng tăng từ 3% lên 9%... Riêng các sản phẩm nằm ngoài danh mục cũng tăng từ 4% lên 10%. Ngoài tăng phí cố định, Shopee cũng xóa bỏ gói Freeship Extra của người bán, bên cạnh đưa thêm chức năng miễn phí vận chuyển và tích hợp mặc định cho toàn bộ tài khoản trên sàn.

Theo chia sẻ từ đại diện các sàn thương mại điện tử, những thay đổi này được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tình hình thị trường; nhu cầu của người mua và người bán. Các khoản phí điều chỉnh sẽ được tái đầu tư vào việc nâng cấp nền tảng và triển khai những giải pháp hỗ trợ phát triển bền vững cho nhà bán hàng.

Việc các sàn đồng loạt tăng phí đã có tác động không nhỏ đến thị trường kinh doanh thương mại điện tủ tại Việt Nam. Theo báo cáo từ YouNet ECI về thị trường thương mại điện tử Việt Nam, hiện Shopee có 261.000 nhà bán hàng, TikTok Shop có 113.000 nhà bán hàng và Lazada có 104.000 nhà bán hàng. Như vậy, tổng cộng có 478.000 nhà bán hàng trên 3 sàn thương mại điện tử sẽ chịu ảnh hưởng từ chính sách tăng phí lần này.

Mua sắm trên các sàn thương mại điện tử là lựa chọn của nhiều người tiêu dùng Việt. Ảnh minh họa

Nỗi lo của người bán, người mua

Chị Phạm Thị Thu (tỉnh Bắc Ninh) kinh doanh các sản phẩm dầu gội đầu, dầu xả và một số loại mỹ phẩm thảo dược thiên nhiên trên cả ba nền tảng TikTok Shop, Shopee và Lazada.

Chị nhẩm tính: Một bộ sản phẩm có giá bán dao động từ 150.000 – 250.000 đồng, chị phải chịu chi phí để bán hàng, tham gia các đợt khuyến mãi của sàn… Chi phí này chiếm gần 50%, lợi nhuận thu về hầu như không có, nhưng vẫn phải duy trì bán hàng trên các nền tảng thương mại điện tử bởi đây là kênh quảng bá thương hiệu và tiếp cận khách hàng hiệu quả nhất hiện nay, khi thói quen mua sắm online của người tiêu dùng ngày càng tăng cao.

"Từ 1/4 tới, bán hàng trên sàn thương mại điện tử tôi còn phải chi trả toàn bộ phí vận chuyển cho các đơn hàng bị trả lại, kể cả những đơn giao không thành công. Với loạt chi phí phát sinh này, người bán sẽ phải tính toán, cân nhắc hơn nữa", chị Thu chia sẻ.

"Bán hàng trên sàn thương mại điện tử phải chịu rất nhiều áp lực và cạnh tranh, đặc biệt là với những chủ shop là hộ kinh doanh hay cá nhân. Trước hết, người bán cần phải hiểu rất rõ cách thức hoạt động từng nền tảng khác nhau, các chính sách tính phí, các chương trình ưu đãi… để cân đối giá bán cho phù hợp. Bên cạnh đó, còn phải cạnh tranh về giá với các shop bán cùng một phân khúc hay cùng một mặt hàng. Để bán được hàng thì phải vừa phải thường xuyên tham gia các đợt khuyến mãi, mà tham gia các chương trình này, chủ shop tốn thêm 1 - 2% hoặc 2 - 3% cho mỗi sản phẩm bán được. Duy trì mức giá ưu đãi trong thời gian dài thì lãi rất ít, mà nếu tăng giá thì không có đơn hàng", chị Hoàng Kim Thu (chủ shop quần áo trẻ em Nhật Hàn) chia sẻ thêm thông tin khi tham gia bán hàng trên sàn thương mại điện tử.

Không chỉ người bán hàng lo lắng khi các sàn tăng phí, mà chính sách này cũng tác động đến tâm lý mua sắm của người mua hàng. Chị Quỳnh Chi (tỉnh Hòa Bình) cho biết: "Tôi thường mua hàng trên các sàn thương mại điện tử, vì có những sản phẩm từ miền Trung, miền Nam…, nơi tôi ở không ai bán. Như bất kỳ người mua hàng nào, ngoài việc quan tâm đến chất lượng của sản phẩm, độ uy tín của nhà bán, tôi còn quan tâm nhiều đến giá cả. Nếu các sàn tăng phí, người bán điều chỉnh giá bán tăng lên, thì tôi sẽ cân nhắc nhiều hơn trước khi quyết định thanh toán giỏ hàng".

Các chính sách ưu đãi luôn được nhà bán đưa ra để thu hút khách mua sắm. Ảnh minh họa

Chị Nguyễn Thu Hiền (công ty Global) chia sẻ giải pháp, để duy trì hoạt động kinh doanh, song song với việc bán sản phẩm trên các sản thương mại điện tử, công ty chị còn duy trì hình thức quảng bá, bán sản phẩm trên các trang mạng xã hội, trong các hội nhóm. Công ty cũng đang lên kế hoạch thực hiện bán hàng trên website riêng để giảm sự phụ thuộc vào các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội.

Các nền tảng thương mại điện tử có nghĩa vụ công khai, minh bạch các chính sách

Đánh giá về chính sách tăng phí hoa hồng từ các sàn thương mại điện tử, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) nhận định: Việc tăng phí hoa hồng từ các sàn giao dịch thương mại điện tử sẽ tạo ra áp lực không nhỏ đến người bán trên các nền tảng, đặc biệt với những người bán là các đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ, các hộ kinh doanh cá thể hoặc cá nhân kinh doanh trên sàn.

Khi phí hoa hồng tăng có thể dẫn đến một số tác động như giá hàng hóa tăng cao, người mua tốn kém hơn và nhu cầu mua sắm giảm sút. Tuy nhiên, việc tăng phí sẽ mang lại những lợi ích nhất định nếu các sàn thương mại điện tử sử dụng khoản phí này để đầu tư vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng, cải thiện chất lượng dịch vụ, tăng cường các chương trình khuyến mãi và hỗ trợ nhà bán hàng. Điều này sẽ góp phần tạo ra một môi trường kinh doanh trực tuyến chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.

Theo các quy định tại Nghị định 98/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 17/2022/NĐ-CP và Nghị định 24/2025/NĐ-CP) các nền tảng thương mại điện tử có nghĩa vụ công khai, minh bạch các chính sách, bao gồm phí giao dịch, để đảm bảo quyền lợi cho người bán và người tiêu dùng. Các hành vi thay đổi chính sách mà không thông báo rõ ràng, hoặc không thông báo trước theo quy định của pháp luật là hành vi vi phạm hành chính, có thể bị xử phạt theo quy định, với mức phạt từ 20 - 40 triệu đồng nếu sàn không công bố quy chế hoặc thay đổi quy chế mà không thông báo cho người bán.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ theo dõi để đảm bảo các chính sách, các điều khoản cung cấp dịch vụ của các sàn đang được thực thi đúng theo mô hình đã được phê duyệt, trường hợp chưa đúng sẽ yêu cầu giải trình và xử phạt hoặc chuyển cơ quan có thẩm quyền xử phạt nếu có hành vi vi phạm.

Vân Anh