Bài 1: Nguy cơ gia tăng bệnh sốt xuất huyết

Năm 2025, bệnh sốt xuất huyết (SXH) trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp tăng mạnh từ khoảng tuần 29, đạt đỉnh vào tuần 36 - 39 và hiện vẫn ở mức cao. Ngành Y tế và chính quyền địa phương đẩy mạnh các giải pháp phòng, chống dịch SXH và tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng trong việc phòng bệnh, góp phần bảo vệ sức khỏe cho gia đình và cộng đồng.

Hiện nay, thời tiết nắng mưa xen kẽ là điều kiện thuận lợi cho nhiều tác nhân gây ra các bệnh truyền nhiễm, trong đó có bệnh SXH. Đầu năm 2025 đến nay, số ca mắc SXH trong tỉnh tăng so với cùng kỳ năm 2024 và trung bình 5 năm gần đây. Đáng chú ý, nhiều tuần trong năm, số ca mắc vượt ngưỡng cảnh báo dịch. Nguyên nhân không chỉ do mưa nhiều, mà còn xuất phát từ sự thờ ơ của một bộ người dân trong việc thực hiện các biện pháp diệt lăng quăng, góp phần gia tăng nguy cơ SXH.

TIỀM ẨN NGUY CƠ

Chúng tôi theo chân Đoàn y tế của xã Bình Hàng Trung đến nhà người dân ở khu vực tổ 19, khu dân cư ấp 4 kiểm tra việc thực hiện các biện pháp phòng bệnh SXH, nhất là công tác diệt lăng quăng. Đặc thù địa bàn nơi đây là nhà cửa san sát nhau, trong nhà kín gió; phía sau nhà, một số hộ dân tận dụng lối thoát hiểm làm nơi nấu ăn với nhiều vật dụng như: Củi, bếp nấu, lu, khạp...

Cán bộ, nhân viên Trạm Y tế xã Gia Thuận vận động người dân ấp 2 lật úp vỏ dừa để tránh bị đọng nước, không tạo điều kiện cho lăng quăng phát triển.

Cán bộ, nhân viên Trạm Y tế xã Gia Thuận vận động người dân ấp 2 lật úp vỏ dừa để tránh bị đọng nước, không tạo điều kiện cho lăng quăng phát triển.

Các vật dụng để không ngăn nắp, môi trường ẩm thấp. Đáng chú ý, cuối lối thoát hiểm, nhiều vật dụng phế thải chứa nước và rác thải vứt bừa bãi, tạo môi trường thuận lợi cho muỗi sinh sản, gia tăng nguy cơ bùng phát SXH.

Chị L.T.D. (tổ 19, khu dân cư ấp 4, xã Bình Hàng Trung) cho biết, gia đình từng có 2 người con mắc SXH đã được điều trị khỏi bệnh. Chị D. chia sẻ: “Sau khi 2 đứa con bị bệnh, gia đình tôi rất cẩn thận, không dám trữ nước để dành sử dụng nữa”.

Tuy nhiên, quan sát thực tế cho thấy, khu vực phía sau nhà chị D. và một số hộ dân lân cận vẫn còn nhiều vật dụng phế thải, rác, xô, chậu đọng nước chưa được dọn dẹp, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh lăng quăng, muỗi truyền bệnh SXH.

Rời xã Bình Hàng Trung, chúng tôi đến xã Gia Thuận, tháp tùng với Đoàn cán bộ, nhân viên y tế xã đến diệt lăng quăng tại nhà dân ở ấp 2, ấp 6 của xã. Mặc dù đây là 2 địa bàn trong những tuần trước đây liên tiếp ghi nhận các ca bệnh SXH và người dân được tuyên truyền, vận động thực hiện các biện pháp phòng bệnh, nhất là diệt lăng quăng, nhưng quan sát thực tế xung quanh một số nhà người dân cho thấy, có nhiều cây, kiểng rậm rạp, một số vật dụng phế thải như: Vỏ chai, lon để ở gốc cây kiểng, xung quanh nhà bị đọng nước, các vỏ dừa lật ngửa có nguy cơ bị đọng nước khi trời mưa...

Đặc biệt là người dân có thói quen trữ nước trong lu để dùng trong sinh hoạt. Khi được hỏi về vấn đề diệt lăng quăng, đa số các gia đình đều trả lời thường xuyên súc lu, thả cá diệt lăng quăng, nhưng quan sát một số lu trữ nước còn quên đậy nắp, chưa được súc rửa.

