Áp lực thanh toán trái phiếu dồn về quý 3/2025, doanh nghiệp bất động sản bắt đầu căng mình xoay vốn

FiinGroup vừa công bố báo cáo về thị trường trái phiếu doanh nghiệp tháng 2/2025. Theo dữ liệu từ các chuyên gia, tính đến cuối tháng 2, toàn thị trường có gần 1,26 triệu tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành, giảm nhẹ 0,4% so với cuối tháng 1/2025 nhưng tiếp tục tăng so với cùng kỳ.

Nguyên nhân chính bao gồm quý 1 hàng năm là thấp điểm về hoạt động phát hành trái phiếu của các ngân hàng và tâm lý thận trọng ở nhóm phi ngân hàng sau khi Luật chứng khoán sửa đổi có hiệu lực (từ ngày 1/1/2025).

Cơ cấu tỷ trọng giá trị lưu hành trái phiếu doanh nghiệp theo nhóm ngành trong tháng 2/2025 gần như không thay đổi so với tháng 1/2025. Cụ thể, ngân hàng tiếp tục dẫn đầu, chiếm 44% giá trị lưu hành trái phiếu doanh nghiệp của toàn thị trường. Tiếp theo là bất động sản (28,9%), du lịch và giải trí (6,1%).

Nguồn: FiinGroup

Xét theo loại hình phát hành, trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ chiếm 89,1%, đạt hơn 1.120 nghìn tỷ đồng, giảm 0,5% so với cuối tháng 1/2025. Ngược lại, giá trị lưu hành trái phiếu doanh nghiệp phát hành công chúng chiếm tỷ trọng nhỏ (10,9%), đạt 137,5 nghìn tỷ đồng, giảm 0,1% so với tháng trước nhưng tăng 14% so với cùng kỳ.

Nguyên nhân do lô trái phiếu CVT122008 của Công ty Cổ phần CMC (mã chứng khoán: CVT) phát hành công chúng ngày 10/2/2022 (giá trị phát hành 200 tỷ, lãi suất coupon phát hành 10,5%/năm) đáo hạn.

Tháng 2/2025 là tháng đầu tiên kể từ năm 2020 đến nay thị trường trái phiếu doanh nghiệp hoàn toàn không có đợt phát hành mới. Nguyên nhân là do ngành ngân hàng, nhu cầu huy động vốn thường ở mức thấp trong giai đoạn đầu năm do thanh khoản hệ thống dồi dào và các tổ chức tín dụng tập trung vào điều chỉnh danh mục tài sản sau kỳ báo cáo tài chính cuối năm.

Nguồn: FiinGroup

Với nhóm phi ngân hàng, các tổ chức phát hành thận trọng hơn sau khi Thông tư 76/2024 và Luật Chứng khoán sửa đổi (2024) có hiệu lực. Theo đó, Luật Chứng khoán sửa đổi 2024 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2025) và Thông tư 76/2024 (có hiệu lực từ ngày 25/12/2024) đưa ra các quy định chặt chẽ hơn đối với hoạt động công bố thông tin về phát hành trái phiếu doanh nghiệp, bao gồm yêu cầu tổ chức phát hành phải công bố đầy đủ báo cáo tài chính kiểm toán và kế hoạch sử dụng vốn, dẫn đến kéo dài thời gian chuẩn bị hồ sơ.

Các quy định mới cũng yêu cầu nhóm bất động sản minh bạch hơn trong phương án huy động và sử dụng vốn. Mặc dù trái phiếu phát hành trước 1/1/2026 vẫn theo luật chứng khoán cũ, nhưng các tổ chức phát hành vẫn phải tuân thủ quy định công bố thông tin trong Thông tư 76 và vẫn chịu rủi ro bị điều chỉnh sau đó.

“Thị trường trái phiếu doanh nghiệp được kỳ vọng sôi động trở lại từ tháng 4/2025 (thậm chí có thể từ cuối tháng 3/2025) khi các tổ chức phát hành đáp ứng đủ điều kiện theo quy định mới” các chuyên gia của FiinGroup cho hay.

Về hoạt động mua lại, giá trị mua lại trái phiếu doanh nghiệp trước hạn trong tháng 2/2025 đạt 3,7 nghìn tỷ đồng, giảm 75% so với tháng trước và giảm 59% so với cùng kỳ, ghi nhận ở cả ngân hàng (giảm 66%) và Phi ngân hàng ( giảm 77%).

Nguồn: FiinGroup

Tuy nhiên lũy kế 2 tháng đầu năm 2025, giá trị mua lại trái phiếu doanh nghiệp trước hạn đạt gần 18,6 nghìn tỷ đồng, tăng nhẹ 0,6% so với cùng kỳ.

Cụ thể, trong tháng 2/2025, các ngân hàng đã thực hiện mua lại trước hạn 1 nghìn tỷ đồng trái phiếu, tương đương 1/3 giá trị mua lại của tháng 1. Phần lớn giá trị mua lại thuộc về VIB, ngân hàng đã mua lại toàn bộ lô trái phiếu VIB12214 phát hành vào tháng 2/2022.

Đối với nhóm phi ngân hàng, dịch vụ tài chính chiếm hơn một nửa khối lượng mua lại trong tháng (51%), với tổng giá trị mua lại trước hạn đạt 1,9 nghìn tỷ đồng, tăng gấp 5 lần so với tháng trước. Đáng chú ý, 99% giá trị mua lại của ngành thuộc về Tập đoàn Sovico nhờ tất toán toàn bộ 16 lô trái phiếu phát hành vào tháng 5 và 6/2020, vốn đã được công bố tái cấu trúc nợ từ năm 2023.

