Bài 1: Chủ trương lớn, quyết tâm mạnh mẽ, triển khai bài bản

LTS: Tổng kết Nghị quyết số 18 ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương khóa XII "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả", Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ Công an đã báo cáo và được Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương đồng ý chủ trương điều chỉnh chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy Bộ Công an; tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy Bộ Công an địa phương hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

Và ngày 18/2/2025 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 02 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức mới của Bộ Công an, có hiệu lực từ ngày 1/3/2025. Đây cũng là yêu cầu cấp thiết trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, vì mục tiêu gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn...

Ngược thời gian trở lại thời điểm cách đây hơn 7 năm, Bộ Công an là đơn vị tiên phong, gương mẫu của cả hệ thống chính trị về tinh gọn tổ chức bộ máy. Quán triệt Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị quyết số 18, Đảng ủy Công an Trung ương đã khẩn trương xây dựng Đề án trình Bộ Chính trị phê duyệt và ban hành Nghị quyết số 22 ngày 15/3/2018, về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Đây là dấu mốc quan trọng thể hiện quyết tâm đi đầu, nêu gương của lực lượng CAND.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Đảng ủy Công an Trung ương (ngày 17/12/2024).

Dấu ấn người đứng đầu Bộ Công an

Triển khai thực hiện Nghị quyết số 22 ngày 15/3/2018 của Bộ Chính trị về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy Bộ Công an tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, Đảng ủy Công an Trung ương đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 01 ngày 6/8/2018 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Bộ Công an. Bộ trưởng Bộ Công an ban hành các thông tư, quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của các đơn vị trong CAND; tiến hành sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, không tổ chức cấp Tổng cục, tinh gọn đơn vị cấp Cục trực thuộc Bộ và Công an địa phương, sắp xếp lại các đơn vị cấp Phòng, cấp Đội...

Bộ trưởng Lương Tam Quang phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Quán triệt triển khai thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Bộ Công an và Công an các địa phương (ngày 12/2/2025).

Quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Đảng ủy Công an Trung ương tiếp tục xây dựng Đề án trình Bộ Chính trị phê duyệt ban hành Nghị quyết số 12 ngày 16/3/2022, về đẩy mạnh xây dựng lực lượng CAND thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, trong đó có nội dung tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy. Tiếp đó, Bộ Công an ban hành Đề án số 19 ngày 10/7/2023 về việc kiện toàn tổ chức bộ máy bên trong Công an đơn vị, địa phương "tinh, gọn, mạnh", ghi dấu ấn lần thứ hai lực lượng CAND tiến hành tinh gọn tổ chức bộ máy.

Việc triển khai tổ chức bộ máy của Bộ Công an thể hiện quyết tâm chính trị mạnh mẽ, nỗ lực lớn của Đảng ủy Công an Trung ương và lãnh đạo Bộ Công an trong việc thực hiện chủ trương, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về tinh gọn tổ chức bộ máy bên trong CAND. Đảm bảo thực hiện triệt để nguyên tắc kiện toàn tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị, giảm tầng nấc trong tổ chức bộ máy, giảm trung gian điều hành; tăng cường sự lãnh đạo trực tiếp của lãnh đạo Công an đơn vị, địa phương đối với các mặt công tác Công an; đảm bảo hiệu lực, hiệu quả trong công tác, chiến đấu.

Và lực lượng CAND khi ấy may mắn có Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ trưởng Bộ Công an (nay là Tổng Bí thư Tô Lâm) cùng tập thể Ban Thường vụ Đảng ủy Công an đoàn kết, nhất trí cao, đã thông qua các chủ trương lớn, quyết tâm cải cách, đổi mới từ bên trong tổ chức bộ máy của lực lượng. Từ năm 2018 đến cuối năm 2024, qua hai lần kiện toàn, tổ chức bộ máy của Bộ Công an đã giảm 6 Tổng cục, 1 đơn vị tương đương Tổng cục, 55 đơn vị cấp Cục, 7 trường CAND, 20 đơn vị Cảnh sát PCCC cấp tỉnh, gần 1.200 đơn vị cấp Phòng và trên 3.500 đơn vị cấp Đội. Những con số ấn tượng đó đã thể hiện sự tinh gọn, cơ cấu lại đầu mối, đội ngũ cán bộ ngày càng hợp lý, hiệu quả hơn.

