Bài 2: Cựu thứ trưởng, vụ trưởng 'nhúng chàm'

Không đủ điều kiện vẫn được cấp giấy phép

Theo kết luận điều tra của Cơ quan An ninh điều tra (ANĐT) - Bộ Công an ngày 27/8/2024, các bị can nguyên là cán bộ đã nhận hối lộ của Mai Thị Hồng Hạnh gồm: Đỗ Thắng Hải (cựu Thứ trưởng), Trần Duy Đông (cựu Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước), Hoàng Anh Tuấn, Nguyễn Lộc An (đều là cựu Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, cùng Bộ Công thương); Đặng Công Khôi (cựu Phó cục trưởng Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính).

Kết luận điều tra xác định, các bị can trên đã nhận thức việc làm của mình là vi phạm pháp luật, thành khẩn khai báo, mong nhận sự khoan hồng của pháp luật. Liên quan đến hành vi vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tiền thuế bảo vệ môi trường, gây thất thoát hàng ngàn tỷ đồng của bị can Mai Thị Hồng Hạnh, loại thuế này là thuế gián thu (thu vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng, trong đó có xăng, dầu). Thời điểm tính thuế đối với mặt hàng xăng, dầu sản xuất hoặc nhập khẩu để bán là thời điểm đầu mối kinh doanh xăng, dầu bán ra. Người chịu thuế là người tiêu dùng (người mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ), số tiền thuế được tính vào giá bán hàng hóa, sử dụng dịch vụ và đã đưa cho người bán hàng khi mua hàng để người bán hàng nộp vào ngân sách nhà nước theo định kỳ hàng tháng. Nhưng Mai Thị Hồng Hạnh không thực hiện đúng quy định và cũng không chỉ đạo nhân viên nộp tiền thuế bảo vệ môi trường vào ngân sách nhà nước mà chuyển tiền từ tài khoản của Công ty Xuyên Việt Oil sang các tài khoản cá nhân của Hạnh để tiêu xài, đưa hối lộ.

Bị can Trần Duy Đông

Cựu Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải

Từ năm 2016, do Công ty Xuyên Việt Oil không đủ điều kiện để được Bộ Công thương cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu, Mai Thị Hồng Hạnh bắt đầu hành trình "đi lo lót" để được cấp Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu số 09/GPXD (có hiệu lực trong 5 năm, kể từ ngày 22/8/2016).

Lần thứ nhất khoảng tháng 3/2016, thông qua quan hệ xã hội, Hạnh được giới thiệu gặp gỡ, làm quen Nguyễn Lộc An (lúc này giữ chức Phó vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước - Bộ Công thương, phụ trách mảng cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu). Trong cuộc gặp Nguyễn Lộc An tại khách sạn ở Q3 (TPHCM), Hạnh đề nghị giúp đỡ cấp giấy phép dù Công ty Xuyên Việt Oil còn thiếu một số điều kiện, đặc biệt là chưa đủ điều kiện về hệ thống phân phối xăng dầu. An đồng ý giúp đỡ và cho biết chi phí Hạnh phải "chi". Tại lần gặp mặt này, An khai đã nhận 50 triệu đồng của Hạnh.

Lần thứ hai khoảng tháng 5/2016, tại nhà khách Bộ Công thương phía Nam (số 3 Bis Hàn Thuyên, P.Bến Nghé, Q1, TPHCM), Nguyễn Lộc An khai có gặp gỡ, nhận 100 triệu đồng từ Hạnh. Sau khi đưa tiền cho An và hợp thức hóa các điều kiện, thủ tục theo hướng dẫn của An, ngày 24/6/2016, Hạnh có đơn đề nghị gửi Bộ Công thương xin cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu cho Công ty Xuyên Việt Oil.

Mặc dù không kiểm tra đầy đủ các điều kiện thực tế trong hồ sơ nhưng An vẫn ký biên bản xác nhận có nội dung: "Đoàn tiến hành kiểm tra thực tế cầu cảng, kho tiếp nhận xăng dầu; xác suất một số cửa hàng sở hữu, đồng sở hữu, đại lý và một số phương tiện vận tải theo hồ sơ đã đăng ký cụ thể... Kết luận: Cầu cảng chuyên dụng, kho tiếp nhận xăng dầu, các phương tiện vận tải chuyên dụng, các cửa hàng bán lẻ xăng dầu và các đại lý bán lẻ xăng dầu đã kiểm tra đúng với hồ sơ đăng ký. Qua kiểm tra hồ sơ gốc và kiểm tra thực tế điều kiện kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu của Công ty Xuyên Việt Oil, đoàn kiểm tra nhận thấy công ty đáp ứng đủ các điều kiện quy định về kinh doanh xăng dầu".

Ngày 19/8/2016, An ký công văn kèm phiếu trình giải quyết công việc và biên bản kiểm tra gửi ông Đỗ Thắng Hải (lúc đó giữ chức vụ Thứ trưởng Bộ Công thương), báo cáo kết quả kiểm tra thực tế về điều kiện cấp phép, trong đó đề xuất ký ban hành giấy phép cho Công ty Xuyên Việt Oil.

