Bài 2: Tạo việc làm cho lao động nông thôn
Bài 1: Nơi lưu giữ giá trị văn hóa
Mỗi làng nghề không chỉ là niềm tự hào, mà còn là câu chuyện về tinh thần lao động, sáng tạo của người dân địa phương. Những năm gần đây, dù chịu nhiều tác động của thị trường, nhưng nhiều làng nghề truyền thống vẫn giải quyết tốt việc làm cho lao động nông thôn, giữ gìn nét văn hóa truyền thống đặc sắc ở địa phương.
GÓP PHẦN ỔN ĐỊNH CUỘC SỐNG
Về thăm nghề đan bàng ở xã Hưng Thạnh, chúng tôi thấy được nhịp sống hối hả của người dân nơi đây. Người phơi bàng, giã (ép) bàng, đan bàng…; tất cả tạo thành bức tranh đời sống làng quê sôi động. Ra đời năm 2017, Tổ liên kết phụ nữ đan sản phẩm bàng ấp Tân Quới, xã Hưng Thạnh có 40 thành viên; với sự hỗ trợ, đồng hành của Hội Liên hiệp Phụ nữ xã và các ngành trong áp dụng các kiến thức, kỹ thuật từ các khóa tập huấn, bồi dưỡng của ngành chuyên môn vào công việc đan các sản phẩm bàng.

Làng nghề bánh tráng Hậu Thành (xã Hội Cư) giữ gìn nét văn hóa truyền thống đặc sắc ở địa phương.
Hiện mỗi tháng, các thành viên đan trên 2.000 chiếc giỏ xách, nón… thành phẩm; với giá từ 10 - 40 ngàn đồng/chiếc, bình quân mỗi hội viên, phụ nữ đan thu nhập từ 2 - 4 triệu đồng/tháng.
Dù chỉ mới thành lập gần 2 năm, Tổ liên kết phụ nữ đan sản phẩm bàng Ấp 3 không chỉ lưu giữ được nét đẹp của nghề đan đát truyền thống, mà còn tạo việc làm cho phụ nữ nhàn rỗi tại địa phương, góp phần chung tay xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao. Chị Nguyễn Thị Bé Hai, Tổ trưởng cho biết, hiện Tổ tạo việc làm cho 30 chị em đan các sản phẩm như giỏ xách, nón bàng....
Hằng tuần, Tổ sản xuất trên dưới 1.000 sản phẩm. Tùy theo kích thước sản phẩm, tiền công dao động từ 8.000 - 20.000 đồng/sản phẩm. Thợ giỏi có thể làm 20 sản phẩm/ngày, còn thợ lớn tuổi làm trên 10 sản phẩm/ngày; trung bình mỗi tháng, người đan thu nhập từ 2 - 4 triệu đồng/người.
Cô Dương Thị Huệ (55 tuổi, ngụ Ấp 3) cho biết: “Nghề đan các sản phẩm bàng có từ rất lâu. Trước đây, người ta chủ yếu đan đệm; thời gian qua, người dân nơi đây không chỉ giữ nghề, mà còn sáng tạo thêm nhiều sản phẩm khác như: Giỏ bàng, nón bàng. Tôi lớn tuổi rồi, nhờ có nghề đan giỏ bàng mà có thêm thu nhập trang trải cuộc sống”.
Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Hưng Thạnh Nguyễn Thị Thùy Trang cho biết, hiện trên địa bàn xã có 4 Tổ liên kết phụ nữ đan sản phẩm bàng và 1 Tổ sinh kế phụ nữ đan bàng với hơn 200 chị em phụ nữ tham gia.

