Bà Paetongtarn Shinawatra và hành trình trở thành nữ Thủ tướng thứ hai của Thái Lan

Bà Paetongtarn Shinawatra sẽ trở thành Thủ tướng thứ 31 của Thái Lan (Ảnh: Reuters)

Bà Paetongtarn Shinawatra cũng là người thứ ba trong gia tộc tỉ phú của mình giữ chức Thủ tướng, sau khi nhiệm kỳ không mấy suôn sẻ của cha bà là ông Thaksin và người cô Yingluck kết thúc bằng các cuộc đảo chính quân sự.

Việc bà Paetongtarn lên nắm quyền bắt đầu bởi lệnh cách chức Thủ tướng Srettha Thavisin theo lệnh của tòa án vào hôm 14/8. Một cuộc cải tổ nội các do ông Thaksin và bà Yingluck làm trung gian vào tháng 4 đã chứng kiến việc bổ nhiệm luật sư Pichit Chuenban của gia tộc Shinawatra vào văn phòng Thủ tướng. Tòa án Hiến pháp cho biết ông Srettha đã vi phạm đạo đức do Pichit từng bị kết án hối lộ.

Là người sáng lập đảng Pheu Thai và là một trong những nhà môi giới quyền lực hàng đầu của Thái Lan, ông Thaksin, 75 tuổi, chắc chắn sẽ có tác động nhất định lên chính phủ của người con gái út của ông. Bản án giảm nhẹ cho ông về tội tham nhũng sẽ kết thúc vào ngày 22/8, nhưng giới tinh hoa bảo thủ đang giữ con “át chủ bài” vì sợ rằng ông Thaksin sẽ sử dụng tầm ảnh hưởng của mình một lần nữa.

Bằng chứng và nhân chứng sẽ được xem xét vào hôm đầu tuần sau trong vụ án xét xử ông Thaksin, người bị cáo buộc xúc phạm chế độ quân chủ, tội nặng nhất ở Thái Lan. Điều đó có thể mang lại cho bà Paetongtarn một khoảng không gian để xác định lại nhiệm kỳ mang bản sắc của mình, mặc dù bà khó có thể từ chối sự hướng dẫn của cha mình.

“Tôi có mối quan hệ với ông Thaksin về mọi mặt có thể. Chính trị, vâng. Gia đình, vâng. Chúng tôi nói chuyện với nhau về mọi thứ", bà Paetongtarn nói với Nikkei Asia trong một cuộc phỏng vấn hồi đầu năm nay.

Lãnh đạo Đảng Pheu Thai Paetongtarn Shinawatra nói chuyện với Nikkei Asia trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 1 (Ảnh: Nikkei)

Theo những người trong đảng, bà được bầu làm lãnh đạo đảng Pheu Thai vào tháng 10 năm ngoái, nhưng gặp khó khăn trong việc thực hiện quyền quản lý của chính mình trong bối cảnh chịu ảnh hưởng từ ông Thaksin. Cùng với ông Srettha, bà Paetongtarn, một người có tư tưởng tiến bộ về mặt xã hội, đã thúc đẩy việc đưa bình đẳng hôn nhân vào chương trình nghị sự của Pheu Thai.

Bà được cho là đã tranh cãi với cha mình để ủng hộ liên minh với đảng Tiến lên, đảng đã giành chiến thắng bất ngờ trước Pheu Thai trong cuộc bầu cử tháng 5/2023. Pheu Thai cuối cùng đã từ bỏ liên minh để bắt tay với các đối thủ cũ khi các đảng bảo thủ và thượng nghị sĩ ngăn chặn con đường đến chức Thủ tướng của lãnh đạo đảng Tiến lên Pita Limjaroenrat.

Ông Pita đã bị cấm hoạt động chính trị trong 10 năm vào ngày 7/8, nhưng vẫn tiếp tục nhận được sự ủng hộ của dân chúng với tỷ lệ 45,5%. Bà Paetongtarn chỉ nhận được 4,85% ủng hộ trong cùng cuộc thăm dò hồi tháng 6 của Viện Quản lý Phát triển Quốc gia.

Nhưng trên con đường tranh cử, bà Paetongtarn đã chứng minh bản thân là một chính trị gia bẩm sinh hết sức khéo léo. Bà bắt đầu hoạt động tích cực trong đảng vào đầu năm 2022 và nhanh chóng được các cử tri của đảng Pheu Thai quý mến vì có nét giống ông Thaksin, có phong cách dân dã và khả năng chắt lọc các chính sách kinh tế thành ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu.