Khi đồng chí Tô Lâm được Quốc hội bầu giữ chức Chủ tịch nước, sau đó được Trung ương tín nhiệm bầu giữ chức vụ Tổng Bí thư, lực lượng CAND lại có một vị Bộ trưởng kế nhiệm là Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an cũng rất quyết liệt thực hiện chủ trương này.

Phát biểu kết luận Hội nghị tổng kết công tác đảng năm 2024, phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2025 trong Đảng bộ Công an Trung ương ngày 25/12/2024, Bộ trưởng Lương Tam Quang khẳng định, sau khi triển khai kiện toàn tổ chức bộ máy bên trong theo Đề án 19, sắp xếp, luân chuyển, bố trí cán bộ... đã góp phần đưa những chủ trương của Đảng, của Đảng ủy Công an Trung ương nhanh chóng đi vào thực tiễn công tác bảo đảm ANTT. Đảng ủy Công an Trung ương sẽ tiếp tục lãnh đạo toàn lực lượng CAND gương mẫu đi đầu trong thực hiện các chủ trương về đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.

"Cấp ủy, thủ trưởng Công an các cấp quán triệt, làm tốt công tác chính trị tư tưởng và quan tâm thực hiện chính sách cán bộ theo quy định, nhất là số cán bộ chịu tác động trực tiếp. Đây là tinh thần chung của toàn Đảng, toàn dân, là mệnh lệnh mà lực lượng vũ trang phải đi đầu" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Và thực tế, trong thời gian gấp rút, Bộ Công an nhanh chóng hoàn thiện Đề án tổ chức Công an 3 cấp, không tổ chức Công an cấp huyện, bảo đảm đúng mục tiêu, yêu cầu, tiến độ đề ra. Ngày 18/2/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 02 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Bộ Công an. Đây là lần thứ ba ngành Công an tiến hành sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, vẫn trên tinh thần trách nhiệm cao.

Bộ trưởng Lương Tam Quang khẳng định, so với những lần trước đây, việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Bộ Công an lần này được tiến hành đồng bộ với tổng kết Nghị quyết số 18 của các cấp, các ngành, trong thời gian rất ngắn; song cũng giống các lần trước, đều có khối lượng công việc hết sức lớn, tiến hành với trách nhiệm rất cao, sự đoàn kết, đồng lòng của toàn lực lượng với tinh thần hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh, tất cả vì sự phát triển của đất nước, vì bảo đảm vững chắc ANTT, vì cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân.

Bộ trưởng Lương Tam Quang và các đại biểu tại Hội nghị Quán triệt triển khai thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Bộ Công an và Công an các địa phương (ngày 12/2/2025).

Hiệu lệnh của Tổng Bí thư

Trên cương vị người đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam, Tổng Bí thư Tô Lâm luôn trăn trở về vấn đề tinh gọn tổ chức bộ máy. Tổng Bí thư cho rằng, hiện ngân sách đang chi gần 70% để trả lương, chi thường xuyên, phục vụ cho bộ máy hoạt động thì tiền đâu để chi cho đầu tư phát triển, trong khi bộ máy còn cồng kềnh, chồng chéo; một số bộ, ngành ôm đồm nhiệm vụ của địa phương, dẫn đến cơ chế "xin - cho", nảy sinh tham nhũng, tiêu cực. Công tác tinh giản biên chế gắn với vị trí việc làm, nâng cao chất lượng và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ công chức, viên chức còn thiếu triệt để...

Và bên cạnh những chỉ đạo sâu sát, quyết liệt cho toàn Đảng, cho cả hệ thống chính trị, đồng chí luôn dành mối quan tâm đặc biệt, nhiều lần căn dặn, nhắn nhủ lực lượng CAND tiếp tục thực hiện quyết liệt vấn đề này. Tại Hội nghị Đảng ủy Công an Trung ương ngày 17/12/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đánh giá cao Đảng ủy Công an Trung ương tiếp tục gương mẫu, đi đầu trong thực hiện Nghị quyết số 18, thể hiện sự chuyển biến rất lớn của lực lượng CAND, để lại nhiều bài học kinh nghiệm. Tổng Bí thư yêu cầu lực lượng Công an phải tiếp tục gương mẫu, đi đầu trong thực hiện các chủ trương của Đảng, trước hết là gương mẫu, đi đầu trong thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện tinh gọn tổ chức bộ máy, cung cấp thực tiễn để cả hệ thống chính trị tham khảo.