Nghề bó chổi ở xã Vĩnh Hựu giúp người dân tăng thu nhập.
Không chỉ tạo ra các sản phẩm bàng, mà từ những chiếc túi đệm bàng, nón bàng đơn giản, các chị em đã “thổi hồn” cho ra những chiếc túi với kiểu dáng mới, lạ, xen lẫn chút phá cách nhưng vẫn tiện dụng cho khách hàng. Cụ thể, các chị đính các phụ kiện cách tân, vẽ thêm hoa văn bắt mắt…Từ những chiếc giỏ đệm bàng bình thường, qua sự sáng tạo của người dân nơi đây, trở thành những giỏ xách thời trang, mang thông điệp bảo vệ môi trường và giới thiệu các sản vật của địa phương.
Làng nghề truyền thống tại Đồng Tháp đóng vai trò thiết yếu trong việc tạo sinh kế và cải thiện thu nhập cho người lao động, đặc biệt là khu vực nông thôn và ngoại thành - nơi chịu nhiều tác động từ quá trình đô thị hóa và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Thông qua hoạt động sản xuất - kinh doanh mang tính thủ công, gắn với kỹ năng đặc thù và tính kế thừa nghề nghiệp cao, các làng nghề tạo ra việc làm ổn định, góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp và hạn chế tình trạng di cư lao động tự phát về thành thị.
Theo thống kê gần đây cho thấy, toàn tỉnh có 54 nghề truyền thống, làng nghề, làng nghề truyền thống được công nhận theo quy định.
Trong đó, có 1 nghề truyền thống, 30 làng nghề và 23 làng nghề truyền thống với các sản phẩm khá đa dạng, tập trung chủ yếu vào 4 nhóm: Chế biến và bảo quản nông, lâm thủy sản; sản xuất đồ gỗ, mây tre đan, dệt may, sợi thêu ren, đan lát, cơ khí nhỏ; sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ; sản xuất và kinh doanh sinh vật cảnh.
Số cơ sở sản xuất, kinh doanh trong các nghề truyền thống, làng nghề, làng nghề truyền thống khoảng 7.946 cơ sở với khoảng 20.128 lao động.
Tổng doanh thu của làng nghề, làng nghề truyền thống ước khoảng 2.297,57 tỷ đồng, thu nhập bình quân khoảng 5,33 triệu đồng/người/tháng.
Hay từ đôi bàn tay khéo léo của những người thợ mộc mạc tại Làng nghề bó chổi Vĩnh Hựu (xã Vĩnh Hựu), những cọng lá dừa tưởng chừng bình dị được kết thành những cây chổi chắc chắn. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, nghề bó chổi gắn bó với nhịp sống của người dân Vĩnh Hựu.
Hiện trung bình mỗi tháng, Làng nghề bó chổi Vĩnh Hựu sử dụng khoảng 5 tấn nguyên liệu que dừa, được thu mua từ khắp nơi. Nhờ nguồn nguyên liệu dồi dào và tay nghề của người thợ, mỗi tháng làng nghề cung cấp ra thị trường khoảng 72.000 cây chổi, chủ yếu tiêu thụ tại TP. Hồ Chí Minh, tỉnh Đồng Nai và nhiều địa phương khác.
Thu nhập từ nghề bó chổi giúp nhiều hộ gia đình cải thiện đời sống; trung bình mỗi người thợ có thu nhập từ 200 - 250 ngàn đồng/ngày, tùy vào số lượng chổi làm ra. Dù công việc có phần vất vả, nhưng với những người dân nơi đây, đó không chỉ là kế sinh nhai, mà còn là niềm vui, là sự gắn bó với nghề truyền thống của quê hương.
Năm 2005, nghề bó chổi tại Vĩnh Hựu được công nhận là Làng nghề truyền thống. Đây không chỉ là sự ghi nhận những nỗ lực gìn giữ và phát triển nghề của bao thế hệ, mà còn là động lực để làng nghề tiếp tục phát triển, vươn xa hơn nữa.
Dưới những bàn tay cần mẫn và tâm huyết của người dân nơi đây, chổi Vĩnh Hựu vẫn ngày ngày theo chân thương lái đến nhiều nơi, mang theo cả “hơi thở” của làng quê và nét đẹp làng nghề truyền thống.
THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN KINH TẾ NÔNG THÔN
Một trong những mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới là chuyển dịch được cơ cấu lao động nông thôn sang hướng phi nông nghiệp. Việc phát triển nghề ở các địa phương liên quan trực tiếp đến nhiều tiêu chí quan trọng khác như: Mức thu nhập bình quân đầu người, cơ cấu lao động và hình thức tổ chức sản xuất.

Nghề đan các sản phẩm từ bàng ở xã Hưng Thạnh giúp giải quyết việc làm cho lao động nông thôn.
Vì vậy, địa phương có làng nghề phát triển thuận lợi trong xây dựng nông thôn mới. Việc xây dựng nông thôn mới gắn với xây dựng làng nghề, nhất là làng nghề truyền thống có ý nghĩa cả về kinh tế và xã hội. Đây là giải pháp quan trọng thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng thu nhập, cải thiện và nâng cao đời sống cho lao động nông nghiệp, nông thôn.
Theo lãnh đạo xã Hòa Long, trong điều kiện xã nông nghiệp, quy mô công nghiệp nhỏ, Đảng bộ xã tập trung hỗ trợ phát triển các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp gắn với lợi thế địa phương. Một số cơ sở sản xuất tại địa bàn xã như nghề trồng hoa kiểng, sản xuất nem, chế biến nông sản, sản xuất phân hữu cơ vi sinh... được đầu tư mở rộng, giải quyết việc làm cho hàng trăm lao động địa phương.
Đồng thời, bảo tồn và phát triển các sản phẩm đặc trưng, các nghề truyền thống có thể mạnh của xã; giữ vững và nâng cao chất lượng, uy tín thương hiệu Nem Lai Vung, quýt hồng Lai Vung; mở rộng thị trường tiêu thụ thông qua các sàn thương mại điện tử, siêu thị, cửa hàng tiện ích và các hội chợ nông sản trong và ngoài tỉnh. Xã phấn đấu tăng số lượng sản phẩm OCOP từ 3 sao lên 4 sao, gắn với phát triển thương hiệu nông sản địa phương.
Các làng nghề đóng góp quan trọng trong giải quyết việc làm, phát huy và khai thác tốt lao động có tay nghề, tạo thu nhập cho người dân nông thôn; qua đó, góp phần giảm nghèo, từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nông dân và thúc đẩy xây dựng nông thôn mới ở địa phương.
PHƯƠNG MAI - CAO THẮNG
(còn tiếp)