Bản án có hiệu lực gần ba năm nhưng vẫn chưa được thi hành

Thế nhưng đến nay, quyền lợi hợp pháp của gia đình cụ Lành vẫn chưa được các cơ quan có trách nhiệm giải quyết vì nhiều lý do thiếu thuyết phục.

Hiện trạng khu đất với khu đất số 24 đường Phan Huy Ích đang bị Sabeco chiếm giữ

Theo hồ sơ kèm theo bản án cho thấy nguồn gốc khu đất 5.140m2 tại 24 Phan Huy Ích thuộc quyền sử dụng của gia đình cụ Lành. Năm 1963, cụ Lành cho bà Quan Thoại Chi thuê 3.640m2 để nuôi heo với thời hạn 12 năm (có xác nhận của UBND xã Tân Sơn Nhì thời điểm đó). Đến năm 1965, bà Quan Thoại Chi đi nước ngoài, giao cho người giúp việc là bà Nguyễn Thị Hiền trông coi khu đất. Bà Hiền cho ông Lưu Khánh và ông Phạm Văn Viên sử dụng gần trọn khu đất dù không được cụ Lành đồng ý.

Sau năm 1975, ông Lưu Khánh và ông Phạm Văn Viên vẫn chiếm khu đất trên, cụ Lành lấy lại được khoảng 250m2, dựng căn nhà và cho bà Nguyễn Thị Câm trồng rau sinh sống. Năm 1980, ông Lưu Khánh bán phần đất trên cho Nhà máy Bia Sài Gòn (nay là Sabeco). Sau đó, Sabeco thỏa thuận với ông Đông (con bà Nguyễn Thị Câm) để ông này dọn nhà đi nơi khác. Từ đó, cụ Lành liên tục gửi đơn khiếu nại để yêu cầu được nhận lại đất.

Văn bản của Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai quận Tân Bình

Ngày 4/1/1990, tại Phòng Nhà đất quận Tân Bình, cán bộ Phòng Nhà đất quận cùng ông Phạm Văn Viên và đại diện Sabeco đều xác nhận chủ quyền khu đất trên là của bà Lành. Năm 1994, ông Viên xác nhận phần đất ông chiếm 1.300m2 là của cụ Lành, đồng ý bồi thường cho cụ 15 triệu đồng. Riêng 2.216,3m2 còn lại, Sabeco tiếp tục sử dụng và được UBND TP. HCM cho thuê đất hàng năm, đồng thời ủy quyền cho ông Trần Thế Ngọc, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường ký cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số T00214 tạm thời vào ngày 1/3/2006 với thời hạn sử dụng đất đến ngày 31/12/2006.

Năm 2013, cụ Lành khởi kiện đề nghị hủy GCNQSDĐ đã cấp cho Sabeco. Trong quá trình Tòa án giải quyết, phía UBND TP Hồ Chí Minh, Sở Tài nguyên và Môi trường có nhiều văn bản trình bày GCNQSDĐ số T00214 chỉ là tạm thời, hết hiệu lực vào ngày 31/12/2006 nên không còn giá trị pháp lý. Nếu bà Lành có yêu cầu cấp GCNQSDĐ thì liên hệ các cơ quan hữu trách để được giải quyết đúng pháp luật.

Tại thời điểm năm 2015, lẽ ra UBND quận Tân Bình phải phối hợp với các cơ quan chức năng xem xét nguồn gốc đất, làm các thủ tục cấp GCNQSDĐ cho cụ Lành theo đúng pháp luật. Việc UBND quận Tân Bình không tiếp nhận, thụ lý, giải quyết đối với yêu cầu cấp sổ của cụ Lành là trái quy định của pháp luật. Điều này đã được bản án phúc thẩm số 278/2021/HC-PT ngày 17/5/2021 của TAND cấp cao tại TP. HCM xác định rõ ràng.