Cán bộ, nhân viên Trạm Y tế xã Bình Hàng Trung kiểm tra lăng quăng trong các dụng cụ chứa nước tại nhà người dân.

Cán bộ, nhân viên Trạm Y tế xã Bình Hàng Trung kiểm tra lăng quăng trong các dụng cụ chứa nước tại nhà người dân.

Ông Nguyễn Văn Khỏe (ấp 6, xã Gia Thuận) có cháu ngoại (14 tháng tuổi) bị bệnh SXH. Ông Khỏe chia sẻ: “Gia đình tôi có thói quen trữ nước trong lu để sử dụng. Gia đình cũng chấp hành tốt các biện pháp diệt lăng quăng, vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, không biết sao cháu ngoại tôi vẫn bị bệnh SXH. Sau khi cháu ngoại bị bệnh, gia đình chú ý hơn trong thực hiện các biện pháp phòng bệnh”.

Với vẻ mặt chưa hết lo lắng, chị Phạm Thị Tuyết Hiền (ấp 2, xã Gia Thuận) cho biết, con trai 12 tuổi của chị vừa khỏi bệnh SXH. Chị kể, ban đầu con trai bị sốt, chị tự mua thuốc cho uống nhưng không giảm nên đưa cháu đến bệnh viện khám. Sau khi làm xét nghiệm, bác sĩ xác định cháu mắc bệnh SXH và được điều trị tích cực.

“Mấy ngày con bị bệnh, tôi rất lo lắng. Qua lần này, tôi hiểu rõ mức độ nguy hiểm của bệnh SXH và sẽ chủ động vệ sinh nhà cửa, đặc biệt là các dụng cụ chứa nước để diệt muỗi, lăng quăng, phòng bệnh”, chị Hiền chia sẻ.

Thực tế cho thấy, công tác tuyên truyền, vận động người dân phòng, chống SXH và diệt lăng quăng luôn được ngành Y tế cùng chính quyền địa phương triển khai thường xuyên. Phần lớn người dân nhận thức được bệnh SXH do muỗi truyền, biết cách phòng bệnh bằng việc diệt lăng quăng, loại bỏ nơi muỗi sinh sản, súc rửa lu, khạp, dọn dẹp các vật dụng đọng nước, giữ gìn môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng.

Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận người dân do bận việc mưu sinh, thường xuyên vắng nhà nên ít có thời gian dọn dẹp nhà cửa; một số hộ lại lơ là, còn “quên” thực hiện các biện pháp vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng định kỳ. Chính sự “thờ ơ” này làm gia tăng nguy cơ phát sinh và lây lan bệnh SXH trong cộng đồng.

GIA TĂNG SỐ CA BỆNH

Tính từ đầu năm 2025 đến ngày 12-10-2025, toàn tỉnh ghi nhận 5.671 ca mắc SXH (trong đó có 178 trường hợp nặng, chiếm 3,1%), tăng 113,3% so với cùng kỳ năm 2024 (2.659 ca); toàn tỉnh ghi nhận 2.510 ổ dịch, tăng 150% so với cùng kỳ năm 2024 (1.004 ổ dịch), tỷ lệ xử lý đạt 100%.

Theo nhận định của ngành Y tế tỉnh, bệnh SXH trên địa bàn Đồng Tháp năm 2025 tăng mạnh từ khoảng tuần 29, đạt đỉnh trong giai đoạn từ tuần 36 đến tuần 39 và hiện vẫn duy trì ở mức cao. Mặc dù biểu đồ ca bệnh có dấu hiệu giảm nhẹ sau đỉnh, nhưng số liệu thực tế vẫn đang tiếp tục được cập nhật nên xu hướng giảm chưa rõ ràng.

So với cùng kỳ năm 2024 và trung bình 5 năm gần đây, số ca mắc SXH năm 2025 cao hơn đáng kể, nhiều tuần vượt ngưỡng cảnh báo dịch. Diễn biến này cho thấy, tình hình SXH năm nay vẫn còn phức tạp, nguy cơ bùng phát dịch vẫn hiện hữu nếu không duy trì quyết liệt và đồng bộ các biện pháp phòng, chống.