Bà Paetongtarn Shinawatra, thứ ba từ trái sang, tham dự cuộc họp BRICS với phái đoàn Thái Lan tại Vladivostok, Nga vào tháng 6/2024 (Ảnh: Getty)

Với tư cách là lãnh đạo đảng Pheu Thai, bà đã xuất hiện trong các cuộc họp của ông Srettha với liên minh cầm quyền 11 đảng của ông. Truyền thông Thái Lan đôi khi gọi bà Paetongtarn là Thủ tướng thực sự, bất chấp việc bà nhấn mạnh rằng ông Srettha mới là người ra quyết định trong khi bà các liên minh chỉ đưa ra lời khuyên. Các nhà lãnh đạo thuộc các đảng liên minh từ nhiệm kỳ của ông Srettha sẽ bổ sung vào nội các của bà Paetongtarn, vì dự kiến sẽ không có sự thay đổi cấp Bộ trưởng nào ngoài các chức vụ do Pheu Thai nắm giữ.

Bà Paetongtarn bắt đầu nâng cao vị thế quốc tế của mình trong năm nay. Vào tháng 6, bà đã tháp tùng Ngoại trưởng Maris Sangiampongsa tới cuộc họp BRICS ở Nga, nơi Thái Lan chính thức nộp đơn xin gia nhập khối các nền kinh tế lớn mới nổi.

Bà gọi nhà lãnh đạo Campuchia Hun Sen, một người bạn thân của ông Thaksin, là "người chú yêu quý" của cô trong một bức thư sau chuyến thăm chính thức nước láng giềng phía đông của Thái Lan.

Vào tháng 3, bà tham gia một khóa học tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng Quốc gia, bề ngoài được thiết kế để hướng dẫn các nhà lãnh đạo trẻ về an ninh quốc gia Thái Lan nhưng lại được coi là nơi để các chính trị gia kết nối với quân đội.

Được biết đến với cái tên Ung Ing, bà Paetongtarn mới 20 tuổi khi cha của mình bị phế truất khỏi chức Thủ tướng năm 2006 và 22 tuổi khi ông phải sống lưu vong 15 năm để tránh cáo buộc tham nhũng.

Khi sống lưu vong, ông Thaksin đã thúc đẩy chính phủ của em gái mình, bà Yingluck, thông qua dự luật ân xá gây tranh cãi, cho phép ông trở về Thái Lan mà không phải đối mặt với cáo buộc. Kế hoạch này đã gây ra các cuộc biểu tình rầm rộ và dẫn tới cuộc đảo chính chống lại chính phủ của bà Yingluck vào năm 2014.

“Nhiều người tin rằng ông Thaksin vẫn muốn trở thành Thủ tướng”, Duncan McCargo, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Công nghệ Nanyang và là người viết tiểu sử về ông Thaksin, cho biết.

“Ông Thaksin được biết đến là người chỉ định những người ủy nhiệm cho mình, nhưng không ai trong số họ đáp ứng được mong đợi của ông ấy. Với Ung Ing, sẽ không có cuộc đàm phán nào cả. Ông ấy sẽ coi bà ấy như một kênh trực tiếp dẫn tới quyền lực”, McCargo nói thêm.

Bà Paetongtarn Shinawatra chụp ảnh cùng cha mình, ông Thaksin, trong ngày tốt nghiệp đại học của bà năm 2008 (Ảnh: reuters)

Tân Thủ tướng học khoa học chính trị tại Đại học Chulalongkorn và nhận bằng thạc sĩ quản lý khách sạn ở Anh. Bà kết hôn với ông Pitaka Suksawat vào năm 2019 trong một lễ kỷ niệm lớn ở Hong Kong, một trong những tiền đồn của ông Thaksin khi sống lưu vong. Ông Pitaka, một cựu phi công, làm việc cho Rende Development, một nhánh thuộc sở hữu bất động sản của gia tộc Shinawatra, trong đó có khách sạn 5 sao Rosewood ở Bangkok.

Theo trang web của đảng, bà Paetongtarn từng làm việc cho Rende trước khi gia nhập đảng Pheu Thai. Với tư cách là Thủ tướng, bà Paetongtarn sẽ phải thoái vốn khỏi SC Asset, nơi bà nắm giữ 28,46% cổ phần, cổ đông cá nhân lớn nhất, đứng trước cả chị gái bà là Pintongta, mẹ là Potjaman và anh trai Pantongtae.

Những đứa con nhỏ của bà Paetongtarn – một cô con gái ba tuổi và một cậu con trai một tuổi – cũng khiến bà trở nên khác biệt trong số các nhà lãnh đạo phần lớn là nam giới và lớn tuổi ở Đông Nam Á. Con cái thường xuyên xuất hiện trên Instagram của bà, nơi có 676.000 người theo dõi và hay đăng những nơi nghỉ ngơi sang trọng cùng quần áo hàng hiệu.

“Là một người mẹ, tôi hy vọng một ngày nào đó bọn trẻ sẽ tự hào về tôi, cũng như tôi rất tự hào về bố và cô của tôi”, bà nói.

Theo Nikkei Asia

Huyền Chi