Bài học còn nguyên giá trị

Khởi nguồn từ báo Thanh Niên do Bác Hồ sáng lập, xuất bản số đầu tiên vào ngày 21/6/1925, báo chí cách mạng Việt Nam từ trong dòng máu đã mang bản chất cách mạng, đồng hành với dân tộc, phục vụ Nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng. Nhiều nhà lãnh đạo tiền bối như Lê Hồng Phong, Nguyễn Văn Cừ, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Văn Linh, Xuân Thủy… cũng đồng thời là những nhà báo xuất sắc, với ý thức sâu sắc “dùng bút làm đòn chuyển xoay chế độ”, làm báo là để làm cách mạng.

Nhiều thế hệ nhà báo - chiến sĩ đã xông pha vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, có người trong số đó đã ngã xuống trên chiến trường. Nhiều nhà báo in dấu trong lòng công chúng vì sự quả cảm, xả thân, tinh thần trách nhiệm và sáng tạo, làm nên uy tín, độ bề thế của một nền báo chí 100 năm thuộc về đất nước, thuộc về Nhân dân. Truyền thống hào hùng, vẻ vang đó thúc giục viết tiếp những trang sử mới, xây đắp những giá trị xứng tầm với vị thế đất nước, tinh thần dân tộc và ý chí của báo chí cách mạng Việt Nam.

100 năm qua, nhất là 40 năm Đổi mới, báo chí cách mạng Việt Nam đã có sự phát triển vượt bậc. Công nghệ làm báo ngày càng được đổi mới, cơ sở vật chất không ngừng nâng lên. Hoạt động báo chí trên không gian mạng đang diễn ra ngày càng sôi động và hiệu quả. Việc bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chống thông tin xấu độc, mặt trận chính là không gian mạng, chiến trường không tiếng súng nhưng rất quyết liệt, rất nóng bỏng, liên quan đến vận mệnh của dân tộc, lợi ích của Nhân dân, luôn có sự đồng lòng, nhiệt huyết và trí tuệ của đội ngũ người làm báo trung kiên.

Trong suốt những năm qua, báo chí cũng đã sát cánh, thấu hiểu, phản ánh kịp thời, sâu sắc hoạt động của Quốc hội. Nhiều nhà báo tâm huyết, tường tận mọi khâu công việc của Quốc hội, nhiều cái tên đã thành thân quen với công chúng qua những tác phẩm chất lượng về Quốc hội và cơ quan dân cử. Báo chí đã thực sự đưa Quốc hội lại gần với cử tri và đưa hơi thở cuộc sống, tâm nguyện của cử tri đến với nghị trường. Ở chiều ngược lại, với trách nhiệm của cơ quan lập pháp, Quốc hội rất quan tâm và ý thức sâu sắc về việc xây dựng hành lang pháp lý, hoàn thiện chính sách để báo chí phát triển. Kỳ họp tháng 10 tới đây, Quốc hội sẽ dành thời gian bàn luận kĩ lưỡng để xem xét thông qua Luật Báo chí sửa đổi với rất nhiều chính sách mới, kỳ vọng sẽ thúc đẩy báo chí phát triển mạnh mẽ hơn.

Đất nước đang đứng trước kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển thịnh vượng, công bằng, văn minh và hạnh phúc. Để phát huy tốt vai trò của mình, thể hiện rõ bản chất cách mạng, tinh thần trách nhiệm, thông tin hiệu quả hơn nữa, báo chí cần nỗ lực phấn đấu trên một số khía cạnh.

Thứ nhất, không ngừng nêu cao bản chất cách mạng, vì lợi ích của dân tộc, vì tương lai phát triển của đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng. Giá trị cốt lõi của báo chí cách mạng là phục vụ cách mạng. Báo chí phải bám sát, tuân thủ sự lãnh đạo của Đảng, kịp thời tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Báo chí tham gia phản biện xã hội là để tạo sự đồng thuận, thống nhất tư duy và hành động chứ không phải bàn luận để phân tâm…

Thứ hai, phải bám sát tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân, giúp Đảng, Nhà nước nắm bắt được nhu cầu, nguyện vọng đúng đắn của công chúng để kịp thời có những quyết sách và chính sách thật sát thực, chất lượng, vì Nhân dân. Muốn vậy, các nhà báo phải lăn lộn vào thực tế, đào sâu suy nghĩ, không ngừng cống hiến và sáng tạo.

Thứ ba, phải không ngừng đổi mới, sáng tạo, hiệu quả. Vận dụng công nghệ làm báo mới, nhất là công nghệ trí tuệ nhân tạo, tiến tới tư duy cái gì công nghệ đã làm được thì giải phóng bớt sức lao động, nhà báo tập trung làm những việc có dấu ấn, thật sự có giá trị sáng tạo, với chất lượng làm nghề xứng đáng mà công nghệ không thay thế được.

Thứ tư, phát huy kinh tế báo chí, tăng nguồn thu hợp pháp và hợp lý. Đổi mới mô hình quản trị, nghiên cứu và triển khai tổ hợp báo chí, xây dựng các tổ hợp báo chí đủ mạnh, đủ sức cạnh tranh, làm chủ lực trên mặt trận thông tin. Phân định rõ giữa báo và tạp chí, thực hiện tốt quy hoạch báo chí, hướng tới chất lượng, được công chúng đón nhận.

Báo chí đang đứng trước cơ hội và cả thách thức trong giai đoạn phát triển mới. Nhà báo chỉ có thể làm tốt công việc và sứ mệnh của mình khi luôn tự hào về nghề nghiệp, nỗ lực sáng tạo ra những tác phẩm xứng đáng để niềm tự hào ấy càng thuyết phục hơn. Tuân thủ tuyệt đối sự lãnh đạo của Đảng, thấu hiểu và nói lên tiếng lòng của Nhân dân… bài học thành công trong hành trình 100 năm lịch sử vẫn còn nguyên giá trị với đội ngũ cán bộ báo chí hôm nay!

PGS.TS. Đỗ Chí Nghĩa