Hoàng Anh Tuấn (trái) và Đặng Công Khôi

Lần thứ ba vào ngày 18/8/2016, tại trụ sở Công ty Xuyên Việt Oil, Nguyễn Lộc An nhận hối lộ 250 triệu đồng. Lần thứ tư là ngày 29/7/2017, sau khi Công ty Xuyên Việt Oil được cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu, nhân dịp An vào công tác tại TPHCM, Hạnh mời đến nhà ăn tối và đưa 1 đồng hồ hiệu Patek Philippe (An khai đã bán đồng hồ này giá 23.000 USD). Như vậy, trong việc xin cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu cho Công ty Xuyên Việt Oil, Hạnh đã đưa hối lộ tổng cộng 400 triệu đồng và 1 đồng hồ trị giá 23.000 USD cho An.

Nhận hối lộ tiền tỷ

Cũng nhằm "bôi trơn" để được cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu, Mai Thị Hồng Hạnh đã đưa hối lộ với số tiền lớn cho ông Đỗ Thắng Hải. Ông Hải có thẩm quyền ký cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu cho các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, đồng thời trực tiếp phụ trách, chỉ đạo Vụ Thị trường trong nước. Hạnh đã liên hệ nhờ ông Đỗ Thắng Hải giúp đỡ, tạo điều kiện cho công ty của mình được cấp giấy phép. Ông Hải liên lạc, chỉ đạo Hoàng Anh Tuấn xem xét, tạo điều kiện cấp sớm giấy phép cho Công ty Xuyên Việt Oil. Ngày 19/11/2021, trên cơ sở đề xuất của Hoàng Anh Tuấn, ông Hải đã ký cấp Giấy phép kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu xăng dầu số 55 cho Công ty Xuyên Việt Oil. Ngày 22/12/2021, ông Hải đã nhận hối lộ 50.000 USD (tương đương 1,139 tỷ đồng) của Hạnh ngay tại phòng làm việc của ông này.

Đối với bị can Trần Duy Đông, kết luận điều tra xác định từ tháng 8/2017 đến tháng 6/2023, khi giữ chức Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước - Bộ Công thương, Đông quản lý chung mọi lĩnh vực công tác, lãnh đạo, quản lý, điều hành hoạt động của vụ này. Giữa tháng 6/2021, Đông được Hoàng Anh Tuấn báo cáo việc Hạnh nhờ "giúp đỡ”. Ngày 30/9/2021, Hoàng Anh Tuấn cùng Nguyễn Văn Thắng đến phòng làm việc của Đông tại Vụ Thị trường trong nước và Thắng đã đưa 250.000 USD của Hạnh để nhờ "giúp đỡ”. Sau khi Thắng ra về, tại phòng làm việc của Đông, Tuấn cùng Đông phân chia số tiền 250.000 USD (tương đương hơn 5,6 tỷ đồng) thành 2 phần. Trong đó, Đông giữ lại 120.000 USD và đưa cho Tuấn 130.000 USD.

Hành vi nhận hối lộ của bị can Đặng Công Khôi cũng được kết luận điều tra nêu rõ. Trong việc kiểm tra, giám sát Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Công ty Xuyên Việt Oil, Khôi là Phó cục trưởng Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính, có quyền kiểm tra, giám sát quỹ này tại các doanh nghiệp là thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu, gồm cả Công ty Xuyên Việt Oil. Tuy nhiên, từ tháng 10/2017 đến đầu năm 2023, Công ty Xuyên Việt Oil và ngân hàng (nơi công ty này mở tài khoản) không thực hiện gửi sao kê tài khoản Quỹ bình ổn giá xăng dầu đến Cục Quản lý giá theo quy định. Tuy nhiên, Khôi không chỉ đạo áp dụng biện pháp xử lý kịp thời, không nhắc nhở Công ty Xuyên Việt Oil chấp hành đúng quy định của pháp luật. Qua đó, đã gián tiếp tạo điều kiện cho Hạnh chiếm dụng, sử dụng trái phép số tiền phải trích nộp vào tài khoản Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Vào năm 2021, thông qua việc làm Trưởng đoàn của Bộ Tài chính đi kiểm tra thực tế tình hình thực hiện trích lập, sử dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Công ty Xuyên Việt Oil, Khôi biết rõ các sai phạm của công ty này. Do được Hạnh chi tiền hối lộ nên Khôi đã không chỉ đạo, đề xuất áp dụng biện pháp xử lý kịp thời đối với Công ty Xuyên Việt Oil để ngăn chặn hành vi trái pháp luật của Hạnh và đồng phạm, dẫn đến gây thất thoát tài sản của nhà nước. Lúc đầu, Hạnh đưa tiền hối lộ thì Khôi từ chối, nhưng sau đó trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm tra, giám sát Quỹ bình ổn giá xăng dầu tại Công ty Xuyên Việt Oil, Khôi đã nhận hối lộ 20.000 USD của Hạnh.

(Còn tiếp...)

VĂN TOÀN