Bộ Công an sắp xếp tổ chức bộ máy Công an địa phương tinh, gọn, mạnh, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Trong hai ngày 23 và 24/1/2025, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương tháng 1/2025 được tổ chức tại Thủ đô Hà Nội để cho ý kiến về 5 nội dung quan trọng, trong đó có Báo cáo tổng kết Nghị quyết số 18 và phương án sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Bộ Chính trị xác định, sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả là một cuộc cách mạng. Vì vậy, Trung ương yêu cầu các bộ, ban, ngành, đơn vị, địa phương phải có quyết tâm chính trị rất cao, thực hiện đồng bộ các biện pháp trên cơ sở kế thừa kết quả đạt được sau 7 năm thực hiện nghị quyết, nhất là những nguyên nhân và bài học kinh nghiệm.

Ngay ngày 24/1/2025 (trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán Ất Tỵ), Tổng Bí thư Tô Lâm đã thay mặt Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII ký ban hành Kết luận số 121 về tổng kết Nghị quyết số 18, trong đó yêu cầu các cấp ủy, cơ quan, đơn vị, tổ chức tiếp tục tập trung nghiên cứu, hoàn thiện mô hình tổng thể tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới, bảo đảm nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng; hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, quản trị quốc gia; chất lượng giám sát, phản biện xã hội, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Ban Chấp hành Trung ương đồng ý chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy Công an địa phương theo hướng "Tỉnh toàn diện; xã vững mạnh, bám cơ sở", không tổ chức Công an cấp huyện.

Mới đây, phát biểu thảo luận tổ tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV ngày 13/2/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, mục đích của việc tinh gọn tổ chức bộ máy là hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả của bộ máy nhà nước để đưa đất nước phát triển, chủ trương này đã được kiểm nghiệm thực tế rất hợp lòng dân. Để đưa đất nước phát triển, có 2 nhiệm vụ rất quan trọng là phải tăng trưởng kinh tế, từ đó bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân trên tất cả các lĩnh vực.

"Chỉ có tăng trưởng thì mới có đủ tiềm lực bảo vệ đất nước, bảo vệ Tổ quốc, đủ điều kiện để thực thi các chính sách của Đảng, Nhà nước, đạt được các mục tiêu mới, bỏ được nguy cơ tụt hậu. Những gì cản trở ta phát triển, cái gì là điểm nghẽn thì phải giải quyết" - Tổng Bí thư chỉ rõ. Theo đó, bộ máy nhà nước phải làm sao phục vụ cho sự phát triển của xã hội, phải động viên được nhân dân, doanh nghiệp tham gia tích cực vào xây dựng, phát triển đất nước; phải nâng cao chất lượng dịch vụ cho người dân để thúc đẩy sự tham gia của toàn xã hội vào quá trình nâng cao hiệu quả bộ máy hành chính, củng cố nền dân chủ...

Từ hiệu lệnh của Tổng Bí thư, các ban Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị xã hội đều đã tiến hành tinh gọn tổ chức bộ máy. Đối với lực lượng CAND, ngoài kết thúc hoạt động đối với Công an cấp huyện còn bố trí, sắp xếp lại hàng chục nghìn CBCS theo hướng điều động, bố trí, tăng cường cán bộ phù hợp tại Công an cấp tỉnh và Công an cấp xã, trong đó ưu tiên bố trí, tăng cường cán bộ tại Công an cấp xã; đồng thời, lực lượng CAND tiếp nhận 5 nhóm nhiệm vụ từ các bộ, ngành... Bộ Công an kỳ vọng, bước ngoặt cải cách, đổi mới về tổ chức bộ máy này sẽ tạo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả cao nhất, phục vụ tốt nhất cho nhân dân, tạo thuận lợi tối đa cho phát triển đất nước, đảm bảo vững chắc ANTT, củng cố môi trường an toàn, lành mạnh, góp phần tạo ra những đột phá mới của đất nước trong kỷ nguyên vươn mình...

(còn nữa)

Quỳnh Vinh