Trước đó, bản án sơ thẩm số 1400/2020/HC-ST ngày 03/09/2020 của TAND TP Hồ Chí Minh cũng đã tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của cụ Nguyễn Thị Lành, hủy các văn bản giải quyết khiếu nại hành chính do UBND quận Tân Bình ban hành liên quan đến khu đất số 18/3B, nay là số 24 đường Phan Huy Ích, phường 15, quận Tân Bình. Bà Lành được quyền liên hệ với cơ quan nhà nước có thẩm quyền để được cấp quyền sử dụng 2.216,3m2 đất nằm trong lô đất số 34, tờ bản đồ số 11 (sổ địa bộ cũ 837-377) nay thuộc thửa số 2, tờ bản đồ số 103 (theo tài liệu 2005) tọa lạc tại số 24 Phan Huy Ích.

Ngày 10/9/2020, Sabeco kháng cáo, cho rằng bản án sơ thẩm không thỏa đáng, đề nghị cấp phúc thẩm không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của cụ Lành.

Xét xử phúc thẩm, bản án số 278/2021/HC-PT ngày 17/5/2021 của TAND cấp cao tại TP. HCM tuyên xử không chấp nhận yêu cầu kháng cáo của Sabeco, giữ nguyên bản án sơ thẩm; Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của cụ Nguyễn Thị Lành; hủy các quyết định như cấp sơ thẩm đã tuyên.

Bản án xác định: Hành vi hành chính của UBND quận Tân Bình về việc không tiếp nhận, thụ lý, giải quyết đối với yêu cầu cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (GCNQSDĐ & QSHTSGLVĐ) của cụ Lành là trái quy định của pháp luật. Bản án buộc UBND quận Tân Bình thực hiện hành vi công vụ về việc tiếp nhận, thụ lý, giải quyết đối với đơn yêu cầu cấp GCNQSDĐ&QSHTSGLVĐ nêu trên cho bà Lành đúng pháp luật.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật ngày 17/5/2021, gia đình cụ Lành đã có đơn đề nghị thi hành án, Thi hành án dân sự quận Tân Bình có văn bản đề nghị UBND quận Tân Bình chỉ đạo các cơ quan chức năng tiến hành thi hành án.

Tuy nhiên, dù UBND quận Tân Bình chưa giải quyết thủ tục cấp GCNQSDĐ&QSHTSGLVĐ cho cụ Lành nhưng lại có văn bản số 1211/UBND-NCPC ngày 24/6/2022 xác định: Đề nghị cụ Lành liên hệ với Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai (CNVPĐKĐĐ) quận Tân Bình để được hướng dẫn về hồ sơ làm thủ tục cấp GCNQSDĐ&QSHTSGLVĐ. Ông Nguyễn Bá Thành, Chủ tịch UBND quận Tân Bình cho rằng: Như vậy quận đã hoàn thành việc thực hiện theo nội dung bản án phúc thẩm.

Về phía CNVPĐKĐĐ quận Tân Bình, giám đốc Nguyễn Văn Thuyết ký băn bản số 912/CNTB ngày 9/5/2023 cho rằng: Sabeco đang quản lý, sử dụng khu đất, có các công trình (nhà tạm cấp 4) trên đất. “Nay người đứng tên đo vẽ hiện trạng và kiểm tra nội nghiệp là cụ Nguyễn Thị Lành (người sử dụng, chủ sở hữu tài sản) là chưa phù hợp”. Do đó Chi nhánh chưa có cơ sở để thẩm định bản vẽ đối với khu đất trên cho cụ Lành.

Theo dõi vụ việc, luật sư Lê Công Hoàng Hải nêu quan điểm: Bản án số 278/2021/HC-PT ngày 17/5/2021 của TAND cấp cao tại TP. HCM đã có hiệu lực pháp luật. Bản án buộc UBND quận Tân Bình tiếp nhận, thụ lý, giải quyết yêu cầu cấp sổ của cụ Lành. Như vậy, Sabeco phải hoàn trả mặt bằng trống cho gia đình cụ Lành, các cá nhân có liên quan phải thực hiện trách nhiệm thi hành án đúng quy định pháp luật.

Theo luật sư Hải, nếu có khó khăn, vướng mắc, UBND quận Tân Bình cần có văn bản đề nghị TAND cấp cao tại TP. HCM giải thích án để bảo đảm kết quả thi hành án đúng pháp luật. Những vấn đề còn lại, gia đình cụ Lành có quyền khiếu nại đến Chủ tịch UBND TP. HCM để được giải quyết theo quy định.

Gia Hưng