Trong khi đó, giá trị mua lại trước hạn ngành bất động sản chỉ đạt 241 tỷ đồng, giảm mạnh 98% so với tháng trước và giảm 85% so với cùng kỳ. Đây là giá trị mua lại thấp nhất theo tháng từ trước đến nay ở ngành bất động sản.

Nguồn: FiinGroup

Tính đến ngày 14/3, các tổ chức phát hành đã thanh toán gần 18 nghìn tỷ đồng gốc và lãi trái phiếu doanh nghiệp kể từ đầu năm 2025. Trong tháng 2/2025, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ghi nhận một trường hợp chậm trả lãi trị giá 39 tỷ của Công ty Cổ phần Xi măng Long Thành.

Dòng tiền phải trả từ trái phiếu dự kiến (bao gồm gốc và lãi) ước khoảng 19,3 nghìn tỷ đồng trong tháng 3 và hơn 10,6 nghìn tỷ đồng trong tháng 4. Giá trị nợ gốc và lãi dự kiến cần thanh toán trong quý 2 tới là 52,5 nghìn tỷ đồng, chiếm 17% tổng dòng tiền phải trả từ trái phiếu dự kiến cho cả năm 2025 và cao hơn giá trị dự kiến cho quý 1 (34,6 nghìn tỷ đồng).

Nguồn: FiinGroup

Theo đánh giá của FiinGroup, áp lực đáo hạn tháng 3/2025 duy trì ở mức cao nhưng giảm mạnh trong tháng 4. Trong tháng 4/2025, tổng giá trị gốc trái phiếu doanh nghiệp đến hạn thanh toán của nhóm phi ngân hàng ước đạt 5,3 nghìn tỷ đồng, giảm rõ rệt so với tháng 3 (13,2 nghìn tỷ đồng), nhưng vẫn cao hơn so với tháng 2 (1,7 nghìn tỷ đồng).

Bất động sản dự kiến đáo hạn 2,9 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp trong tháng 4, chiếm 47% tổng giá trị đáo hạn toàn thị trường trong tháng, giảm đáng kể so với ước tính của tháng 3.

“Tuy nhiên, cần lưu ý rằng áp lực thanh toán đối với các doanh nghiệp bất động sản sẽ tập trung vào quý 3/2025. Một số tổ chức phát hành có trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn trong tháng 4 đáng chú ý là Trung Nam Land (700 tỷ đồng), Đầu tư Việt Tâm (680 tỷ đồng), Hội An Invest (450 tỷ đồng), IDC (400 tỷ đồng)”.

Đối với xây dựng và vật liệu, giá trị đáo hạn trong tháng 4/2025 ước gần 1,3 nghìn tỷ đồng, cao gấp 5 lần so với giá trị trung bình 3 tháng trước đó. Phần lớn giá trị đáo hạn thuộc về trái phiếu XDD12102 của Đầu tư Xây dựng Xuân Đỉnh, thuộc hệ sinh thái của Sunshine.

Nguồn: FiinGroup

Quý 2/2025, tổng nợ gốc trái phiếu doanh nghiệp đến hạn thanh toán ở nhóm phi ngân hàng đạt 26,3 nghìn tỷ đồng, tăng 36% so với quý 1. Dự kiến năm 2025 có hơn 163 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn, đạt đỉnh ở quý 3/2025 (65,3 nghìn tỷ đồng). Bất động sản chiếm tỷ trọng áp đảo, phần lớn tập trung vào tháng 7 (15,3 nghìn tỷ đồng) và tháng 8 (21,6 nghìn tỷ đồng).

Dòng tiền thanh toán lãi trái phiếu dự kiến trong tháng 4/2025 khoảng 3,8 nghìn tỷ đồng ở nhóm phi ngân hàng, giảm so với mức trung bình trong 3 tháng đầu năm (khoảng 4,7 nghìn tỷ đồng/tháng).

Bất động sản tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn nhất (39% toàn thị trường), duy trì xu hướng chi phối nghĩa vụ trả lãi của nhóm phi ngân hàng trong thời gian qua. Ngoài ra, xây dựng và vật liệu, du lịch và giải trí cũng ghi nhận mức thanh toán lãi đáng kể, nhưng vẫn ở mức thấp hơn nhiều so với bất động sản.

Nguồn: FiinGroup

Trên thị trường thứ cấp, tổng giá trị giao dịch trái phiếu doanh nghiệp đạt 80,3 nghìn tỷ đồng trong tháng 2/2025, tương đương 4.016 tỷ đồng/ngày, giảm 21% so với tháng liền trước và 7% so với cùng kỳ năm 2024.

Khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát sinh giao dịch trên thị trường thứ cấp trong tháng 2 tương đương 6,4% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đang lưu hành, giảm nhẹ so với tháng 1/2025 (6,9%).

Xét theo ngành, trái phiếu ngân hàng và bất động sản chiếm 76,6% tổng giá trị giao dịch trong tháng, với kỳ hạn giao dịch chủ yếu trong khoảng 1-3 năm. Đáng chú ý, trái phiếu doanh nghiệp ngành dịch vụ tài chính được giao dịch sôi động trong tháng 2/2025, đạt 3,6 nghìn tỷ đồng, tăng 78% so với tháng trước và 10 so với cùng kỳ.

Một số mã trái phiếu có thanh khoản tích cực như: SGJ12301, SGJ12302 (Sài Gòn Capital); VND122014 (VND); TCX124013, TCX12404 (TCBS); HDQ12303, HDQ12302 (HDBank AMC).

Thanh Bình