Người dân cần đậy nắp, xúc lu thường xuyên để phòng bệnh sốt xuất huyết.

Người dân cần đậy nắp, xúc lu thường xuyên để phòng bệnh sốt xuất huyết.

Trước tình hình đó, ngành Y tế tỉnh, địa phương tổ chức nhiều Đoàn giám sát, xử lý các ổ dịch; theo dõi, giám sát chỉ số côn trùng, giám sát chỉ số lăng quăng trong các dụng cụ chứa nước tại nhà dân; đẩy mạnh các chiến dịch diệt lăng quăng nhằm nâng cao ý thức cộng đồng trong công tác phòng, chống dịch.

Tuy nhiên, qua thực tế ở địa phương, công tác phòng, chống dịch SXH còn chưa đạt hiệu quả cao do một bộ phận người dân chưa thực hiện thường xuyên các biện pháp diệt lăng quăng. Từ thói quen “thờ ơ” này tiềm ẩn nhiều nguy cơ bùng phát dịch SXH.

Chia sẻ về những vấn đề còn vướng trong công tác phòng bệnh SXH hiện nay, Phó Trưởng Trạm phụ trách Trạm Y tế xã Gia Thuận Nguyễn Văn Hùng cho biết: “Công tác phòng bệnh SXH nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của chính quyền địa phương; ý thức phòng bệnh của người dân có chuyển biến tích cực.

Nguyên nhân gia tăng bệnh SXH ở xã do yếu tố mưa nhiều làm cho môi trường xung quanh ẩm ướt, các vật dụng dễ bị đọng nước tạo điều kiện cho muỗi sinh sản phát triển thành lăng quăng. Ở các ấp có số ca mắc tăng với đặc thù địa bàn mật độ dân cư đông, nhà cửa san sát. Ý thức phòng bệnh của người dân có chuyển biến tích cực.

Vật dụng, rác phía sau nhà người dân ở ấp 4, xã Bình Hàng Trung bị đọng nước mưa và có lăng quăng tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh sốt xuất huyết (ảnh chụp ngày 16-10-2025).

Vật dụng, rác phía sau nhà người dân ở ấp 4, xã Bình Hàng Trung bị đọng nước mưa và có lăng quăng tiềm ẩn nguy cơ gây bệnh sốt xuất huyết (ảnh chụp ngày 16-10-2025).

Tuy nhiên, một bộ phận người dân đi làm ăn xa,vắng nhà, khi triển khai địa phương phun hóa chất diệt muỗi, chỉ phun được bên ngoài nên việc phun xịt đôi khi chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Một số hộ còn quên thực hiện diệt lăng quăng hằng tuần. Bằng chứng là qua các đợt đi thực tế kiểm tra chỉ số dụng cụ chứa nước có lăng quăng ở các gia đình còn cao.

Ngoài ra, khi Đoàn y tế của xã đến tuyên truyền, hướng dẫn diệt lăng quăng, một số hộ có người mắc bệnh SXH cũng có làm theo, nhưng lần sau Đoàn đến kiểm tra, ý thức diệt lăng quăng của gia đình chưa được cải thiện. Từ những yếu tố trên, công tác phòng, chống dịch SXH tại địa phương vẫn chưa đạt kết quả cao”.

Bác sĩ Trần Văn Út, Trưởng Trạm Y tế xã Bình Hàng Trung, cho biết, qua khảo sát thực tế và triển khai các chiến dịch diệt lăng quăng phòng, chống SXH cho thấy, vẫn còn nhiều dụng cụ chứa nước và vật dụng quanh nhà dân có lăng quăng; môi trường xung quanh chưa được cải thiện đáng kể.

Điều này cho thấy, mặc dù người dân đã biết về bệnh SXH, biết cách phòng bệnh, nhưng vẫn chưa thực hiện tốt để trở thành thói quen thường xuyên. Chính sự lơ là này tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi cư trú và sinh sản, tiềm ẩn nguy cơ gia tăng ca mắc SXH trên địa bàn.

MỸ XUYÊN

(còn tiếp)

Nguồn Đồng Tháp: https://baodongthap.vn/suc-khoe-y-te/202510/phong-chong-benh-sot-xuat-huyet-bai-1-nguy-co-gia-tang-benh-sot-xuat-huyet-1050911